Tematy - Sąd, Prawo karne - INFOR.PL

Jest to termin wieloznaczny. Jurysprudencja może być rozumiana jako prawoznawstwo, ale również jako specyficzna dla systemów anglosaskich nauka o prawie.

Aby dana sprawa mogła zostać rozpoznana, sąd musi się najpierw upewnić czy ma prawo do jej rozpatrzenia. Uprawnienie do sądzenia określa się mianem jurysdykcji.

W postępowaniu przed polskimi sądami nie tylko polskie prawo ma znaczenie. W sporze z udziałem podmiotów zagranicznych sąd musi ustalić, czy w sprawie należy zastosować prawo innego państwa. Jak wygląda procedura w tym względzie?

Zawierając umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się względem kupującego do przeniesienia własności rzeczy i jej wydania. Jeżeli jednak sprzedawca nie będzie chciał się wywiązać z obowiązku wydania rzeczy, wtedy możemy wystąpić na drogę sądową z odpowiednim powództwem.

Postępowanie przygotowawcze może być prowadzone w formie śledztwa lub dochodzenia. Przestępstwa wobec których prowadzi się dochodzenie wymienia Kodeks karny.

Depozyt polega na zobowiązaniu przechowawcy do zachowania w stanie niepogorszonym rzeczy ruchomej oddanej mu na przechowanie. Depozyt powstaje na mocy umowy.

Eutanazja jest to przyspieszenie lub niezapobiegnięcie śmierci, tłumaczone troską i współczuciem dla osoby nieuleczalnie chorej. Nazywana jest również śmiercią z wyboru. Eutanazja jest problemem etycznym i jednym z poważnych problemów współczesnego świata.

Ekstradycja polega na wydaniu przez państwo osoby, przebywającej na jego terytorium, która jest podejrzana o dokonanie czynu zabronionego, na rzecz państwa, na którego terytorium przestępstwo zostało dokonane. Wydanie osoby ma służyć ukaraniu i odbyciu kary przez przestępcę.

Grzywna jest jedną z najłagodniejszych kar kryminalnych. Ma charakter pieniężny i orzekana jest przede wszystkim za wykroczenia i przestępstwa, również skarbowe.

W sprawach karnych orzeczenia sędziów zapadają większością głosów. Głosowanie oraz narada są tajne, a sposób sumowania głosów określają przepisy Kodeksu karnego.

Immunitet jest instytucją prawną, polegającą na wyłączeniu określonej osoby od stosowania wobec niej wybranych przepisów prawnych. Osoba posiadająca immunitet nie musi przestrzegać przepisów, do przestrzegania których zobowiązane są pozostałe osoby.

Czynny żal pozwala na złagodzenie kary a często może doprowadzić do całkowitego uniknięcia przez przestępcę odpowiedzialności karnej.

Zgodnie z Kodeksem karnym odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

Według Kodeksu karnego czasem popełnienia przestępstwa jest czas, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był zobowiązany.

Bigamia jest to pozostawanie w związku małżeńskim w więcej niż jedną osobą. W polskim prawie jest ona zabroniona na podstawie Kodeksu Karnego, jest typem czynu zabronionego.

Arbitraż jest jedną z metod rozwiązywania sporów prawnych, występuje zarówno przy kwestiach krajowych, jak również przy rozwiązywaniu sporów o randze międzynarodowej.

Apelacja jest środkiem odwoławczym, jaki przysługuje stronom postępowania od wyroku sądu pierwszej instancji. Sądem drugiej instancji, który rozpoznaje apelację jest sąd okręgowy – od wyroku sądu rejonowego oraz sąd apelacyjny – od wyroku sądu okręgowego jako pierwszej instancji.

Amnestia charakteryzuje się całkowitym umorzeniem lub złagodzeniem już wymierzonej kary, która została orzeczona prawomocnym wyrokiem sądu.

Akt oskarżenia wnosi do sądu prokurator po zamknięciu śledztwa lub dochodzenia. Dokładnie określa w nim rodzaj zarzucanego oskarżonemu czynu oraz przytacza fakty i dowody na jego uzasadnienie. Po spełnieniu odpowiednich warunków akt oskarżenia może wnieść do sądu również pokrzywdzony.

Termin adwokat wywodzi się od łacińskiego słowa advocare, które oznacza „wzywać na pomoc”. Wykonywanie zawodu adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej.

Konsekwencją niedotrzymania terminu jest bezskuteczność czynności procesowej podjętej po upływie terminu. Jeżeli strona nie dokonała czynności procesowej bez swojej winy, np. na skutek wypadku przebywała w szpitalu i jednocześnie niedokonanie czynności procesowej powoduje ujemne skutki, można wówczas złożyć wniosek o przywrócenie terminu.

Prawo do sądu zostało zagwarantowane w art. 45 Konstytucji. Jakie szczegółowe uprawnienia wynikają z tak ogólnie sformułowanego prawa? Czy prawo do sądu może zostać ograniczone?

W zakładzie karnym typu zamkniętego osadza się skazanego, którego właściwości, warunki osobiste, motywacje, sposób zachowania się przy popełnieniu przestępstwa, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, sposób zachowania się w trakcie pobytu w zakładzie karnym lub stopień demoralizacji stwarzają poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu

W zakładzie karnym typu półotwartego osadza się skazanego odbywającego karę w systemie programowanego oddziaływania oraz skazanego za przestępstwo nieumyślne lub odbywającego zastępczą karę pozbawienia wolności albo karę aresztu.

W zakładzie karnym typu otwartego może zostać osadzony młodociany, skazany odbywający karę po raz pierwszy oraz skazany na karę aresztu wojskowego.

Wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.

System wykonywania kary określa sposób w jaki kara powinna być wykonana. Karę pozbawienia wolności wykonuje się w systemie programowanego oddziaływania, terapeutycznym oraz zwykłym.

Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną podległą Ministrowi Sprawiedliwości, posiadającą własną strukturę organizacyjną. Realizuje ona na zasadach określonych w ustawie Kodeks karny wykonawczy zadania w zakresie wykonywania tymczasowego aresztowania oraz kar pozbawienia wolności i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności.

Rada Polityki Penitencjarnej jest organem doradczym Ministra Sprawiedliwości w zakresie zadań realizowanych przez Służbę Więzienną.

Przez nadzór penitencjarny należy rozumieć nadzór nad legalnością i prawidłowością wykonywania kary pozbawienia wolności, kary aresztu, tymczasowego aresztowania, zatrzymania oraz środka zabezpieczającego związanego z umieszczeniem w zakładzie zamkniętym, a także kar porządkowych i środków przymusu skutkujących pozbawienie wolności. Nadzór penitencjarny sprawuje sędzia penitencjarny.

Krajowy Rejestr Sądowy jest jawny i każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w Rejestrze za pośrednictwem Centralnej Informacji oraz ma prawo otrzymać, również drogą elektroniczną, poświadczone odpisy, wyciągi, zaświadczenia i informacje z Rejestru.

Krajowy Rejestr Karny prowadzi Minister Sprawiedliwości. Realizację zadań związanych z prowadzeniem tego rejestru zapewnia wchodzące w skład Ministerstwa Sprawiedliwości Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego.

Definicja korupcji znajduje się w ustawie o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.

Eksperyment medyczny przeprowadzany na ludziach może być eksperymentem leczniczym lub badawczym. Może być przeprowadzany, jeżeli spodziewana korzyść lecznicza lub poznawcza ma istotne znaczenie, a przewidywane osiągnięcie tej korzyści oraz celowość i sposób przeprowadzania eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy i zgodne z zasadami etyki lekarskiej. Eksperymentem medycznym kieruje lekarz posiadający odpowiednio wysokie kwalifikacje.

Mediacja jest coraz popularniejszym sposobem rozwiązywania spornych kwestii rodzinnych takich jak alimenty, podział majątku czy sposób wykonywania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Ugoda zawarta przed mediatorem wymaga zatwierdzenia przez sąd.

Tabletka gwałtu to szereg substancji chemicznych, które w połączeniu z alkoholem powodują senność, nieprzytomność, wymazują tzw. pamięć wsteczną, wskutek czego ofiara nie pamięta co działo się z nią w momencie zdarzenia. Zgodnie z Kodeksem karnym sprawcy przestępstwa zgwałcenia grozi kara pozbawienia wolności do lat 12.

Tymczasowe aresztowanie to jeden ze środków zapobiegawczych, stosowany w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa; można je stosować tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo.

Unieważnienie małżeństwa oznacza stwierdzenie przez sąd, że nie zostało ono ważnie zawarte.

Świadek koronny to podejrzany, który zgodził się zeznawać jako świadek w sprawie przestępstw popełnionych przez inne osoby, w zamian za obietnicę państwa co do zakresu ścigania lub ukarania.

W przypadku gdy zachodzi uzasadniona obawa niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia, wolności albo mienia w znacznych rozmiarach świadka lub osoby dla niego najbliższej, sąd (w postępowaniu przygotowawczym – prokurator), może wydać postanowienie o zachowaniu w tajemnicy okoliczności umożliwiających ujawnienie tożsamości świadka m.in. danych osobowych, jeżeli nie mają one znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie.

Usiłowanie to jedna z form popełnienia przestępstwa. Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje. Usiłowanie zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego.

Orzeczenia sądów państw obcych wydane w sprawach cywilnych podlegają uznaniu z mocy prawa, chyba że istnieją przeszkody do uznania takich orzeczeń.

Środki probacyjne to środki stosowane wobec sprawcy przestępstwa pozostającego na wolności, stosowane przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego, warunkowym zawieszeniu wykonywania kary albo warunkowym przedterminowym zwolnieniu z odbywania reszty kary. Są to także środki stosowane wobec sprawcy w przypadku orzeczenie kary ograniczenia wolności.

Uznanie za zmarłego dotyczy sytuacji, w których mimo upływu czasu (określonego w ustawie) i przeprowadzenia odpowiedniego postępowania wyjaśniającego, nie udało się ustalić czy dana osoba żyje, czy zmarła.

Śledztwo to forma prowadzenie postępowania przygotowawczego, uregulowana przez przepisy kodeksu postępowania karnego.

Jest to kasacja od orzeczenia Sądu Najwyższego, które zapadło w następstwie rozpoznania kasacji.

Stan wyższej konieczności to instytucja prawa karnego polegająca na poświęceniu jednego dobra w celu ratowania innego dobra zagrożonego bezpośrednim niebezpieczeństwem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.

Warunkowe zawieszenie wykonania kary to jeden ze środków probacyjnych polegający na wstrzymaniu realizacji orzeczonej kary na ściśle oznaczony okres próby, którego przebieg decyduje, czy kara ta zostanie ostatecznie zastosowana.

Właściwość ogólna sądu oznacza, że powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania. Miejsce zamieszkania określa się według przepisów Kodeksu cywilnego (miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu).

Powództwo w pewnych kategoriach spraw (wskazanych poniżej) można wytoczyć bądź według przepisów o właściwości ogólnej, bądź przed sąd oznaczony w przepisach wskazanych poniżej.

Sąd, Prawo karne

Jurysprudencja

Jurysdykcja

Czy polskie sądy muszą przestrzegać obcego prawa?

Powództwo o wydanie rzeczy. Gdzie je wnieść?

Dochodzenie

Depozyt

Eutanazja

Ekstradycja

Grzywna

Głosowanie (przed wydaniem orzeczenia)

Immunitet

Czynny żal

Czyn zabroniony

Czas popełnienia przestępstwa

Bigamia

Arbitraż

Apelacja

Amnestia

Akt oskarżenia

Adwokat

Co zrobić w sytuacji, gdy upłynął termin procesowy?

Prawo do sądu w Konstytucji

Zakład karny typu zamkniętego

Zakład karny typu półotwartego

Zakład karny typu otwartego

Wykroczenie skarbowe

Systemy wykonywania kary pozbawienia wolności

Służba Więzienna

Rada Polityki Penitencjarnej

Nadzór penitencjarny

Krajowy Rejestr Sądowy

Krajowy Rejestr Karny

Korupcja

Eksperyment medyczny

Jak zatwierdzić ugodę zawartą przed mediatorem?

Pigułka gwałtu - jakie prawa ma ofiara przestępstwa?

Tymczasowe aresztowanie

Unieważnienie małżeństwa

Świadek koronny

Świadek incognito (świadek anonimowy)

Usiłowanie [popełnienia przestępstwa]

Uznanie orzeczeń sądów państw obcych

Środki probacyjne

Uznanie za zmarłego

Śledztwo

Superkasacja

Stan wyższej konieczności

Warunkowe zawieszenie wykonania kary

Właściwość ogólna sądu

Właściwość przemienna