SN: Zniesienie współwłasności małżonków albo spadkobierców [Przykład]

Zasada nie jest zapisana w przepisach, ale wynika z logicznej interpretacji prawa - w przypadku konfliktu nie można prawidłowo korzystać z nieruchomości. Sąd rozsądzając spór nie może wydać wyroku tworzącego kolejny konflikt.

SN: Współwłasność nieruchomości a konflikt. Wtedy tylko spłata

Sposób rozstrzygnięcia przez sąd sporu przedstawionego w przykładzie jest efektem stanowiska Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy preferuje spłatę współwłaściciela (np. były małżonek)

Przykładem POSTANOWIENIE SN z 19 października 2011 r. (sygn. akt II CSK 50/11).

Sąd w następujący sposób uzasadnił swoje stanowisko:

Wnioski:

Wniosek 1. Sąd Najwyższy często wskazuje (i to od 1980 r), że istniejący między współwłaścicielami budynku poważny konflikt może być podstawą do odmowy zniesienia współwłasności poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali.

Wniosek 2. Konflikt jako przesłanka takiego rozstrzygnięcia nie jest wprost ujęty w przepisach kodeksu cywilnego czy kodeksu rodzinnego, ale można to wyprowadzić w drodze wykładni - podział nieruchomości w sytuacji konfliktu wyklucza często użytkowanie nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem.

W kontekście konkretnego przypadku, sąd może zrezygnować z fizycznego podziału nieruchomości na rzecz przyznania jej jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty drugiego współwłaściciela. W rozpatrywanej sprawie sąd nie uwzględnił wniosku E. M. o wydzielenie lokalu użytkowego (kwiaciarni) i przyznanie go jej na własność, ponieważ działki, na których znajduje się nieruchomość, stanowią współwłasność nie tylko byłych małżonków, ale również innych członków rodziny uczestnika, co mogłoby utrudniać korzystanie z nieruchomości z powodu istniejącego konfliktu.

Polecamy: Wynagrodzenia 2025. Rozliczanie płac w praktyce

Zasada – nie ma podziału nieruchomości, gdy jest konflikt nie tylko w małżeństwie

Dotyczy także współwłaścicieli, którzy nie są małżonkami.

W tym rozstrzygnięciu (sygn. akt I CSKP 25/21) dla POSTANOWIENIA z 7 maja 2021 r. Sąd Najwyższy w składzie:

Sędzia Sądu Najwyższego Jacek Widło (przewodniczący)
‎Sędzia Sądu Najwyższego Marcin Łochowski
‎Sędzia Sądu Najwyższego Mariusz Łodko (sprawozdawca)

- stwierdzili, że: „Jeżeli fizyczny podział nieruchomości miałby prowadzić do nowych konfliktów między byłymi współwłaścicielami, zamiast je eliminować, to taki sposób podziału jest nie do zaakceptowania. Sąd Okręgowy stwierdził, że decyzja Sądu Rejonowego, aby przyznać nieruchomość J. H. i K. T., zobowiązując je do spłaty trzeciego uczestnika, była słuszna. Sprzedaż ich udziałów w przyznanej nieruchomości podczas postępowania nie wpłynęła na tę decyzję o podziale współwłasności.”

W sprawie tej chodziło o niedokonanie podziału nieruchomości na odrębne lokale mieszkalne i użytkowe, a przyznanie nieruchomości tylko części współwłaścicieli z pominięciem uczestnika A. Nieruchomość miała powierzchnię prawie 1300 m². Budynek był częściowo wykończony z powierzchnią usługową i mieszkalną, wykorzystywaną tylko przez A. Wartość nieruchomości według cen na dziś to około 2,5 mln zł. Co ciekawe z nieruchomości korzystał wyłącznie A (źródło zysków – najem).