Tematy - Więziennictwo, Skazany - INFOR.PL

Jednym z podstawowych celów kary jest resocjalizacja skazanego. Ma to zapobiec powrotowi osoby skazanej do popełniania przestępstw. Ustawodawca przyjął założenie, że właściwe przygotowanie skazanych do zwolnienia z zakładów karnych może wywierać istotny wpływ na efekty wykonania kary, może je zwiększać lub przeciwnie może je niekiedy wręcz unicestwiać.

Karę pozbawienia wolności wykonuje się wyłącznie w zakładach karnych, które jako jednostki organizacyjne podlegają Ministrowi Sprawiedliwości. Zakłady karne nie mają jednolitego charakteru, ich typy oraz rodzaje odpowiadają znanym polskiemu prawu wykonawczemu kategoriom skazanych.

Jednym z najważniejszych uprawnień osoby odbywającej karę pozbawienia wolności jest prawo do korzystania z wolności religijnej. Uprawnienie to gwarantuje skazanemu przede wszystkim Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej.

Kodeks karny wykonawczy przedstawia zasady wykonania kar dyscyplinarnych, zakładają one konieczność jak najszybszego wykonania decyzji zapadającej w postępowaniu dyscyplinarnym.

Na wstępny etap wykonywania kary pozbawienia wolności składają się wezwanie skazanego do odbycia kary, ewentualnie jego doprowadzenie, a następnie umieszczenie osoby skazanej w celi przejściowej. Kodeks karny wykonawczy określa także katalog czynności jakie mają być każdorazowo wykonywane podczas przyjmowania osoby skazanej do zakładu karnego.

Choć odbywanie przez kobiety kary pozbawienia wolności zostało uregulowane jako odrębna instytucja polskiego prawa karnego wykonawczego to jednak ustawodawca nie stworzył oddzielnego typu zakładu karnego, w którym przebywać miałyby jedynie kobiety (żeńskie zakłady karne). Takie rozwiązanie powoduje, że kobiety odbywają kary w zakładach karnych takiego typu i rodzaju co mężczyźni.

Skazany jest podmiotem praw i obowiązków określonych szczegółowo w kodeksie postępowania wykonawczego. Jednocześnie ma on prawo składać wnioski o wszczęcie postępowania przed sądem. Wtedy skazany występuje w nim w charakterze strony.

Uczestnictwo przedstawicieli społeczeństwa w procesie wykonywania orzeczeń stanowi stosunkowo nową zasadę w polskim prawie karnym wykonawczym. Ustawodawca wprowadzając ją do Kodeksu karnego wykonawczego zdecydował o większej niż dotychczas jawności procesu wykonywania orzeczeń.

Polskie prawo wykonawcze wprowadza niezależną i odrębną instytucję warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Rozwiązanie takie doprowadza do sytuacji, w której pomimo, iż sąd rozstrzygający sprawę orzekł bezwzględną karę pozbawienia wolności skazany może ostatecznie nie trafić do zakładu karnego.

Zasad humanitaryzmu stanowi podstawową zasadę polskiego prawa karnego wykonawczego. W tym zakresie przepisy karne wykonawcze stanowią uzupełnienie oraz dopełnienie przepisów Konstytucji.

Karanie dyscyplinarne tymczasowo aresztowanych reguluje Kodeks karny wykonawczy. Wskazany typ odpowiedzialności ma duże znaczenie praktyczne dla osadzonych, ponieważ w sposób bezpośredni wpływa na ich warunki bytowe w areszcie śledczym. Kodeks karny wykonawczy zawiera zamknięty katalog kar dyscyplinarnych.

Kodeks karny wykonawczy wprost dopuścił możliwość stosowania tymczasowego aresztowania wobec skazanych odbywających karę pozbawienia wolności. Wspomniany akt normatywny określa także dokładnie prawa i obowiązki tymczasowo aresztowanych jednocześnie odbywających karę pozbawienia wolności.

Jedną z podstawowych wartości polskiego prawa karnego wykonawczego są jednoznaczne zasady jakie żądzą skomplikowanym procesem wykonywania orzeczeń.

Kodeks Karny Wykonawczy kwalifikuje komisję penitencjarną jako organ postępowania wykonawczego. Działa ona jako organ kolegialny, a jej kompetencje w sposób wyczerpujący są określone w Kodeksie.

Do sędziego penitencjarnego należy jedno z najważniejszych zadań stawianych przed organami postępowania wykonawczego, ponieważ jest on odpowiedzialny za nadzór penitencjarny. Stanowi to przejaw znaczenia organów sądowych w postępowaniu wykonawczym.

Polskie prawo karne wykonawcze odrębnie reguluje zasady kontaktów osób tymczasowo aresztowanych ze światem zewnętrznym. Regulacje zostały ustanowione w celu zapewnienia możliwości realizacji celów środka zapobiegawczego, jakim jest zabezpieczenie prawidłowego toku procesu.

Skazany, na którego nałożono obowiązki, a także oddany pod dozór, obowiązany jest przestrzegać obowiązków ustanowionych przez sąd na okres próby lub związanych z dozorem. Skazany oddany pod dozór musi bezzwłocznie, a najpóźniej w ciągu 7 dni od powzięcia wiadomości o oddaniu go pod dozór, zgłosić się do kuratora sądowego tego sądu rejonowego, w okręgu którego dozór ma być wykonywany.

Właściwym rzeczowo dla wykonania danego orzeczenia jest sąd pierwszej instancji, który wydał to orzeczenie. Przepisy kodeksu Karnego wykonawczego przewidują jednak od tej zasady wyjątki.

Kodeks karny wykonawczy szczegółowo reguluje problem rozmieszczania tymczasowo aresztowanych w aresztach śledczych. Jednocześnie przepisy dotyczące wskazanego problemu odnajdziemy w rozporządzeniach Ministra Sprawiedliwości.

Kodeks karny wykonawczy w artykule 2 przedstawia listę organów postępowania wykonawczego. Do roku 2003, w którym nastąpiła nowelizacja Kodeksu karnego wykonawczego artykuł 2 posługiwał się określeniem „organy wykonujące orzeczenia”.

Karanie dyscyplinarne tymczasowo aresztowanych od nowelizacji z 2003 roku reguluje Kodeks karny wykonawczy. Poprzednio zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej tymczasowo aresztowanych były określone w regulaminie wykonywania tymczasowego aresztowania. Wskazany typ odpowiedzialności ma duże znaczenie praktyczne dla osadzonych. W sposób bezpośredni bowiem wpływa na ich warunki bytowe w areszcie śledczym.

Sąd, który w pierwszej instancji wydał wykonywane orzeczenie, jest właściwy we wszystkich sytuacjach postępowania wykonawczego, za wyjątkiem spraw przekazanych do właściwości innych organów, w szczególności sądu penitencjarnego (art. 2 Kodeksu ).

Na gruncie prawa karnego wykonawczego wszelkie procedury oraz zachowania zarówno podmiotów postępowania jak i organów wykonujących orzeczenia, a także podstawowe prawa i obowiązki skazanego określone są przez Kodeks karny wykonawczy oraz rozporządzenia wydane na jego podstawie.

W polskiej procedurze karnej wyróżniamy trzy stadia postępowania. Polskie postępowanie karne dzieli się na postępowanie przygotowawcze, sądowe (jurysdykcyjne) oraz wykonawcze.

Polskie prawo wykonawcze przewiduje możliwość fakultatywnego odroczenia wykonania kary pozbawiania wolności przez sąd. Dla zastosowania wymienionej instytucji podstawowe znaczenie mają okoliczności dotyczące osoby samego skazanego. Przepisy modyfikują także zasady odraczania wykonania kary na korzyść kobiet ciężarnych oraz matek sprawujących opiekę nad dzieckiem do lat trzech po porodzie.

Kara pozbawienia wolności to kara najsurowsza ze wszystkich jakie przewiduje polski kodeks karny. Jej stosowanie uzasadnione jest w odniesieniu do sprawców najsurowszych przestępstw. Orzekanie kary pozbawienia wolności powinno być ostatecznością (ultima ratio). Kodeks postępowania wykonawczego w przepisie skierowanym przede wszystkim do organów postępowania wykonawczego określa cele, jakie spełnić powinna kara pozbawienia wolności.

Ogólne procedury określające zasady rozmieszczania tymczasowo aresztowanych w aresztach śledczych doznają uszczerbku w sytuacjach gdy osadzonym ma być osoba zakwalifikowana jako stwarzająca poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa aresztu.

Aby móc ubiegać się o przedterminowe zwolnienie sprawca musi odbyć część kary. O tym, jaka część kary musi zostać wykonana decydują przepisy prawa. Co do zasady skazany musi odbyć połowę orzeczonej kary.

Drugą wymienioną w kodeksie karnym karą jest ograniczenie wolności. Jest to kara nieizolacyjna, wymierzana najczęściej za lżejsze przestępstwa. Może ona jednak przybierać wiele postaci.

Zgodnie z art. 106 kodeksu karnego z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe. W takiej sytuacji wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych. Nie każdy przestępca może jednak liczyć na dobrodziejstwo jakim jest zatarcie skazania.

Jeżeli sprawca w okresie próby łamie porządek prawny wtedy sąd może a w niektórych wypadkach nawet musi orzec wykonanie kary. Kodeks bowiem wymienia zarówno obligatoryjne jak i fakultatywne przesłanki do wykonania kary.

Skazany, wobec którego zastosowano przedterminowe zwolnienie poddawany jest próbie. Oznacza to, że w określonym przez sąd czasie musi przestrzegać porządku prawnego. Jeżeli natomiast nie stosowałoby się do przepisów prawa wtedy sąd może odwołać warunkowe zwolnienie.

Dozór elektroniczny jest alternatywną karą w stosunku do kary pozbawienia wolności. Nowelizacja ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego zakłada, że dozorem zostaną objęte osoby skazane na karę do roku pozbawienia wolności.

Pracujący więzień powinien otrzymywać co najmniej płacę minimalną, tak orzekł Trybunał Konstytucyjny (TK). W wydanym 23 lutego 2010 r. wyroku (P 20/09), TK uznał za niezgodny z konstytucją art. 123 kodeksu karnego wykonawczego, stanowiący iż wynagrodzenie skazanego powinno być ustalone w sposób zapewniający uzyskanie przynajmniej połowy minimalnego wynagrodzenia, przy przepracowaniu miesięcznego wymiaru czasu.

Kurator sądowy wykonujący nadzór nad osoba pozbawioną wolności w systemie dozoru elektronicznego (SDE) będzie mógł zdecydować czy spotka się ze skazanym osobiście czy wyda mu polecenia przy pomocy urządzenia stacjonarnego, znajdującego się w jego domu.

Niektóre stanowiska kierownicze w służbie więziennej będą mogli pełnić również pracownicy cywilni.

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało nowelizację ustawy o dozorze elektronicznym. Została już przyjęta przez Parlament oraz podpisana przez Marszałka Sejmu wykonującego obowiązki Prezydenta RP.

W zależności od postępów leczenia sprawcy określonego w art. 96 § 1 sąd może go skierować, na okres próby od 6 miesięcy do lat 2, na leczenie ambulatoryjne lub rehabilitację w placówce leczniczo-rehabilitacyjnej, oddając go równocześnie pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.

Jeżeli sprawca popełnia w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw, sąd orzeka jedną karę na podstawie przepisu, którego znamiona każde z tych przestępstw wyczerpuje, w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Sąd może po upływie połowy okresu, na które orzeczono środki karne wymienione w artykule 39 pkt. 1 – 3, uznać je za wykonane, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego, a środek karny był w stosunku do niego wykonywany przynajmniej przez rok.

Zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności sąd może w okresie próby oddać skazanego pod dozór. Jego celem nie jest jednak zwiększenie dolegliwości poprzez ograniczenie wolności skazanego.

Warunkowe zawieszenie wykonania kary może wiązać się z nałożeniem na skazanego pewnych obowiązków. Jest ono zawsze fakultatywne. Katalog obowiązków, jakie sąd ma prawo nałożyć na sprawcę przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary, służy takiemu ukształtowaniu sprawcy, aby spełniony został cel w postaci zapobieżenia ponownemu popełnieniu przestępstwa.

Kurator organizuje i prowadzi działania mające na celu pomoc skazanemu w społecznej readaptacji, to znaczy - ma pomóc wrócić skazanemu na zgodną z prawem drogę życia.

Skazany, który został oddany pod dozór kuratora , czy to z powodu przedterminowego zwolnienia czy z powodu wyroku karnego i orzeczonej kary pozbawienia wolności w zawieszeniu - obowiązany jest do przestrzegania obowiązków ustanowionych przez sąd na okres próby lub związanych z dozorem.

Kodeks postępowania karnego przewiduje pewne sytuacje gdy tymczasowe aresztowanie jest nadal stosowane pomimo wydania wobec oskarżonego wyroku skazującego.

Oskarżony, który jest winny popełnionego przestępstwa - może starać się o złagodzenie kary, jeśli sam wniesie o swoje ukaranie i nie będzie przedłużał postępowania.

Nie zawsze o uniewinnieniu lub skazaniu decyduje wina. Często kwestią najistotniejszą jest zgromadzony materiał dowodowy.

Więziennictwo, Skazany

Zwolnienie z zakładu karnego

Rodzaje oraz typy zakładów karnych

Prawo do wolności religijnej skazanego

Zasady wykonania oraz przedawnienie kar dyscyplinarnych

Wstępny etap wykonywania kary pozbawienia wolności

Warunki odbywania kary pozbawienia wolności przez kobiety

Status prawny skazanego w postępowaniu wykonawczym

Zasada uczestnictwa społeczeństwa w procesie wykonywaniu orzeczeń

Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności

Zasada humanitaryzmu w prawie karnym wykonawczym

Odpowiedzialność dyscyplinarna osób tymczasowo aresztowanych

Czy więzień może być tymczasowo aresztowany?

Kodeksowe zasady prawa karnego wykonawczego

Czym zajmuje się komisja penitencjarna

Jakie zadania ma sędzia penitencjarny?

Kontakt z osobą tymczasowo aresztowaną

Zadania kuratorów sądowych

Właściwość rzeczowa sądów penitencjarnych

Zasady rozmieszczania tymczasowo aresztowanych w areszcie śledczym

Jakie są organy postępowania karnego wykonawczego?

Kary dyscyplinarne dla osób tymczasowo aresztowanych

Kompetencje sądu pierwszej instancji w postępowaniu karnym wykonawczym

Zasada praworządności w prawie karnym wykonawczym

Na czym polega postępowanie karne wykonawcze

Fakultatywne odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności

Charakterystyka i cele kary pozbawienia wolności

Tymczasowe aresztowanie wobec osób stwarzających zagrożenie

Po jakim czasie można ubiegać się o przedterminowe zwolnienie?

Na czym polega kara ograniczenia wolności?

Kiedy skazany nie może liczyć na zatarcie skazania?

Kiedy można zarządzić wykonanie kary?

Jaki długi jest okres próby przy przedterminowym zwolnieniu?

Kogo obejmie dozór elektroniczny?

Wyższe wynagrodzenia dla pracujących więźniów

Kurator sam zdecyduje czy spotka się ze skazanym

Wzrośnie zatrudnienie w służbie więziennej

Więcej skazanych w systemie dozoru elektronicznego

Skazany w zakładzie leczenia odwykowego (art. 97)

Ciąg przestępstw w prawie karnym (art. 91)

Wykonanie środków karnych (art. 84)

Dozór w okresie próby (art. 73)

Obowiązki w okresie próby (art. 72)

Jakie obowiązki ma kurator wobec skazanego?

Jakie obowiązki ma skazany wobec kuratora?

Tymczasowe aresztowanie po skazaniu

Dobrowolne poddanie się karze i skazanie bez rozprawy

Kiedy mogę być uniewinniony a kiedy skazany?