REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy orzeczenie o niepełnosprawności na stałe i komu przysługuje w 2025?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Artur Sadziński
Dziennikarz specjalizujący się w prawie i finansach. Piszę z myślą o tym, by zawiłe sprawy były zrozumiałe.
Kiedy orzeczenie o niepełnosprawności na stałe i komu przysługuje w 2025?
Nowe zasady orzekania o niepełnosprawności. Kto może dostać orzeczenie na stałe w 2025 roku?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Czy można otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności na stałe? Wbrew obiegowym opiniom, takie orzeczenia nie są zarezerwowane wyłącznie dla osób w skrajnie ciężkim stanie zdrowia. W 2025 roku wprowadzono nowe wytyczne, które rozszerzają dostęp do orzeczeń bezterminowych m.in. dla osób z chorobami rzadkimi. Wyjaśniamy, na jakich zasadach przyznaje się orzeczenie o niepełnosprawności na stałe, kto może się o nie ubiegać, jakie dokumenty są wymagane i czy można odwołać się od decyzji komisji.

rozwiń >

Na jak długo wydawane jest orzeczenie o niepełnosprawności?

W 2025 roku orzeczenie o niepełnosprawności może być przyznane:

REKLAMA

  • na czas określony,
  • na stałe – czyli bezterminowo.

Dotyczy to zarówno orzeczenia o niepełnosprawności dla dziecka (wydawanego przed 16. rokiem życia), jak i orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dla osoby dorosłej (powyżej 16 lat).

Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?

Uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności otwiera drogę do szeregu form wsparcia — zarówno finansowych, jak i organizacyjnych. Osoba z orzeczeniem może ubiegać się m.in. o:

  • świadczenia pieniężne – np. zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, świadczenie uzupełniające (tzw. 500+ dla osób niesamodzielnych);
  • ulgi podatkowe i komunikacyjne – np. odliczenia w PIT, zniżki na przejazdy PKP i komunikacją miejską;
  • świadczenia zdrowotne i rehabilitacyjne – w tym szybszy dostęp do świadczeń finansowanych przez NFZ, turnusy rehabilitacyjne, wyroby medyczne i sprzęt ortopedyczny;
  • przywileje w zatrudnieniu i edukacji – np. dodatkowe przerwy w pracy, krótszy czas pracy, wsparcie dla pracodawców, pierwszeństwo w rekrutacji do przedszkoli i szkół;
  • kartę parkingową – dla osób ze znacznymi trudnościami w poruszaniu się (jeśli spełnione są warunki z punktu 8 orzeczenia);
  • pierwszeństwo w kolejkach – w placówkach medycznych, instytucjach publicznych i aptekach.

Zakres przysługujących uprawnień zależy od rodzaju i treści orzeczenia – np. punktów 7 i 8, stopnia niepełnosprawności oraz wieku osoby orzeczonej.

Polecamy: Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Co decyduje o długości ważności orzeczenia?

O tym, na jaki okres przyznaje się orzeczenie o niepełnosprawności, decyduje zespół orzekający. Bierze on pod uwagę przede wszystkim stan zdrowia osoby orzekanej oraz rokowania medyczne. Kluczowe są dwa scenariusze:

  • Trwałe naruszenie sprawności organizmu – to sytuacja, w której według aktualnej wiedzy medycznej nie można spodziewać się poprawy stanu zdrowia. W takim przypadku możliwe jest wydanie orzeczenia bezterminowego, czyli orzeczenia o niepełnosprawności na stałe.
  • Okresowe naruszenie sprawności – występuje wtedy, gdy istnieje realna szansa na poprawę stanu zdrowia, np. dzięki leczeniu, rehabilitacji lub zaopatrzeniu w sprzęt ortopedyczny. Wówczas orzeczenie wydawane jest na czas określony, zazwyczaj od 1 do 5 lat.

Orzeczenie o niepełnosprawności dla dziecka – ile jest ważne?

W przypadku dzieci obowiązują szczególne zasady. Orzeczenie o niepełnosprawności u dziecka może być wydane tylko do ukończenia 16. roku życia. Niezależnie od tego, czy choroba ma charakter przewlekły, czy nieuleczalny. Nie stosuje się tu orzeczeń na stałe. W szczególnych przypadkach możliwe jest jednak orzekanie na maksymalnie możliwy okres, z obowiązkowym zastosowaniem punktu 7 orzeczenia (wskazującego na potrzebę stałej opieki lub pomocy).

Kiedy można otrzymać orzeczenie na stałe?

Podstawę prawną w tym zakresie stanowi rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 15 lipca 2003 r. To właśnie ten akt określa kryteria, na podstawie których zespół orzekający ustala charakter orzeczenia: czasowy lub bezterminowy.

Co bierze pod uwagę komisja?

Zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności analizuje:

  • dokumentację medyczną (zaświadczenie od lekarza, wyniki badań diagnostycznych),
  • rokowania dotyczące poprawy stanu zdrowia,
  • wiek, wykształcenie i kwalifikacje zawodowe osoby badanej,
  • ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu i życiu społecznym,
  • możliwości poprawy stanu zdrowia poprzez leczenie lub rehabilitację.

Decyzja podejmowana jest indywidualnie, na podstawie całości zgromadzonej dokumentacji i oceny przewodniczącego zespołu orzekającego.

Orzeczenie na stałe a konkretne choroby – nowe wytyczne od 2025 roku

Przez wiele lat w Polsce nie istniała oficjalna lista chorób, które automatycznie kwalifikowałyby do orzeczenia o niepełnosprawności na stałe. Jednak w marcu 2025 roku sytuacja uległa zmianie.

Nowe wytyczne Ministerstwa Rodziny

21 marca 2025 r., w Światowy Dzień Zespołu Downa, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło nowe zalecenia:

  • Osoby cierpiące na około 150 chorób rzadkich mogą, po udokumentowaniu swojego stanu zdrowia, uzyskać orzeczenie na co najmniej 7 lat, a w przypadku braku rokowań, również na stałe.
  • Dzieci z Zespołem Downa i innymi chorobami rzadkimi (ponad 50 rozpoznań) mają otrzymywać orzeczenie na maksymalny możliwy okres, czyli do 16. roku życia, z obowiązkowym uwzględnieniem punktu 7 orzeczenia (wskazanie potrzeby stałej pomocy).

Decyzja ta została podjęta w odpowiedzi na apele m.in. Rzecznika Praw Dziecka, organizacji pacjenckich oraz środowisk medycznych. Choć wcześniej podobna lista nie została zatwierdzona przez Krajową Radę Konsultacyjną ds. Osób Niepełnosprawnych, ostatecznie opracowano narzędzie wspomagające lekarzy w procesie orzekania przy chorobach genetycznych i rzadkich. Porównanie orzeczeń o niepełnosprawności w 2025 roku:

Rodzaj orzeczenia

Komu przysługuje?

Czas obowiązywania

Warunki przyznania

Na czas określony

Dorośli (powyżej 16. roku życia)

Zazwyczaj 1–5 lat

Okresowe naruszenie sprawności organizmu. Istnieje szansa na poprawę funkcjonowania lub samodzielności (np. dzięki leczeniu, rehabilitacji, sprzętowi ortopedycznemu).

Dzieci (do 16. roku życia)

Minimum 3 lata

Okresowe naruszenie sprawności organizmu. Istnieje szansa na poprawę funkcjonowania lub samodzielności; nie dotyczy dzieci z chorobami rzadkimi objętymi nowymi wytycznymi.

Dla osób z chorobami rzadkimi/Zespołem Downa (szczególne przypadki)

Dorośli (powyżej 16. roku życia) z chorobą genetyczną o przewidywalnym, niezmiennym przebiegu lub Zespołem Downa

Minimum 7 lat

Stwierdzona choroba z katalogu Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej (rozporządzenia z maja 2025 r.). Ma charakter genetyczny, nieuleczalny, stabilny, a rokowania nie przewidują poprawy.

Dzieci (do 16. roku życia) z chorobą rzadką lub Zespołem Downa

Do 16. roku życia

Stwierdzona choroba z katalogu rzadkich schorzeń lub Zespół Downa (zgodnie z rozporządzeniem z maja 2025 r.). Obowiązkowo uwzględnienie punktów 7 (potrzeba stałej opieki/pomocy) i 8 (wskazania do karty parkingowej).

Na stałe (bezterminowo)

Dorośli (powyżej 16. roku życia)

Bez ograniczeń czasowych

Trwałe, nieodwracalne naruszenie sprawności organizmu. Brak rokowań na poprawę stanu zdrowia według aktualnej wiedzy medycznej.

  • Minimalny okres 7 lat dotyczy dorosłych z rzadką chorobą genetyczną (przyjętą do katalogu załącznika) lub zespołem Downa – zgodnie z nowelizacją rozporządzenia przygotowaną w maju 2025 i obowiązującą od 11 czerwca 2025.
  • Dzieci otrzymują orzeczenie minimum na 3 lata, a te z rzadkimi chorobami lub zespołem Downa – do ukończenia 16. roku życia.
  • Nawet gdy występuje choroba z katalogu, orzeczenie może zostać wydane na stałe, jeśli brak rokowania na poprawę i wszystkie inne przesłanki są spełnione (tak wynika z interpretacji nowych przepisów).

Czy można odwołać się od orzeczenia czasowego?

Tak. Osoba, która otrzymała orzeczenie na czas określony, ale uważa, że jej stan zdrowia uzasadnia przyznanie orzeczenia na stałe, ma prawo do odwołania.

Jak to zrobić?

  1. Odwołanie do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności – należy je złożyć w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji.
  2. Skarga do sądu administracyjnego – jeśli decyzja drugiej instancji również będzie niekorzystna.

Odwołanie składa się za pośrednictwem tego samego powiatowego zespołu, który wydał pierwotne orzeczenie.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Kto może otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności na stałe?

Orzeczenie bezterminowe mogą otrzymać osoby, u których trwałe naruszenie sprawności organizmu nie rokuje poprawy. Dotyczy to m.in. pacjentów z ciężkimi, nieuleczalnymi chorobami oraz, zgodnie z wytycznymi z 2025 roku, osób cierpiących na około 150 chorób rzadkich.

Czy dzieci mogą dostać orzeczenie na stałe?

Nie, dzieciom nie przyznaje się orzeczeń bezterminowych, nawet przy chorobach nieuleczalnych. Maksymalny możliwy okres to do ukończenia 16. roku życia.

Czy istnieje oficjalna lista chorób kwalifikujących do orzeczenia na stałe?

W sensie prawnym nie istnieje jedna zamknięta lista. Jednak w marcu 2025 roku Ministerstwo Rodziny opublikowało wytyczne, które umożliwiają przyznawanie orzeczeń bezterminowych osobom z około 150 chorobami rzadkimi. Zespoły orzekające powinny się nimi kierować.

Co zrobić, gdy stan zdrowia się pogarsza?

Jeśli stan zdrowia pogorszył się w trakcie ważności orzeczenia, można ponownie złożyć wniosek do powiatowego zespołu, nawet jeśli poprzednie orzeczenie jeszcze obowiązuje. Nie trzeba czekać do jego wygaśnięcia.

Czy można uzyskać orzeczenie na stałe bez posiadania rzadkiej choroby?

Tak. Ostateczna decyzja zależy od rokowań medycznych i dokumentacji. Jeśli zespół orzekający uzna, że stan zdrowia jest trwały i nieuleczalny – orzeczenie może zostać wydane na stałe, nawet jeśli nie występuje choroba z listy rzadkich.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Palenie gałęzi na własnej posesji 2025 - czy można palić gałęzie na własnej posesji? Kiedy można palić gałęzie na działce?

Palenie gałęzi i liści, nawet na własnej posesji, może skończyć się mandatem. Zakaz obowiązuje nie tylko w miastach, ale też na wsiach i działkach rekreacyjnych. Sprawdź, co grozi za spalanie gałęzi w 2025 roku i gdzie zgłosić uciążliwego sąsiada, który zadymia okolicę.

Szef na urlopie: czy możliwy jest wypoczynek bez telefonu i laptopa?

Oprócz plaży i szumu morza urlop szefa wiąże się zwykle z telefonami i laptopem. Tymczasem prawdziwy wypoczynek jest naprawdę ważny. Jakie są korzyści z nieobecności szefa w firmie? Co zmienić w zarządzaniu, aby móc spokojnie wybrać się na urlop?

Kiedy cudzoziemcy (np. obywatele Ukrainy) muszą płacić w Polsce podatek od spadków i darowizn?

W Polsce obecnie mieszka wielu cudzoziemców, przeważają obywatele Ukrainy, tutaj pracują, kształcą się, a także nabywają rzeczy m.in. w drodze darowizn otrzymywanych od swoich rodzin czy w drodze dziedziczenia. Warto zatem przybliżyć im zasady opodatkowania obowiązujące na terytorium RP, a przede wszystkim wyjaśnić w jakich sytuacjach ciąży na nich w naszym kraju obowiązek podatkowy.

KSeF zrewolucjonizuje pracę biur rachunkowych. Nadchodzi największa zmiana od lat

Już od kwietnia 2026 każdy przedsiębiorca będzie musiał korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur. To ogromne wyzwanie – ale też szansa – zwłaszcza dla biur rachunkowych. Dowiedz się, jak KSeF zmieni obieg dokumentów, rolę księgowych i co zrobić, by nie zostać w tyle w erze cyfrowej rewolucji.

REKLAMA

Afera z dofinansowaniami z KPO – o co chodzi? PARP zapowiada kontrole, premier: nie zaakceptuję marnowania środków, opozycja mówi o gigantycznym skandalu i podaje kolejne przykłady

Wiele kontrowersji wzbudziła interaktywna mapa projektów, które uzyskały dofinansowanie z Krajowego Planu Odbudowy, którą opublikowano na kpo.gov.pl. Co ciekawe od rana 8 sierpnia 2025 r. cała strona kpo.gov.pl nie jest dostępna (występują problemy techniczne z jej wyświetleniem). Szeroko krytykuje się zasadność wydatkowania tych środków zwłaszcza w branży HoReCa. PARP zapowiedział kontrolę w tym sektorze. Premier Tusk powiedział, że nie zaakceptuje żadnego marnotrawienia środków z KPO. Prezes PiS Jarosław Kaczyński nazwał całą sprawę gigantycznym skandalem

Nowe świadczenie dla osób od 13 do 65 roku życia. Od kiedy? Padł konkretny termin

Nowy projekt dotyczący wsparcia osób z niepełnosprawnościami miał trafić do Sejmu w drugim kwartale 2025 roku, ale tak się nie stało. Obecnie trwają nad nim prace w Komitecie Stałym Rady Ministrów. Premier Donald Tusk niedawno sugerował możliwą datę, a teraz minister rodziny, pracy i polityki społecznej podała nowy, konkretny termin. Oto szczegóły.

Paragony grozy a wakacje 2025 na półmetku: więcej rezerwacji, dłuższe pobyty i stabilne ceny

Wakacje 2025 na półmetku: więcej rezerwacji, dłuższe pobyty i stabilne ceny. Mimo pojawiających się w mediach “paragonów grozy”, sierpniowy wypoczynek wciąż można zaplanować w korzystnej cenie, zwłaszcza rezerwując nocleg bezpośrednio.

Klimatyzacja w miejscu pracy: czy to dobre dla zdrowia pracowników?

Klimatyzacja w miejscu pracy ma zapewniać komfort termiczny pracowników i zapobiegać protestom kadry przed pracą w zbyt wysokich temperaturach. Czy to jednak jest dobre dla zdrowia zatrudnionych osób?

REKLAMA

PIP przekształci umowę zlecenia i dzieło w umowę o pracę, nie trzeba będzie iść do sądu. Dodatkowo będą zdalne kontrole. Szykuje się rewolucja dla pracowników i pracodawców

Szykuje się reforma Państwowej Inspekcji Pracy: co będzie oznaczała dla pracowników i pracodawców? Na ten moment wiadomo, że rozwiązania mają na celu zapobieganie obchodzeniu prawa i zapewnienie pracownikom realnej ochrony. Reforma ma dwa główne wymiary: organizacyjny – zmiana struktury PIP, wdrożenie narzędzi cyfrowych i standardów kontroli zdalnych; społeczny – budowanie nowego wizerunku inspekcji jako partnera pracowników, a nie instytucji represyjnej. Dzięki temu PIP ma zyskać skuteczniejsze instrumenty do reagowania na naruszenia prawa pracy.

Dofinansowanie na start firmy 2025 - jak dostać dotację 150 tysięcy? Kto może dostać dofinansowanie na otwarcie firmy?

Zakładasz własny biznes, ale brakuje Ci środków na start? Nie musisz od razu brać drogiego kredytu. W Polsce jest kilka źródeł finansowania, które mogą pomóc w uruchomieniu działalności – od dotacji i tanich pożyczek, po prywatnych inwestorów i crowdfunding. Wybór zależy m.in. od tego, czy jesteś bezrobotny, mieszkasz na wsi, czy może planujesz innowacyjny startup.

REKLAMA