Emeryci wygrywają wyrównania za lata wypłaty przez ZUS zaniżonych świadczeń – przyznają je sądy, pomimo, że prezydent podpisał ustawę, która ich tego pozbawia, bo „świadczenia były obliczone zgodnie z obowiązującym wówczas prawem”

• Na czym polega problem tzw. emerytur czerwcowych, czyli – dlaczego niektórzy emeryci otrzymują niższe świadczenia, tylko z tego powodu, że przeszli na emeryturę w innym miesiącu roku?
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który zobowiązał ustawodawcę do rozwiązania problemu tzw. emerytur czerwcowych
• Ustawa dotycząca emerytur czerwcowych i rent rodzinnych po emerytach czerwcowych podpisana przez Prezydenta – emeryci i renciści rodzinni otrzymają tylko podwyżkę świadczeń bieżących
• Ustawa dotycząca emerytur czerwcowych i rent rodzinnych po emerytach czerwcowych podpisana przez Prezydenta – emeryci i renciści rodzinni mogą zapomnieć o zapowiadanym wyrównaniu za okres od 1 lipca 2025 r. do dnia, w którym zostanie ustalona przez ZUS nowa wysokość świadczenia
• Ustawa dotycząca emerytur czerwcowych i rent rodzinnych po emerytach czerwcowych już podpisana przez Prezydenta – emeryci i renciści rodzinni nie otrzymają również wyrównania za nawet 7 lat wypłaty przez ZUS zaniżonych świadczeń
• Jaką podwyżkę świadczeń bieżących – zgodnie z ustawą podpisaną przez Prezydenta – otrzymają emeryci czerwcowi?
• Od kiedy emerytom czerwcowym i rencistom rodzinnym po emerytach czerwcowych – zgodnie z ustawą podpisaną przez Prezydenta – przysługiwać będzie podwyżka świadczeń bieżących i czy muszą oni wystąpić do ZUS z wnioskiem o ponowne przeliczenie emerytur i rent?
• Ustawodawca pozbawił emerytów czerwcowych i rencistów rodzinnych po emerytach czerwcowych wyrównania za lata wypłaty przez ZUS zaniżonych świadczeń, ale przyznają im je sądy
• Sprawa o ponowne przeliczenie emerytury czerwcowej i wyrównanie w toku przed sądem – co wówczas z przeliczeniem świadczenia z mocy prawa, na podstawie ustawy podpisanej przez Prezydenta?

Na czym polega problem tzw. emerytur czerwcowych, czyli – dlaczego niektórzy emeryci otrzymują niższe świadczenia, tylko z tego powodu, że przeszli na emeryturę w innym miesiącu roku?

Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r., czyli osoby, które przechodziły na emeryturę od 1 stycznia 2009 r. – zostały objęte nowym systemem emerytalnym opartym na zasadzie tzw. zdefiniowanej składki, który (w telegraficznym skrócie) polega na tym, że wysokość emerytury uzależniona jest od kwoty składek wpłaconych przez ubezpieczonego.

W jakiś sposób, wysokość emerytury była ustalana w ww. nowym systemie emerytalnym do dnia 17.09.2021 r. (tj. do wejścia w życie nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych)?

Wysokość emerytury, ustalonej wg nowych zasad wymiaru, określonych w art. 26 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, stanowiła kwota będąca wynikiem podzielenia podstawy obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku osoby przechodzącej na emeryturę. Podstawą obliczenia, była suma kwot zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po 31 grudnia 1998 r. i kapitału początkowego, obliczonego za okres ubezpieczenia przed 1999 r. Do podstawy obliczenia emerytury dla osoby, która była członkiem otwartego funduszu emerytalnego, wliczało się ponadto zwaloryzowane środki zewidencjonowane na tzw. subkoncie. Czynnikiem, który determinował wysokość emerytury – oprócz wydłużenia aktywności zawodowej – był również sposób waloryzacji składek emerytalnych oraz kapitału początkowego, stanowiących podstawę obliczenia emerytury. Waloryzację przeprowadzało się systemem rocznym do czasu, gdy ubezpieczony zgłosił wniosek o emeryturę. W przypadku ustalania wysokości emerytury w okresie od stycznia do maja i od lipca do grudnia danego roku – składki zapisane na koncie ubezpieczonego po 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację roczną – podlegały dodatkowo również waloryzacjom kwartalnym. Natomiast w przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku – kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej, nie podlegała dodatkowym waloryzacjom kwartalnym, gdyż została już zwaloryzowana rocznie za poprzedni rok od 1 czerwca roku, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę. W konsekwencji – przejście na emeryturę w czerwcu, mogło być mniej korzystne niż w pozostałych miesiącach drugiego kwartału danego roku.

Wśród ww. osób, którym emerytura została ustalona w sposób mniej korzystny w stosunku do pozostałych osób, które przechodziły na emeryturę w innych miesiącach roku – były osoby, które wystąpiły o emeryturę w czerwcu (dotyczy to wszystkich czerwców w latach 2009-2019), których emerytura została ustalona w zastosowaniem art. 25-26 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy nowelizującej z 2021 r. Osoby te, były poszkodowane względem innych osób, przechodzących na emerytury w pozostałych miesiącach roku, ze względu na ww. system waloryzacji świadczeń emerytalnych. Wynikało to z tego, że istniała (omówiona powyżej) różnica w sposobie obliczania emerytur dla osób przechodzących na emeryturę w czerwcu, w porównaniu do innych miesięcy, czego skutkiem było ustalenie świadczenia emerytalnego w niższej kwocie. Waloryzacja świadczeń, które zostały przyznane w czerwcu, była mniej korzystna od tych osób, które przechodziły na emeryturę w innych miesiącach. Skutkiem takich działań, było zatem niesprawiedliwe obniżanie emerytur dla części obywateli.

W 2020 r., ówczesny rząd, zauważył istniejący w tym zakresie problem i ustawą z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 – wprowadził jego doraźne rozwiązanie. Na podstawie art. 53 ww. ustawy – w przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu 2020 r. – waloryzacji składek stanowiących podstawę obliczenia emerytury, dokonywało się w taki sam sposób, jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju 2020 r., jeżeli było to korzystniejsze dla ubezpieczonego. Celem powyższej regulacji było to, aby podstawa wymiaru emerytury ustalona na dzień 1 czerwca 2020 r., nie była niższa od ustalonej na dzień 31 maja tego roku. Problem ten – w zakresie wszystkich nowo przyznawanych emerytur w czerwcu – został następnie rozwiązany w ustawie z dnia 24.06.2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 18 września 2021 r. (ale dotyczyła również emerytur ustalonych w czerwcu 2021 r.) i objęła wszystkie naliczenia emerytur na przyszłość. Wprowadziła ona rozwiązanie analogiczne do tego przyjętego „przejściowo” w ustawie COVID-owej w 2020 r. Rozwiązanie to – jak zostało już wspomniane – objęło wszystkie naliczenia emerytur na przyszłość, tj. począwszy od 18 września 2021 r., nie dotyczy jednak osób, które przechodziły na emeryturę w miesiącu czerwcu w latach 2009-2019.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który zobowiązał ustawodawcę do rozwiązania problemu tzw. emerytur czerwcowych

W dniu 15 listopada 2023 r., w sprawie o sygn. akt P 7/22, w odpowiedzi na pytanie prawne Sądu Okręgowego w Elblągu, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, dotyczące braku możliwości ustalenia wysokości emerytury na nowo, w oparciu o kwartalną formułę waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne i kapitału początkowego, w przypadku osób, które wniosek o emeryturę zgłosiły przed dniem 1 czerwca 2021 r. – Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok, w którym orzekł, że przepisy ustawy z dnia 24.06.2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (która to finalnie uregulowała kwestię emerytur czerwcowych, w taki sposób, aby nie były one mniej korzystne od emerytur, na które przechodzi się w innych miesiącach roku) – są niezgodne z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 67 ust. 1 Konstytucji, w zakresie w jakim pomijają emerytury przyznane na wniosek zgłoszony przed 1 czerwca 2021 r.

Wyrok ten, został wydany w ramach tzw. kontroli konkretnej, w ramach której Trybunał związany był zakresem zaskarżenia określonym w pytaniu prawnym, uwarunkowanym stanem faktycznym sprawy, w związku z którą pytanie to zostało przedstawione, a ponadto – jest tzw. wyrokiem o pominięciu. Oznacza to, że nie wywiera on skutku derogacyjnego (nie prowadzi do wyeliminowania z systemu prawnego określonej normy) i sam przez się, nie prowadzi do zmiany w systemie prawa. Takiej zmiany musi bowiem – w następstwie ww. wyroku Trybunału – dokonać ustawodawca.

Co istotne jednak – w ww. wyroku, Trybunał stwierdził, że z punktu widzenia rozpatrywanego problemu konstytucyjnego – podmiotami podobnymi (do podmiotu, którego dotyczyło rozstrzygnięcie) są wszyscy ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r. (objęci systemem zdefiniowanej składki), którzy wystąpili o emeryturę w czerwcu (w latach 2009-2019), a ich emerytura została ustalona z zastosowaniem art. 25a ust. 2 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy nowelizującej z 2021 r.

Wziąwszy powyższe pod uwagę – ustawodawca powinien dokonać odpowiednich zmian w prawie, w odniesieniu do wszystkich osób, którym emerytura została przyznana w miesiącu czerwcu w latach 2009-2019 – tj. na mniej korzystnych warunkach, niż osobom, które w latach 2009-2019, przechodziły na emeryturę w innych miesiącach niż czerwiec.

Ustawa dotycząca emerytur czerwcowych i rent rodzinnych po emerytach czerwcowych podpisana przez Prezydenta – emeryci i renciści rodzinni otrzymają tylko podwyżkę świadczeń bieżących

Obecny rząd, a konkretniej – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, zajęło się powyższym problemem, opracowując projekt ustawy o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznanych w czerwcu w latach 2009–2019 oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którym przyznano emerytury w czerwcu w latach 2009–2019 (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD160), którego celem jest – jak poinformowało MRPiPS – „zrównanie sytuacji świadczeniobiorców, którym przyznano emeryturę lub rentę rodzinną w czerwcu w latach 2009-2019, ze świadczeniobiorcami, którym przyznano świadczenie w kolejnych latach”. Po przeprowadzeniu konsultacji publicznych oraz uzgodnień międzyresortowych, w ramach których zostały zgłoszone liczne uwagi do pierwotnej wersji projektu – został on przez MRPiPS zmodyfikowany, zyskując m.in. nową nazwę – ustawa o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalonych w czerwcu w latach 2009–2019 oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którym ustalono emerytury w czerwcu w latach 2009–2019. Projekt ten, w dniu 8 lipca 2025 r. został przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu. Swoją drogę przez proces legislacyjny, ustawa zakończyła trafiając na biuro Prezydenta w dniu 8 sierpnia br. Prezydent Karol Nawrocki złożył pod nią swój podpis 21 sierpnia br.

Podpisana przez Prezydenta ustawa z dnia 5 sierpnia 2025 r. o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalonych w czerwcu w latach 2009–2019 oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którym ustalono emerytury w czerwcu w latach 2009–2019, zakłada ponowne przeliczenie:

1. emerytur ustalonych w czerwcu w latach 2009-2019 na podstawie ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
2. rent rodzinnych przysługujących uprawnionym osobom po ubezpieczonych, którym przyznano emerytury w czerwcu w latach 2009-2019,
3. a także rent rodzinnych przysługujących uprawnionym osobom po ubezpieczonych, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny, wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, i zmarli w czerwcu w latach 2009-2019 oraz nie mieli przyznanego prawa do emerytury (art. 1 ustawy).

W przypadku ww. osób uprawnionych – ZUS ponownie obliczy wysokość przysługującego im świadczenia na dzień jego ustalenia w latach 2009-2019, z uwzględnieniem przepisów art. 25a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 2a i 2b ustawy emerytalnej w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Oznacza to, że – ZUS ponownie obliczy wysokość świadczenia w dacie jego ustalenia, z zastosowaniem rozwiązania, że waloryzacji składek dokonuje się w taki sam sposób, jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju danego roku, jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego. Tak ustalona wysokość emerytury i renty rodzinnej – podlegać będzie następnie waloryzacji na zasadach, jakie obowiązywały po dniu przyznania emerytury lub renty rodzinnej. Ustalenie nowej wysokości emerytury lub renty rodzinnej, zgodnie z powyższymi zasadami, dokonywane będzie przez ZUS z urzędu, w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (które zostało ustalone na 1 stycznia 2026 r.), czyli do – 1 kwietnia 2026 r. W ustawie wprowadzono również zasadę, zgodnie z którą nowo ustalana emerytura lub renta rodzinna, nie może być niższa od dotychczas wypłacanej.

Z pełną treścią informacji opublikowanej przez Kancelarię Prezydenta po podpisaniu przez niego ww. ustawy, można zapoznać się poniżej:

Ustawa dotycząca emerytur czerwcowych i rent rodzinnych po emerytach czerwcowych podpisana przez Prezydenta – emeryci i renciści rodzinni mogą zapomnieć o zapowiadanym wyrównaniu za okres od 1 lipca 2025 r. do dnia, w którym zostanie ustalona przez ZUS nowa wysokość świadczenia

Ustawa z dnia 5 sierpnia 2025 r. o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalonych w czerwcu w latach 2009–2019 oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którym ustalono emerytury w czerwcu w latach 2009–2019, która w dniu 21 sierpnia br. została podpisana przez Prezydenta i która ma rozwiązać problem tzw. emerytur czerwcowych – nie przewiduje wypłaty uprawnionym emerytom i rencistom rodzinnym wyrównania za okres między pierwotnie planowaną przez MRPiPS datą wejścia w życie ustawy, tj. 1 lipca 2025 r., a datą w której zostanie ustalone przez ZUS świadczenie w nowej wysokości (co nastąpi pomiędzy 1 stycznia 2026 r. a 1 kwietnia 2026 r.), czyli za okres – od co najmniej 6 do maksymalnie 9 miesięcy. W wersji projektu ww. ustawy, która została skierowana przez MRPiPS do zatwierdzenia przez Radę Ministrów – przewidziane bowiem było wspomniane powyżej wyrównanie (w art. 3 projektu w jego ówczesnym brzmieniu). Emerytura lub renta rodzinna w nowej wysokości (po jej ponownym przeliczeniu przez ZUS), miała przysługiwać od dnia 1 lipca 2025 r. (tj. od dnia, w którym przedmiotowa ustawa miała wejść w życie zgodnie z pierwotną wersją projektu). Ze względu jednak na fakt, iż w budżecie na 2025 r. nie zostały przewidziane środki na jej realizację – termin wejścia w życie ustawy został przesunięty na dzień 1 stycznia 2026 r. (żeby wynikające z niej koszty, zostały uwzględnione w ustawie budżetowej na rok 2026). W związku z powyższym – aby powyższa zmiana (w zakresie przesunięcia terminu wejścia w życie ustawy) nie została dokonana ze szkodą dla uprawnionych – MRPiPS zaproponowało, że ustalenie nowej wysokości świadczeń zostanie przez ZUS dokonane z urzędu (a nie na wniosek) w terminie 3 miesięcy od wejścia w życie ustawy i ponadto – za okres między pierwotnie planowaną datą wejścia w życie ustawy, tj. 1 lipca 2025 r., a datą w której zostanie ustalone świadczenie w nowej wysokości (czyli za okres co najmniej 6 miesięcy) – ZUS wypłaci wyrównanie w wysokości stanowiącej równowartość różnicy kwot świadczeń w nowej wysokości oraz kwot wypłaconych świadczeń w tym okresie. Jednocześnie przewidziano gwarancję, że ustalona w ten sposób emerytura lub renta rodzinna, nie może być niższa niż dotychczas wypłacana (art. 2 i 3 projektowanej ustawy).

Zgodnie z komunikatem MRPiPS – przyjmując jako średnią podwyżkę świadczenia kwotę 220 zł – średnie wyrównanie za maksymalny okres 9 miesięcy, miałoby opiewać na 1980 zł (czyli niemal 2000 zł).

W dniu 8 lipca 2025 r. omawiany projekt ustawy, rozwiązującej problem emerytur czerwcowych i rent rodzinnych po emerytach czerwcowych – został przyjęty przez Radę Ministrów. Na „ostatniej prostej” (przed jego przyjęciem przez rząd) – uwagę zgłosiło do niego Ministerstwo Finansów, które domagało się usunięcia z projektu przepisu, na podstawie którego emerytom i rencistom rodzinnym przysługiwać miałoby wyrównanie za okres od 1 lipca 2025 r. do dnia ustalenia wysokości emerytury lub renty rodzinnej na nowych zasadach (czyli maksymalnie za okres 9 miesięcy, ponieważ ZUS zobowiązany jest dokonać przeliczenia świadczeń w terminie 3 miesięcy od wejścia w życie ustawy, które przewidziano na 1 stycznia 2026 r.). Jak stwierdziło MF – powyższe jednorazowe wyrównania dla emerytów i rencistów rodzinnych wygenerowałoby dla budżetu państwa dodatkowy koszt rzędu ok. 140 mln zł, a ponadto – „Zastosowanie takiej konstrukcji prawnej przewidującej formę wyrównania świadczeń za okres od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2025 r., tj. za okres przed planowanym wejściem w życie przedmiotowej ustawy, kłóci się de facto z zadeklarowanym sposobem rozwiązania problemu przez projektodawcę w formie wypłacanych na bieżąco świadczeń w nowej wysokości bez wyrównań.” MRPiPS nie przyjęło postulatu zgłoszonego przez MF pozostawiając projekt w niezmienionym brzmieniu, w którym też został on skierowany przez resort do Rady Ministrów, ale zgłoszone przez MF zastrzeżenie przyjęła RM, w efekcie czego – projekt został zmodyfikowany, a prawo do omawianego wyrównania zostało z niego usunięte. W takiej też wersji (bez ww. wyrównania) – ustawa została w dniu 21 sierpnia br. podpisana przez Prezydenta Karola Nawrockiego.

Ustawa dotycząca emerytur czerwcowych i rent rodzinnych po emerytach czerwcowych już podpisana przez Prezydenta – emeryci i renciści rodzinni nie otrzymają również wyrównania za nawet 7 lat wypłaty przez ZUS zaniżonych świadczeń

Zgodnie z przepisami podpisanej przez Prezydenta ustawy, która ma rozwiązać problem tzw. emerytur czerwcowych – ani ww. emerytom, ani rencistom rodzinnym, objętym zakresem podmiotowym ww. regulacji – nie będzie również przysługiwać wyrównanie, za ubiegłe lata wypłaty zaniżonych świadczeń, a wyłącznie podwyżka bieżących świadczeń emerytalno-rentowych (której ZUS dokona z urzędu w terminie 3 miesięcy od wejścia ustawy w życie, tj. najpóźniej do 1 kwietnia 2026 r.).

Co do nieuwzględnienia w ww. ustawie prawa do wyrównania za lata wcześniejsze, RM nie „owijała w bawełnę” już w komunikacie z dnia 8 lipca br.: „Ustawa nie przewiduje wyrównania za lata wcześniejsze, ponieważ świadczenia były obliczone zgodnie z obowiązującym wówczas prawem”. Nieco więcej na temat powodu braku wyrównań w ustawie rozwiązującej problem emerytur czerwcowych – powiedziało MRPiPS w odpowiedzi na pytanie zadane w tej sprawie przez INFOR:

„Konstrukcja wyrównania i odsetek może być stosowana, jeśli ponowne ustalenie wysokości świadczenia wynikałoby z tego, że świadczenie zostało ustalone w wysokości niezgodnej z obowiązującymi przepisami prawa.

Konstrukcja waloryzacji rocznej i kwartalnej jest zgodna z konstytucją oraz odpowiada zasadom ekonomicznym waloryzacji – w związku z tym wyrównania nie są przewidziane w przygotowanej ustawie.” – poinformował resort.

Ustawa rozwiązująca problem emerytur czerwcowych, która została już podpisana przez Prezydenta, ostatecznie – nie przewiduje zatem wyrównania (i odsetek od niego) za lata wypłaty poszkodowanym emerytom i rencistom rodzinnym zaniżonych świadczeń. Co więcej – jak zostało już wyjaśnione powyżej – uprawnieni nie mogą również liczyć na wyrównanie wynikające z przesunięcia terminu wejścia w życie ww. ustawy na 1 stycznia 2026 r. (z pierwotnie określonego w jej projekcie na 1 lipca 2025 r.).

Jaką podwyżkę świadczeń bieżących – zgodnie z ustawą podpisaną przez Prezydenta – otrzymają emeryci czerwcowi?

Zgodnie z komunikatem MRPiPS z dnia 8 lipca 2025 r. (wydanym po przyjęciu przez rząd przygotowanego przez MRPiPS projektu ustawy o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznanych w czerwcu w latach 2009–2019 oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którym przyznano emerytury w czerwcu w latach 2009–2019) – na podstawie nowych przepisów, na ponowne przeliczenie przez ZUS wysokości przysługujących im świadczeń, może liczyć ok. 103 tys. uprawnionych emerytów i rencistów rodzinnych. Średnia podwyżka ma wynieść ok. 220 zł, a łączny koszt wprowadzenia zmian dla budżetu państwa szacowany jest na ok. 280 mln zł.

Od kiedy emerytom czerwcowym i rencistom rodzinnym po emerytach czerwcowych – zgodnie z ustawą podpisaną przez Prezydenta – przysługiwać będzie podwyżka świadczeń bieżących i czy muszą oni wystąpić do ZUS z wnioskiem o ponowne przeliczenie emerytur i rent?

Ustawa podpisana przez Prezydenta w dniu 21 sierpnia 2025 r. wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2026 r. Zgodnie z informacją zamieszczoną przez Kancelarię Prezydenta – „Emerytury czerwcowe w nowej wysokości będą przysługiwały od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od 1 stycznia 2026 r.” Ustalenia nowej wysokości emerytury i renty rodzinnej ZUS dokonywać będzie z urzędu, w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, czyli do – 1 kwietnia 2026 r. Uprawnieni emeryci czerwcowi i renciści rodzinni po emerytach czerwcowych, nie muszą zatem składać do ZUS żadnego wniosku w celu otrzymania podwyżki świadczenia.

Ustawodawca pozbawił emerytów czerwcowych i rencistów rodzinnych po emerytach czerwcowych wyrównania za lata wypłaty przez ZUS zaniżonych świadczeń, ale przyznają im je sądy

W dniu 23 września br., adwokat Konrad Giedrojć, poinformował na swoim profilu w mediach społecznościowych, że Sąd Okręgowy w Opolu uwzględnił właśnie odwołanie jego klienta, które dotyczyło emerytury czerwcowej, nakazując ZUS ponowne przeliczenie emerytury i... przyznając emerytowi wyrównanie za 3 lata wstecz (tj. od 2021 r.).:

– „Sąd Okręgowy w Opolu właśnie uwzględnił odwołanie Klienta, którego reprezentowałem dotyczące tzw. emerytury czerwcowej. Warto podkreślić, że ustawa przewidująca przeliczenie tych emerytur (ustalonych bez dodatkowej waloryzacji kwartalnej) jeszcze nie weszła w życie, a także nie przewiduje wyrównania.

Mimo tego Sąd takie wyrównanie przyznał (za 3 lata wstecz, od 2021 r.), a także oczywiście nakazał ZUS przeliczenie emerytury.” – poinformował mecenas.

Z komentarzy zamieszczonych pod postem adwokata wynika, że to nie jedyna sprawa przed sądem wygrana przez emeryta czerwcowego, któremu poza podwyżką świadczeń bieżących (wynikającą z konieczności ponownego przeliczenia emerytury), zostało zasądzone również wyrównanie. Jedna z komentujących wspomina bowiem – „W grudniu ubiegłego roku roku Sąd w Koninie przyznał mi prawo do przeliczenia emerytury czerwcowej z wyrównaniem za 3 lata. Niestety ZUS złożył apelację, która ma potrwać około 2, 3 lata”, inna natomiast – „Wygrałam w Sadzie Okręgowym, ale ZUS się odwołał. Teraz czekam na decyzję Sądu Apelacyjnego w Katowicach.”

Z powyższego wynika, że pomimo negatywnego podejścia ustawodawcy do kwestii zrekompensowania emerytom czerwcowym wypłacania im przez ZUS, przez całe lata, zaniżonych świadczeń – sprawa nie jest jeszcze przesądzona, ponieważ odmienne zdanie na ten temat mają sądy. Pomimo odwoływania się przez ZUS od wydawanych przez sądy okręgowe, korzystnych dla emerytów wyroków – warto podjąć walkę o swoje prawa, ponieważ jest szansa, że sądy apelacyjne podzielą stanowiska sądów niższej instancji.

Sprawa o ponowne przeliczenie emerytury czerwcowej i wyrównanie w toku przed sądem – co wówczas z przeliczeniem świadczenia z mocy prawa, na podstawie ustawy podpisanej przez Prezydenta?

Wiele osób, które będą rozważać wystąpienie na drogę sądową w kwestii ponownego przeliczenia emerytury czerwcowej i wyrównania za lata wypłaty przez ZUS zaniżonych świadczeń, z pewnością zada sobie pytanie – jak tocząca się przed sądem sprawa wpłynie na ponowne przeliczenie emerytury, która ma być dokonane z mocy prawa (w okresie od 1 stycznia do 1 kwietnia 2026 r.), na podstawie podpisanej przez Prezydenta ustawy z dnia 5 sierpnia 2025 r. o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalonych w czerwcu w latach 2009–2019 oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którym ustalono emerytury w czerwcu w latach 2009–2019.

Odpowiedzi na to pytanie, należy poszukiwać w przepisach przejściowych ww. ustawy z dnia 5 sierpnia 2025 r. I tak: będące w toku (w dniu wejścia w życie ustawy, czyli 1 stycznia 2026 r.) postępowania administracyjne lub cywile w przedmiocie ustalenia prawa lub wysokości emerytury (czerwcowej) lub renty rodzinnej (tzw. czerwcowej, czyli przysługującej po emerycie czerwcowym lub ubezpieczonym, który osiągnął powszechny wiek emerytalny i zmarł w czerwcu w latach 2009-2019 oraz nie miał przyznanego prawa do emerytury) – będą kontynuowane aż do czasu uprawomocnienia się kończących je decyzji lub orzeczeń. Powyższa zasada będzie zatem obejmowała zarówno postępowania wszczęte i toczące się przed ZUS, jak też postępowania toczące się przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych (np. na skutek zakwestionowania przez ubezpieczonego, w drodze odwołania, prawidłowość ustalonej w decyzji ZUS wysokości świadczenia). Do czasu ich prawomocnego zakończenia – ZUS zawiesi wszczęte z urzędu postępowanie w sprawie przeliczenia wysokości emerytury lub renty na podstawie omawianej ustawy i podejmie je dopiero po wspomnianym – uprawomocnieniu się kończącej/-ego powyższe postępowanie decyzji lub orzeczenia.

Jeżeli zatem sprawa przed sądem będzie w toku w okresie, w którym miałoby zostać dokonane przez ZUS, z urzędu, przeliczenie emerytury na podstawie ustawy (tj. w okresie od 1 stycznia do 1 kwietnia 2026 r.) – przeliczenie to zostanie „odroczone” do czasu prawomocnego zakończenia postępowania przed sądem.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 5 sierpnia 2025 r. o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalonych w czerwcu w latach 2009–2019 oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którym ustalono emerytury w czerwcu w latach 2009–2019 (Dz.U. z 2025 r., poz. 1169)
• Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 14.05.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. z 2020 r., poz. 875 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 24.06.2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r., poz. 1621)