Wstępny etap wykonywania kary pozbawienia wolności

Jedną z podstawowych zasad polskiego prawa karnego wykonawczego jest nakaz by postępowanie wykonawcze wszczynane było bezzwłocznie, gdy orzeczenie stało się wykonalne. Skazanego na karę pozbawienia wolności lub zastępczą karę pozbawienia wolności sąd wzywa do stawienia się w zakładzie karnym w wyznaczonym terminie wraz z dokumentem stwierdzającym tożsamość. Właściwym do dokonania wskazanej powyżej czynności jest sąd, który w pierwszej instancji wydał wykonywane orzeczenie.

W uzasadnionych wypadkach sąd może polecić doprowadzenie skazanego do zakładu karnego bez wezwania, a jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11 stycznia 2006 r., „Skazanemu nie przysługuje skarga na czynność procesową sądu w postaci polecenia doprowadzenia do zakładu karnego bez wezwania, podjętą w trybie art. 79 § 1 zd. 2 kodeksu karnego wykonawczego” (I KZP 56/05).

Jeżeli skazany, mimo wezwania, nie stawił się w zakładzie karnym, sąd poleca go doprowadzić. Kosztami doprowadzenia sąd obciąża skazanego. Obciążenie osoby skazanej kosztami związanymi z doprowadzeniem jest obligatoryjne. Sąd jednak może osobę doprowadzoną uwolnić od tego obowiązku. Skazany musi wykazać, że pokrycie przez niego kosztów doprowadzenia byłoby zbyt uciążliwe ze względu na sytuację rodzinną, majątkową lub wysokość dochodów, jak również wtedy, gdy przemawiają za tym względy słuszności.

Sąd pierwszej instancji orzeka w przedmiocie obciążenia skazanego kosztami doprowadzenia. Na postanowienie sądu służy zażalenie.

Przy przyjęciu do zakładu karnego skazany okazuje dokument stwierdzający tożsamość, podaje dane osobowe, informuje o zmianie danych osobowych, o miejscu zameldowania lub przebywania bez zameldowania, o uprzedniej karalności, o stanie zdrowia, a także o ciążących na nim zobowiązaniach alimentacyjnych. Skazany może być także poddany czynnościom mającym na celu jego identyfikację, a w szczególności:

1. sfotografowaniu,
2. oględzinom zewnętrznym ciała,
3. pobraniu odcisków,
4. oraz okazaniu innym osobom.

Skazany przekazuje do depozytu dokumenty, pieniądze, przedmioty wartościowe i inne przedmioty, których nie może posiadać w celi. W przedmiocie depozytu szczegółowe unormowania znajdują się w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 października 2003 r. w sprawie czynności administracyjnych i rozliczeń finansowych związanych z prowadzeniem depozytu przedmiotów wartościowych i środków pieniężnych osób pozbawionych wolności. (Dz. U. Nr 192, poz. 1881 ze zm.)

Zobacz serwis: Więziennictwo

W większości przypadków pierwsze dni w zakładzie karnym są dla osadzonego najtrudniejsze. Z założenia wprowadzeniu skazanego w rygor zakładu karnego ma służyć umieszczenie go po przyjęciu w tzw. celi przejściowej. Osoba skazana jest tam umieszczana na okres niezbędny dla poddania jej wstępnym badaniom lekarskim, zabiegom sanitarnym i wstępnym badaniom osobopoznawczym oraz w celu zapoznania z podstawowymi aktami prawnymi dotyczącymi wykonywania kary pozbawienia wolności i porządkiem wewnętrznym zakładu karnego. Wskazany okres nie może trwać dłużej niż 14 dni. Skazanego informuje się o obliczonym okresie wykonywania kary. Przyjęcie informacji do wiadomości skazany potwierdza podpisem.

Zobacz serwis: Sprawy karne