REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Stan wojenny z 1981 r.

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Adrian Prusik
Adrian Prusik
Stan wojenny z 13 grudnia 1981 r. był wprowadzony bezprawnie, fot. Fotolia
Stan wojenny z 13 grudnia 1981 r. był wprowadzony bezprawnie, fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Uchwała Rady Państwa wprowadziła z dniem 13 grudnia 1981 r. stan wojenny z polecenia Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON). Zarówno wydanie dekretów, jak i powołanie WRON było niezgodne z ówczesnym prawem.

Decyzje Rady Państwa

Z formalnego punktu widzenia decyzja o wprowadzeniu stanu wojennego została podjęta dzień wcześniej, czyli 12 grudnia 1981 r. Miała ona postać kilku aktów prawnych. Rada Państwa, czyli kolegialny organ o uprawnieniach głowy państwa (odpowiednik urzędu prezydenta w III RP) podjęła uchwałę o wprowadzeniu na terytorium całego kraju stanu wojennego, dekret o stanie wojennym, w którym określane zostały dokładnie prawa i obowiązki obywateli, funkcjonowanie administracji publicznej.

REKLAMA

Oprócz tego przyjęty został także dekret o postępowaniach szczególnych w sprawach o przestępstwa i wykroczenia w czasie obowiązywania stanu wojennego, który wprowadzał postępowanie doraźne w odniesieniu do określonych przestępstw, jak również dekret o przebaczeniu, który stanowił o amnestii za przestępstwa o charakterze politycznym popełnione przed 13 grudnia 1981 r.

Zobacz: Stany nadzwyczajne w obowiązującej Konstytucji

Stan wojenny

REKLAMA

Stan wojenny zaczął funkcjonować o północy z 12 na 13 grudnia 1981 r. Na ulicach pojawiło się wojsko, a także ZOMO. Zmilitaryzowane zostały przedsiębiorstwa państwowe, a także radio i telewizja (pojawili się spikerzy w wojskowych mundurach). Pierwsze informacje o wprowadzeniu stanu wojennego pojawiły się o godzinie 6 rano w Polskim Radio. Wcześniej, bo od północy trwały już jednak aresztowania działaczy opozycji demokratycznej.

Na podstawie dekretów z mocą ustawy zaczął obowiązywać specjalny porządek prawny. Zawieszeniu uległo prawo do strajków i zgromadzeń, zawieszono działalność samorządowych załóg przedsiębiorstw państwowych, a nawet zakazano uprawiania turystyki oraz sportów żeglarskich i wioślarskich na wodach wewnętrznych i terytorialnych państwa.  Organy administracji państwowej uzyskały szerokie uprawnienia, m.in. prawo do zawieszenia działalności stowarzyszeń i związków, czy też nakazania złożenia do depozytu odbiorników radiowo-telewizyjnych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zobacz: Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela

Przyczyny

Wprowadzenie stanu wojennego było odpowiedzią na wydarzenia roku 1980, kiedy to po fali strajków zalegalizowany został niezależny związek zawodowy „Solidarność”, pierwsza niezależna organizacja związkowa w bloku wschodnim. Stan wojenny, którego celem było zastopowanie procesu demokratyzacji, został wprowadzony pod pretekstem potencjalnej interwencji sowieckiej, czemu mają jednak przeczyć zarówno dane wywiadowcze NATO, jak i materiały źródłowe kół decyzyjnych ZSRR.

Stan wojenny i naruszenie prawa

Z prawnego punktu widzenia wprowadzenie stanu wojennego odbyło się z naruszeniem ówczesnego prawa, a powołana na przełomie 12/13 grudnia 1981 r. Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego była organem pozakonstytucyjnym.

REKLAMA

Zgodnie z art. 31 par. 1 Konstytucji PRL z 1952 r. Rada Państwa nie mogła wydać dekretów z mocą ustawy w czasie trwania sesji Sejmu. Takie uprawnienia miała jedynie w okresie pomiędzy sesjami. Tymczasem w dniu 12 grudnia 1981 r. trwała sesja Sejmu. Aktu nie konwalidowało przedstawienie go do zatwierdzenia Sejmowi na początku 1982 r.

Pod kątem zgodności z prawem oceny dekretów z 12 grudnia 1981 r. dokonał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 16 marca 2011 r. (sygn. K 35/08), który uznał akty Rady Państwa za niezgodne z Konstytucją.

Zobacz serwis: Trybunał Konstytucyjny

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy zachowek po rodzicach przepada?

Kto ma prawo do zachowku po rodzicach i od czego zależy jego wysokość? Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Oto najważniejsze przepisy i terminy!

Rozprawa przed TSUE ws. WIBOR-u. Nie będzie przełomu?

W dniu 11 czerwca 2025 r. w Luksemburgu odbędzie się rozprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-471/24. Jest to wynik pytań prejudycjalnych skierowanych przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, dotyczących interpretacji przepisów prawa unijnego w kontekście kredytów opartych na wskaźniku referencyjnym WIBOR. Pierwsza sprawa w TSUE dotycząca WIBOR-u budzi zrozumiałe zainteresowanie kredytobiorców, prawników i sektora bankowego. Warto jednak rozróżnić realny zakres tej sprawy od medialnych uproszczeń. Nadchodząca rozprawa nie przyniesie jeszcze żadnego rozstrzygnięcia.

Kiedy ostatnia wielka debata prezydencka 2025? Druga tura pomiędzy Trzaskowskim i Nawrockim

Zapowiadana jest ostatnia wielka debata prezydencka przed drugą turą wyborów w 2025 roku. Kiedy odbędzie się debata Karola Nawrockiego i Rafała Trzaskowskiego? Gdzie będzie można obejrzeć debatę?

Biejat i Hołownia popierają Trzaskowskiego [Druga tura]

Magdalena Biejat i Szymon Hołownia popierają Rafała Trzaskowskiego w drugiej turze wyborów prezydenckich 2025 r. Na ile procent może liczyć kandydat na Prezydenta RP?

REKLAMA

[Boże Ciało] Długi czerwcowy weekend 2025. Gdzie dojedziesz tanio pociągiem prosto z Polski? W czerwcu rusza nowy zagraniczny kierunek

Planując zagraniczny wyjazd na czerwcowy długi weekend, warto rozważyć podróż koleją. Z Polski kursują bezpośrednie pociągi m.in. do Czech, Austrii, Niemiec, Słowacji, Węgier oraz na Litwę. Nowością w letnim rozkładzie będzie również bezpośrednie połączenie do Chorwacji, dostępne już od czerwca.

Kogo poprze Mentzen? [Druga tura]

Od tego, kogo poprze Mentzen może zależeć wynik drugiej tury wyborów prezydenckich 2025 r. Dlatego wszyscy tak czekają na informację od Sławomira Mentzena: Trzaskowski czy Nawrocki?

Grozi Ci grzywna 81 tys. zł lub 10% obrotu. Nowe unijne prawo uderzy w tysiące polskich firm

Już za chwilę tysiące firm w Polsce mogą stanąć przed poważnym zagrożeniem – nowa unijna dyrektywa EAA oznacza obowiązkowe zmiany, których zignorowanie może skończyć się katastrofą finansową. Kary sięgają nawet 10% rocznego obrotu lub ponad 81 tys. zł. Wystarczy jedna skarga klienta, by urzędnicy wszczęli kontrolę i nałożyli sankcje. Masz czas tylko do 28 czerwca 2025 r. Potem może być za późno.

Czternasta emerytura w 2025 r. Jaka kwota brutto - netto: najniższa emerytura, czy Rada Ministrów da więcej? Kiedy wypłata?

Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane czternastą emeryturą, będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Tak wynika z założeń projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia miesiąca wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2025 r., opublikowanych 20 maja 2025 r. Najprawdopodobniej "czternastka" wyniesie w 2025 roku 1878,91 zł brutto (ok. 1709,81 złotych netto), a więc tyle, ile wynosi najniższa emerytura. Choć ustawa daje Radzie Ministrów prawo podwyższenia tej kwoty.

REKLAMA

Jeśli Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, co z prezydenturą Warszawy?

Jeżeli Rafał Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, nie może być jednocześnie prezydentem Warszawy. Zakazuje tego Konstytucja RP. Co z prezydenturą stolicy? Mieliśmy już taki przypadek w historii.

Resort zdrowia: kamery w gabinetach lekarskich, przebieralniach, na sali operacyjnej - nawet bez zgody pacjenta

Przepisy dotyczące monitoringu w placówkach medycznych wywołały gorącą dyskusję, która wciąż trwa, ponieważ wciąż Rzecznik Praw Obywatelskich broni praw pacjentów, a Ministerstwo Zdrowia powołuje się na konieczność ich bezpieczeństwa i nie chce zmian. Z jednej strony celem przepisów jest rzeczywiście zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów, a z drugiej – pojawiają się poważne obawy o naruszenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Ten problem wraca, szczególnie mając na uwadze ostatnie okoliczności i śmierć lekarza w jednym z krakowskich szpitali, po ataku pacjenta.

REKLAMA