REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podporządkowanie autonomiczne pracownika

Aleksandra Pajewska
Podporządkowanie autonomiczne pracownika/ Fot. Fotolia
Podporządkowanie autonomiczne pracownika/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Podporządkowanie autonomiczne pracownika nie zostało – jak dotąd – zdefiniowane w kodeksie pracy. Pojęciem podporządkowania autonomicznego (samodzielnego, niezależnego) chętnie posługują się sądy powszechne. Czym jest i kogo dotyczy podporządkowanie autonomiczne? Czym różni się podporządkowanie pracownicze od autonomicznego?

Podporządkowanie jako cecha stosunku pracy

Podporządkowanie przełożonemu (zasada kierownictwa) to – zgodnie z art. 22 ustawy z dnia ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 ze zm.) - jedna z cech charakterystycznych stosunku pracy. Art.22 kodeksu pracy stanowi, że pracownik jest zobowiązany do wykonania określonej pracy pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Pracownik ma więc obowiązek podporządkowania się kierowniczej roli pracodawcy i jego poleceniom. Zatrudniający natomiast ponosi określone ryzyko wykonywania pracy. Na pracodawcy ciąży ryzyko: gospodarcze, socjalne, osobowe oraz techniczne. Element podporządkowania, jako element konstrukcyjny stosunku pracy, nie występuje w żadnej umowie cywilnoprawnej.

REKLAMA

Tzw. podporządkowanie autonomiczne

Szczególną formą podporządkowania jest to dotyczące stanowisk kierowniczych oraz prac koncepcyjnych, czyli podporządkowanie autonomiczne. Pojęcie podporządkowania autonomicznego nie znajduje definicji bezpośrednio w przepisach kodeksu pracy. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego polega ono na tym, że pracodawca wyznacza pracownikowi zadania do wykonania jednocześnie pozostawiając mu pewien zakres swobody, co do sposobu ich realizacji. Taka definicja została sformułowana w sposób jednoznaczny w orzeczeniu SN, mianowicie w wyroku z dnia 7 września 1999 r., I PKN 277/99. Koncepcja autonomicznego podporządkowania stanowi odpowiedź na zmieniające się warunki społeczno-gospodarcze, coraz większą specjalizację i profesjonalizację wykonywanej pracy.

Kiedy następuje nawiązanie stosunku pracy?

Kontrakt menedżerski czy umowa o pracę?

Podporządkowanie autonomiczne pracownika twórczego

Sąd Najwyższy podkreślił, że pracownik ma pewien zakres swobody zwłaszcza jeżeli wykonuje zawód twórczy czy prace koncepcyjne (wyrok z 7 września 1999 r., I PKN 277/99). Osoby o wysokich kwalifikacjach i jednocześnie wąskiej specjalizacji mają swobodę w zakresie wykonywania obowiązków, w przedmiocie wyboru sposobu, czasu oraz miejsca wykonania zadania. Należy im zapewnić taki zakres samodzielności, by mogli wykazać osobiste umiejętności. W praktyce oznacza to, że pracownik podporządkowany jest de facto zadaniom, nie osobie pracodawcy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podporządkowanie autonomiczne doskonale sprawdza się wobec osób wykonujących zawody takie jak: radca prawny (nie jest związany poleceniem w zakresie treści opinii/porady prawnej), lekarz (swoboda w zakresie diagnozy czy terapii), sędzia czy nauczyciel akademicki.

Warto podkreślić, że autonomia pracownika nie może wyłączać władzy kierowniczej pracodawcy. Zagwarantowanie pracownikowi daleko idącej swobody i niezależności nie wyklucza uprawnienia pracodawcy do konkretyzacji (w formie poleń) obowiązków pracownika.

Autonomiczne podporządkowanie pracownika o funkcji kierowniczej

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2006 r., I PK 146/05 osoba zajmująca samodzielne kierownicze stanowisko może świadczyć pracę w ramach tzw. podporządkowania autonomicznego, w którym pracownik kształtuje samodzielnie swój czas, miejsce pracy i w określony przez siebie sposób realizuje powierzone mu zadania. Sąd Najwyższy stanął zatem na stanowisku, iż podporządkowanie autonomiczne uwzględnia specyfikę pracy i funkcji sprawowanej przez pracownika na stanowisku kierowniczym. Dotyczy to także członka jednoosobowego zarządu spółki z o. o. W stosunku do wskazanego kręgu podmiotów obowiązuje zasada, zgodnie z którą im wyższe kwalifikacje i im szerszy zakres odpowiedzialności, tym węższe kompetencje pracodawcy do kierowania i kontrolowania działań pracownika. Stopień podporządkowania jest więc zależny od zajmowanego stanowiska (wyrok SN z 15 kwietnia 1999 r., I PKN 9/99).  

Podporządkowania pracownicze

Podporządkowanie pracownicze w znaczeniu kompetencji pracodawcy do wydawania wiążących poleceń pracownikowi traci na znaczeniu, zwłaszcza w kontekście osób wykonujących samodzielne zawody medyczne (pielęgniarka), prawnicze (radca prawny) czy twórcze (nauczyciel akademicki). Wyraźnie widoczna jest tendencja do ograniczania podporządkowania pracownika pracodawcy.

Kontrola pracy pracownika

Dni wolne od pracy w 2015 roku

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 ze zm.).

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1999 r., I PKN 9/99.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2006 r., I PK 146/05.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1999 r., I PKN 277/99.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS: Świadczenia na zalanych terenach wypłacane są na bieżąco

Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bieżąco wypłaca świadczenia na terenach dotkniętych powodzią, w tym 14 emerytury – przekazał w przesłanym komunikacie rzecznik prasowy ZUS Paweł Żebrowski.

MON: Ubrać szpiega - kwoty na zakup cywilnego ubrania przez funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego

Zmieni się wysokość równoważnika pieniężnego i kwota na zakup ubrania typu cywilnego w zamian za umundurowanie przyznawanego funkcjonariuszom Służby Wywiadu Wojskowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad nowelizacją przepisów.

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? MEN stawia sprawę jasno

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? Ministerstwo Edukacji Narodowej stawia sprawę jasno. Założenia dotyczące profilu absolwenta przedszkola i szkoły podstawowej są już przygotowane.

Lex Kamilek: Niespójne przepisy powodują problemy organizacyjne w szkołach. Środowisko pedagogiczne skupia się na biurokracji

Ustawa Kamilka, lub inaczej lex Kamilek, wywołała pewne zamieszanie w kręgach m.in. nauczycieli i dyrektorów szkół. Ich wątpliwości budzi m. in. przepis o konieczności przedstawienia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Ten fragment ustawy pozostawia szerokie pole do interpretacji.

REKLAMA

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r.

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r. Kto może liczyć na wcześniejszą emeryturę w 2025 r.? Czy pracownik musi osiągnąć powszechny wiek emerytalny, by uzyskać prawo do emerytury? Co z emeryturami stażowymi?

Zmiany w wypłatach emerytur. Niektórzy szybciej dostaną pieniądze. Może się zmienić sposób wypłaty. Sprawdź zasady.

Zmiany w procesie wypłat emerytur. Wiele osób szybciej dostanie pieniądze. Może się też zmienić sposób wypłaty. Wcześniejsza wypłata i specjalne punkty poboru świadczeń – sprawdź, czy to dotyczy również ciebie.

Większość Polaków nie liczy na godne życie z emerytury. Przygnębiające wyniki badania

W argumenty o odkładaniu na godną, państwową emeryturę nie wierzy blisko 3/4 Polaków. Ich zdaniem waloryzacja emerytur nigdy nie dogoni wzrostu realnych cen. Polacy nie wierzą też w argumenty rządu za wprowadzeniem pełnego ozusowania umów o dzieło i zleceń.

Rząd jednak wprowadzi zakaz podwyższania cen? Od kiedy, czy dla wszystkich i na jak długo? Sprawdź, jakie rozwiązania są dopuszczalne

Rząd jednak wprowadzi zakaz podwyższania cen? Od kiedy, czy dla wszystkich i na jak długo? Na terenach poszkodowanych przez powódź trwają spekulacje cen. Rząd apeluje do przedsiębiorców i zapowiada konsekwencje.

REKLAMA

W piątek ostatnia wypłata czternastej emerytury. Wynosi 1780,96 zł brutto, ale nie wszyscy otrzymają ją w pełnej wysokości

Ostatnia wypłata 1780,96 zł brutto dla emerytów. Emeryci mogą spodziewać się jej już w najbliższy piątek. 20 września 2024 r. prawie 1,29 mln uprawnionych do dodatkowego świadczenia emerytalnego otrzyma czternastą emeryturę. Ile w sumie wyniosły wypłaty czternastych emerytur?

Do 500 zł miesięcznie nie tylko dla osób starszych. Jakie kryteria i orzeczenia? [zmiany 2024 i 2025]

Świadczenie uzupełniające, często nazywane jest „500 plus dla seniora” lub „500 plus dla osób niepełnosprawnych”. Należy jednak pamiętać, iż przysługuje ono nie tylko osobom starszym. Ponadto o przyznaniu pomocy decyduje niezdolność do samodzielnej egzystencji.

REKLAMA