Czyje nazwisko noszą dzieci w związku partnerskim

Nowe zasady

Poniżej przedstawione zasady ustalania nazwiska dzieci są wynikiem nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, która weszła w życie 13 czerwca 2009 roku (ustawa z dnia 6 listopada 2008 roku o zmianie ustawy – kodeks rodzinny i opiekuńczy o raz niektórych innych ustaw – Dz. U. nr 220 poz. 1431).

Małżonkowie oświadczają na wstępie

W przypadku małżonków – istnieją bardzo silne (procesowo) domniemania ojcostwa, które mają swoje przełożenie na kwestie nazwiska dziecka.

Małżonkowie biorąc ślub składają oświadczenia zarówno o tym, czy jedno z nich przyjmuje nazwisko drugiego, oraz (co istotne w tym przypadku) – jakie nazwisko nosić będzie dziecko.

Jeśli małżonkowie przyjęli jedno nazwisko, ich wspólne dzieci automatycznie również będą je nosić. Problemy pojawiają się jeśli małżonkowie nie mają wspólnego nazwiska (a to jest coraz częstszym zjawiskiem- stąd potrzeba nowelizacji). Jeśli małżonkowie noszą różne nazwiska powinni złożyć oświadczenie w sprawie nazwisk wspólnych dzieci, w którym ustalą czy dziecko przyjmuje nazwisko:
- któregoś z nich (obojętnie, czy ojca czy matki) czy,
- powstałe z połączenia nazwiska matki i nazwiska ojca (nazwisko dwuczłonowe), przy czym nazwisko matki stanowi pierwszy człon nazwiska dziecka.

Jeśli małżonkowie nie złożą zgodnego oświadczenia w tym zakresie, dziecko przyjmie nazwisko dwuczłonowe- a nie jak wcześniej, nazwisko ojca.

Kodeks wprowadza również możliwość zmiany zdania co do nazwiska dzieci - otóż przy sporządzaniu aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka, rodzice mogą zmienić złożone wcześniej oświadczenie, lub złożyć pierwsze (jeśli nie zrobili tego przed ślubem).

Partner musi uznać dziecko… a matka się zgodzić.

Aby ze związku nieformalnego nosiło nazwisko inne niż nazwisko matki, organy państwowe (zazwyczaj Urzędu Stanu Cywilnego)- muszą mieć odpowiednie potwierdzenie.

Sposobem uregulowania tej kwestii jest dobrowolne uznanie dziecka, dokonywane przez ojca przed Urzędem Stanu Cywilnego lub konsulem (a w sytuacji zagrożenia życia, również przed notariuszem).
W tej sytuacji domniemany (potocznie) ojciec składa do protokołu odpowiednie oświadczenie, na które zgodę musi wyrazić również matka dziecka (o ile jest to możliwe). Podczas uznania dziecka ważą się również losy jego nazwiska – rodzice składają wówczas odpowiednie oświadczenia. W oświadczeniu mogą ustalić, że dziecko przyjmie nazwisko jednego z nich lub nazwisko dwuczłonowe. Jeśli zgodne oświadczenie nie nastąpi- wówczas dziecko otrzymuje nazwisko dwuczłonowe.