Kredyty hipoteczne

Od wtorku 5 marca Rada Polityki Pieniężnej dyskutuje o wysokości stóp procentowych NBP czyli – w ujęciu konsumenta – o wysokości rat odsetkowych kredytów oraz oprocentowaniu lokat w bankach czy obligacji oszczędnościowych Skarbu Państwa.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał 14 grudnia 2023 r., wyrok w kolejnej „polskiej” sprawie dotyczącej kredytów frankowych (tj. kredytów hipotecznych indeksowanych kursem CHF). Chodzi o sprawę o sygn. C-28/22 Getin Noble Bank, dotyczącą przedawnienia roszczeń restytucyjnych. 

Rada Ministrów przyjęła 24 października 2023 r. projekt ustawy przedłużającej wakacje kredytowe na 2024 rok. Jednak te wakacje kredytowe nie będą dostępne dla wszystkich kredytobiorców. Ma być wprowadzone kryterium dochodowego, a także ograniczenia związane z wysokością kredytu. Założenia tego projektu zostały 24 października skrytykowane przez prezesa Związku Banków Polskich.

Wróciła dobra koniunktura na rynku kredytów mieszkaniowych (hipotecznych). Od 3 miesięcy popyt na te kredyty osiąga poziom z początku 2019 roku. Co więcej, w lipcu ruszyła fala osób, które szykowały się na kredyt z dopłatą. Niedługo zacząć się mogą też obniżki stóp procentowych, które ułatwią dostęp do „hipotek” dla wszystkich, a nie tylko wybranych.

Bank Gospodarstwa Krajowego poinformował 3 lipca 2023 r., że umowy o współpracy w zakresie "Bezpiecznego kredytu 2%" podpisało sześć banków - Alior, Pekao, PKO BP, BPS, SGB-Bank i VeloBank. Banki te mogą dokonywać dopłat i udzielać gwarancji wkładu własnego.

Od 1 lipca 2023 r. obowiązują przepisy ustawy z 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe. Ustawa ta  wprowadza tzw. Bezpieczny kredyt 2 proc., czyli kredyt na zakup pierwszego mieszkania z dopłatami państwa przez pierwsze 10 lat jego spłacania. Ile wyniosą te dopłaty? Jak będą obliczane? Kiedy zostaną wstrzymane te dopłaty? Kiedy trzeba będzie je zwrócić? Na te pytania odpowiada Rzecznik Finansowy.

1 lipca 2023 r. startuje tzw. Bezpieczny kredyt 2 %. Oczekiwana na rynku rekomendacja KNF o liczeniu zdolności kredytowej przy uwzględnieniu wysokości raty kredytu z dopłatą stała się faktem. Warto jednak pamiętać, że na decyzję kredytową w banku ma wpływ nie tylko zdolność kredytowa, ale równie istotna jest weryfikacja wartości nieruchomości.

Komisja Nadzoru Finansowego w dniu 19 czerwca 2023 r. jednogłośnie przyjęła nowelizację Rekomendacji S dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie. Nowelizacja Rekomendacji S jest konieczna w szczególności z uwagi na zmiany prawa (m.in. rządowym programem "Bezpieczny kredyt 2 proc."). Nowelizacja wejdzie w życie 20 czerwca 2023 r. ale banki będą miały czas na dostosowanie się do zmian Rekomendacji S w maksymalnym terminie do 1 lipca 2024 r.

Od 58 do nawet 110 metrów kwadratowych – teoretycznie na takie metraże może obecnie pozwolić sobie trzyosobowa rodzina wykorzystując do cna swoją zdolność kredytową i dodając jeszcze 20% wkładu własnego. Najmniejsze możliwości nabywcze są w Warszawie, a największe w Katowicach. 

W 2023 roku, mimo wzrastającej zdolności kredytowej oraz większego ruchu w agencjach nieruchomości  i u pośredników kredytowych nie zmieniła się diametralnie sytuacja przeciętnego Kowalskiego. Nadal może on pozwolić sobie na sfinansowanie kredytem co najwyżej kawalerki lub małego 2- pokojowego mieszkania. 

W kwietniu 2023 r. kolejny miesiąc z rzędu rośnie zdolność kredytowa Polaków w zakresie kredytów hipotecznych. W ciągu miesiąca kwota, którą możemy pożyczyć na zakup mieszkania, zwiększyła się aż o 80 tys. złotych. W ten sposób zdolność kredytowa wzrosła o ponad 50% w porównaniu do "dołka" w 2022 roku.  

"Przy kredytach opartych o wskaźnik WIBOR wszyscy powinniśmy wyciągnąć wnioski ze sprawy frankowej, że jeśli nie będzie odpowiednio wczesnej i stanowczej reakcji instytucji, które mają stać na straży stabilności sektora finansowego, sytuacja może się wymknąć spod kontroli” – powiedział PAP Biznes Jacek Jastrzębski, przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego. 

Bezpieczny kredyt o stałej stopie procentowej (2%) z dopłatą państwa zwiększy o 50 proc. zdolność kredytową kupujących mieszkanie - wynika z wyliczeń ekspertów portalu RynekPierwotny.pl. 

Kredyty frankowe. Rzecznik Generalny TSUE Michael Collins, 16 lutego 2023 r. wydał opinię w polskiej sprawie tzw. „kredytu we frankach”. Collins stwierdził, że w przypadku, gdy sąd uzna umowę kredytu hipotecznego za nieważną z powodu zawarcia w niej nieuczciwych warunków, konsument może dochodzić od banku roszczeń wykraczających poza żądanie zwrotu świadczeń pieniężnych. Uprawnienie to przysługuje tylko konsumentom, banki takiego prawa nie mają.

Po 1989 r. różne rządy wprowadzały programy, mające na celu wspieranie polityki mieszkaniowej. Nie zostały jednak stworzone rozwiązania, które byłyby odpowiedzią na problem dostępności mieszkań, relacji wysokości dochodów do rosnących cen nieruchomości czy możliwości sfinansowania tego zakupu. Czy nowy program jest odpowiedzią na niedobór nieruchomości?

W 2022 roku do sądów wpłynęło ponad 60 tys. spraw frankowych, czyli o ok. 9% więcej niż rok wcześniej. Choć ich liczba rośnie, to nieco wolniej niż wcześniej. Spowolnienie dynamiki wzrostu jest jednak uzasadnione. Z każdym rokiem maleje bowiem liczba takich kredytów. Nie wszyscy też wiedzą, że można pozwać bank za już spłacone zobowiązanie. Natomiast nawet ten niewielki wzrost może spowolnić działanie i tak obciążonych sądów. Widać też, że wzrosła aktywność banków w składaniu pozwów, co z jednej strony zwiększyło liczbę nowych spraw, z drugiej zaś wstrzymało decyzję części osób o wystąpieniu z pozwem. Mimo tego kredytobiorcy obserwują rynek i orzecznictwo, skąd ostatnio płyną wyjątkowo dobre dla nich informacje. Dlatego rok 2023 może być bardziej dynamiczny niż poprzedni. I taki stan potrwa jeszcze przez kilka następnych lat. 

Interpretacja TSUE grozi poważnym kryzysem makroekonomicznym – ocenił prezes PFR, Paweł Borys. Prezes PFR zakłada, że rząd i KNF przeanalizują opinie rzecznika pod kątem ryzyk dla gospodarki. Zgodnie z szacunkami KNF proponowane przez TSUE rozwiązanie może kosztować ok. 100 mld zł.

Czy da się podważyć zapisy umów kredytowych opartych o wskaźnik WIBOR i wyeliminować WIBOR z umowy? Jest kilka istotnych argumentów prawnych sugerujących, że jest to możliwe – wskazuje Wojciech Ostrowski, radca prawny z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy. Czy WIBOR oddaje rzeczywisty koszt pieniądza na rynku? Jak zweryfikować obiektywność i rzetelność WIBOR-u? Składać pozew do sądu, czy jeszcze poczekać? Jakie są skutki wyeliminowania WIBOR-u z umowy kredytowej?

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego złagodził warunki oceny zdolności kredytowej i wskazał, że najniższy, minimalny poziom bufora (2,5 p.p.) powinien być stosowany dla kredytów z tymczasowo stałą stopą proc., a dla kredytów ze zmienną stopą proc. bufor powinien być adekwatnie wyższy - poinformował PAP Biznes Jacek Barszczewski, rzecznik UKNF.

Według szacunków Lendi, po zmianie wskaźnika z WIBOR-u na WIRON, dla kredytu 400 000 zł, zaciągniętego na 30 lat, wysokość miesięcznej raty może się obniżyć o blisko 400 zł. 

Nawet około 700-800 tysięcy kredytobiorców wydawałoby dziś ponad połowę swojego wynagrodzenia na ratę złotowego kredytu mieszkaniowego – wynika z szacunków HRE Investments. Byłoby tak gdyby nie rządowe wakacje kredytowe. Te mogą zostać przedłużone jeśli nasze pensje nie będą wystarczająco szybko rosły, a RPP nie zacznie w 2023 roku obniżać stóp procentowych.

Leszek Skiba, prezes zarządu banku Pekao S.A., zaznacza, że jeśli chodzi o aktywność klientów, którzy spłacają kredyty, to nie widzimy istotnych problemów ze spłacaniem. W spłacie kredytów hipotecznych bardzo pomogły wakacje.