REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Powstanie Warszawskie - 74. rocznica

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Bartłomiej Ceglarski
Powstanie Warszawskie. Berlingowcy i żołnierze AK wzięci do niemieckiej niewoli na Czerniakowie
Powstanie Warszawskie. Berlingowcy i żołnierze AK wzięci do niemieckiej niewoli na Czerniakowie
Ahrens
Wikimedia Commons

REKLAMA

REKLAMA

Dzień 1 sierpnia to wyjątkowa data w kalendarzu nie tylko każdego Warszawiaka, ale także każdego Polaka. W tym dniu, bowiem obchodzimy rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego – największej zbrojnej manifestacji oporu w okupowanej przez Niemców Europie. Planowane na kilka dni walki przeistoczyły się w bohaterski, choć krwawy, bój trwający 63 dni. Z okazji obchodów 74. rocznicy wybuchu Powstania w Warszawie odbędzie się kilka bardzo interesujących wydarzeń.

W dniu 1 sierpnia 2018 r. będziemy celebrować 74. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Z tej okazji w stolicy odbyło się kilka wydarzeń związanych z obchodami tego święta. W piątek 27 lipca odbył się koncert "Fogg - Pieśniarz Warszawy, 28 lipca - Bieg Powstania Warszawskiego, natomiast 29 lipca miejsce miały oficjalne uroczystości z udziałem Prezydenta RP i Prezydenta m.st. Warszawy.

REKLAMA

Przed warszawiakami jeszcze następujące wydarzenia:

  • 1 sierpnia – składnie kwiatów przy tablicy upamiętniającej podpisanie rozkazu rozpoczęcia powstania przez płk. Antoniego Chruściela „Montera” oraz pomnikiem ,,gen. Stefana „Grota” Roweckiego dowódcy Armii Krajowej;
  • 1 sierpnia godz. 17.00 – zawyją miejskie syreny, a mieszkańcy zatrzymają się na chwilę by oddać hołd powstańcom;
  • 1 sierpnia godz. 20.00 - Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki - na Placu Piłsudskiego mieszkańcy będą wspólnie śpiewać powstańcze pieśni;
  • 1 sierpnia godz. 21.00 – ognisko pamięci – na ulicy Bartyckiej na Kopcu Powstania Warszawskiego zostanie rozpalone ognisko, które płonąć będzie 63 dni .
  • 4 sierpnia – Masa powstańcza 2018 – rowerzyści przemierzać będą stolicę szlakiem batalionów „Miłosz” i „Ruczaj”
  • 5 sierpnia godz. 19.00 – 22.00 – Marsz pamięci - uroczyste przejście w kierunku Cmentarza Powstańców Warszawy upamiętniające mieszkańców stolicy, którzy zginęli podczas Powstania Warszawskiego. Marsz zakończy się zapaleniem zniczy na wystawie „Zachowajmy ich w pamięci” poświęconej ofiarom cywilnym niemieckiego okupanta.
    • Rozpoczęcie: pomnik Pamięci 50 Tysięcy Mieszkańców Woli Zamordowanych przez Niemców podczas Powstania Warszawskiego 1944, skwer Pamięci w rozwidleniu ul. Leszno i al. Solidarności
    • Zakończenie: Park Powstańców Warszawy na Woli, aleja główna

W całej Warszawie obędą się również mniejsze wydarzenia organizowane przez lokalne wspólnoty. Poniżej znajdą Państwo krótki rys historyczny Powstania Warszawskiego.

Koniec nadziei na wolność

W dniu 1 września 1939 r. Niemcy, pod przywództwem Adolfa Hitlera, zaatakowały Polskę rozpętując tym samym największy i najkrwawszy konflikt w dziejach ludzkości - II wojnę światową. Przy wsparciu Armii Czerwonej, które 17 września 1939 wkroczyły do na teren RP, wojska Niemieckie rozbijają polską armię i 27 września 1939 r. wkraczają do Warszawy. Po zaledwie 20 latach od odzyskania niepodległości i względnej stabilizacji, znów nastał czas okupacji. Niemiecki reżim potrwać miał 6 lat w ciągu, których miliony Polaków i polskich Żydów straciło życie.  

Okazja do buntu

REKLAMA

Przez lata okupacji Polacy zmuszeni byli znosić nieludzie traktowanie ze strony okupanta. Nieustanny strach, masowe mordy (np. Wawer 1939, Palmiry 1939 - 1940, Las Kabacki 1939, Las Sękociński 1942), łapanki, przymusowe roboty i widmo obozów koncentracyjnych, były czymś co stanowiło element codzienności każdego Polaka – Warszawiacy byli tego najlepszym przykładem jako mieszkańcy najważniejszego i największego ówcześnie miasta.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wola walki ani na trochę nie opuściła Polaków. Już od zakończenia otwartej walki z okupantem, w kraju i za granicą powstawały podziemne struktury ruchu oporu. W 1942 r. Związek Walki Zbrojnej przekształcił się w Armię Krajową (AK).

REKLAMA

Okazja do buntu przeciwko okupantowi pojawiła się nieprędko, bo dopiero na ponad rok od krwawo stłumionego powstania w getcie żydowskim, które wybuchło 18 kwietnia 1943 r. i trwało do 8 maja. W lipcu 1944 r. Niemcy w panice uciekali przed Armią Czerwoną. Wielu z nich, głodnych, wystraszonych i przegranych, przemieszczało się przez Warszawę gdzie w tamtej chwili panował organizacyjny chaos, co dało Warszawiakom okazję do podjęcia walki. Ponadto, zaraz za hitlerowskimi wojskami, przesuwała się armia radziecka z zadaniem,, wyzwolenia’’ terenów RP spod okupacji niemieckiej. Sowieci w bardzo szybkim tempie zbliżali się do Warszawy co dawało Warszawiakom nadzieję na uzyskanie ich wsparcia.

Naczelne dowództwo podjęło więc decyzję o zbrojnym wystąpieniu przeciwko okupantowi. Celem powstania ma było objęcie kontroli nad miastem i utrzymanie go do czasu uzyskania wsparcia ze strony radzieckiej. Ówczesne władze sądziły, że występując w roli gospodarza uzyskają lepszą pozycję negocjacyjną w nadchodzących pertraktacjach wobec nieuniknionej przegranej Niemiec. W związku z tym, 31 lipca po południu gen. Tadeusz „Bór” Komorowski wydał rozkaz rozpoczęcia akcji zbrojnej w Warszawie. Godzina „W” zostaje ustalona na 1 sierpnia 1944 r. o godz. 17.00.

Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców (…)

Choć godzina ,,W’’ ustalona została na 17.00. pierwsze walki rozpoczęły się dużo wcześniej – m.in. na Żoliborzu i na Woli. Do walki stanęło ok. 50 tys. Powstańców (bardzo słabo uzbrojonych – broń miał co dziesiąty powstaniec), wśród nich wiele kobiet, dzieci oraz obcokrajowców, przeciwko dobrze wyposażonym i wyszkolonym wojskom niemieckim w sile (szczytowej) 50 tys. żołnierzy, którzy dysponowali bronią pancerną, artylerią, wsparciem z powietrza. W skład tych sił wchodziły również bataliony karne stworzone z kryminalistów, słynące z niewiarygodnego okrucieństwa. Niemcy mieli jedno zadanie – oto jak brzmiał rozkaz Heinricha Himmlera, jednego z najważniejszych generałów Hitlera, wyznaczonego jako odpowiedzialnego za stłumienie powstania:

Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców. Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy"

Sen o Warszawie…

Pierwsze dni przyniosły Powstańcom sporo zwycięstw ale nie udało się zająć wszystkich strategicznych punktów w mieście, Warszawa jednak na chwilę poczuła się wolna. Na ulicach pojawiły się biało-czerwone flagi, rozbrzmiewała muzyka, zaczęły funkcjonować polskie urzędy, władze administracyjne, a nawet kina i kawiarnie. Walczący żołnierze byli nieustanie wspierani przez mieszkańców stolicy. Adam Borkiewicz napisał: Warszawa zaczęła i prowadziła śmiertelny bój w osamotnieniu, lecz jej żołnierze nie byli osamotnieni.

Początkowe zwycięstwa dały nadzieję Polakom jednak nie trwały one długo. Mimo zaciętych walk Niemcy odbijają utracone dzielnice dopuszczając się przy tym wielu zbrodni – na Woli rozstrzelano 25-30 tys. osób. W dniu 11 sierpnia, po bardzo krwawych walkach, hitlerowcy zajmują Wolę i Ochotę co pozwoliło na odcięcie Śródmieścia od Starówki. Niemcy atakują Stare Miasto jednak napotykają się tam na bardzo silny opór. W związku z tym okupanci decydują się na użycie ciężkiego sprzętu i artylerii co sprawiło, że Warszawa nazywana niegdyś Paryżem północy zaczęła obracać się w pył i gruz.

Krwawe walki na starówce, pomimo prób wsparcia tam walczących, trwały do 2 września. Pomimo wielkiego heroizmu i poświęcenia ze strony żołnierzy starówki, zostają oni zmuszeni do ewakuacji. Jedyną drogą, która daje im szansę przeżycia są miejskie kanały. Powstańcy kanałami ewakuowali się do Śródmieścia i na Żoliborz.

Pierwszy ruch Sowietów

Po upadku starówki Niemcy mogli skoncentrować się na tłumieniu buntu w innych dzielnicach. W następnych dniach wojska niemieckie zajęły Powiśle i Czerniaków zbliżając się tym samym do Wisły.

Ponieważ impet powstania znacząco osłabł, Sowiecki ,,sojusznik’’ postanowił o podjęciu działań, które zachęcą powstańców do dalszej walki. W dniu 14 września oddziały Armii Czerwonej wkroczyły na teren warszawskiej Pragi. Warszawiacy uwierzyli, że sytuacja się zmieni, jednak ruch wojsk sowieckich był tylko pozorny – Rosjanie nie udzieli walczącym wystarczającego wsparcia oraz długo blokowali aliantom dostęp do swoich lotnisk, tym samym uniemożliwiając udzielenie wsparcia lotniczego przez wojska sojusznicze USA czy Anglii. W dniach 15-19 września towarzyszący armii czerwonej polscy żołnierze 2. i 3. Dywizji Piechoty 1. Armii WP dokonali desantu próbując wesprzeć powstańców, jednak z uwagi na brak wsparcia sowietów ponoszą bardzo ciężkie straty – Stalin może jednak ,,pochwalić się’’ że próbował wspomóc uczestników powstania.

Złożenie broni

Pomimo bohatersko stawianego oporu, zdecydowaną przewagę mają Niemcy, którzy metodycznie przejmują kolejne dzielnice, mordując przy tym tysiące niewinnych osób oraz niszcząc miasto. Pod koniec września jasne stało się, że Rosjanie nie udzielą pomocy walczącym, co było równoznaczne z rychłym upadkiem powstania – brakowało dosłownie wszystkiego. W związku z tym podjęto rozmowy z Niemcami, w wyniku których 2 października, a więc po 63 dniach krwawych walk, podpisano akt kapitulacji Powstania.

W trakcie walki zginęło ok. 18 tys. Powstańców i 180 tys. cywilów. Po kapitulacji Warszawy, Niemcy kontynuują politykę spalonej ziemi systematycznie niszcząc miasto. Z miasta wypędzono i skierowano do rozmaitych obozów ok. 550 tys. osób.

Całość strat materialnych poniesionych przez miasto i jego mieszkańców szacuje się na 18,20 miliarda zł (według wartości złotówki z sierpnia 1939 r.), co czyni kwotę 45,3 miliardów dolarów (według wartości obecnej). Wyludnioną, pokonaną stolicę wkrótce przejmują sowieci by narzucić Polakom kolejną, równie trudną i bolesną okupację, mającą potrwać aż do 1989 r., kiedy to Polakom udało się zrzucić radzieckie jarzmo. 

Źródła:

Norman Davies: Powstanie ’44. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2006.

Encyklopedia Powstania Warszawskiego – Muzeum Powstania Warszawskiego

Raport o stratach wojennych Warszawy. Warszawa: Miasto Stołeczne Warszawa, listopad 2004.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wzrost pensji nie wystarcza – 44% Polaków już szuka nowej pracy

Mimo dynamicznego wzrostu wynagrodzeń i rekordowo niskiego bezrobocia, polscy pracownicy nie czują się doceniani finansowo. Aż 44,2% z nich aktywnie szuka nowego miejsca zatrudnienia, wskazując na zbyt niskie wynagrodzenie, brak przejrzystości i poczucie niesprawiedliwości płacowej. Najnowsze badanie SD Worx pokazuje, że pieniądze to wciąż palący problem na rynku pracy – nawet jeśli słupki wynagrodzeń idą w górę.

Rząd wycofuje ważny przepis dla kredytobiorców: Znika zapis o szybszym zwrocie pieniędzy

Rząd rezygnuje z przepisu, który miał gwarantować kredytobiorcom zwrot pieniędzy już po wyroku sądu I instancji. Usunięcie przepisu oznacza, że na odzyskanie nadpłaconych środków trzeba będzie czekać aż do zakończenia sprawy w II instancji.

Lex szarlatan: koniec z dezinformacją medyczną i pseudomedykami z Internetu i nie tylko? Nowe prawa pacjentów, nowe kary [PROJEKT]

Lex szarlatan: czy nowe prawo uderzy w pseudomedyków z Internetu i nie tylko? Nowe prawa pacjentów, nowe kary, nowe uprawnienia Rzecznika Praw Pacjentów - co się zmieni? Analizujemy projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego (UD207).

Rewolucje korzyści dla rozwodników. Przepis w KRiO zmieniony: już nie 3 miesiące a rok! Ustawa z podpisem Prezydenta

Zmiany w rozwodach już w IV kwartale 2025 r. Wszystko za sprawą podpisanej przez Prezydenta ustawy zmieniającej Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Z pewnością będą to zmiany na korzyść tzw. rozwodników, bo dotyczą terminu. A jak wiadomo terminy w tych sprawach są ważne!

REKLAMA

Krwiodawcy chcą zmian w dniach wolnych: Czy dwa dni wolnego po donacji muszą następować po sobie?

Fundacja Dobre Państwo postulowała, by honorowi dawcy krwi mogli wykorzystywać dwa dni wolne w dowolnych terminach roboczych. Sejmowa komisja nie zgodziła się na zmianę przepisów – resort zdrowia uznał jednak propozycję za niezgodną z ideą bezinteresownego krwiodawstwa.

Koniec z pozbawianiem seniorów całych majątków i umieszczaniem ich w DPS-ach na koszt gmin. Niemoralna luka prawna przechodzi do przeszłości

Na skutek interwencji Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wielkopolski, które w dniu 18 marca br. zwróciło się do MRPiPS w sprawie konieczności wyeliminowania dostrzeżonej przez samorządy głęboko niemoralnej i niesprawiedliwej społecznie luki w przepisach, która pozwala rodzinom seniorów na pozbawianie ich całego majątku (wartego nawet kilka milionów złotych) i umieszczanie ich w DPS-ach, za które finalnie koszt ponosi gmina (pomimo, że istnieje notarialna umowa zobowiązaniowa, na podstawie której rodziny tych seniorów powinny zapewniać im, do końca życia, opiekę i ponosić koszty ich utrzymania) – MRPiPS powołało specjalny Zespół, którego celem jest reforma systemu pomocy społecznej.

Porozmawiajmy jak człowiek z człowiekiem - prostym, zrozumiałym językiem. Rozmowa z wirtualnym Ozoroznawcą i jego pierwowzorem

O sztuce prostej komunikacji rozmawiam z... Ozoroznawcą – cyfrowym sobowtórem znanego i cenionego językoznawcy, Tomasza Piekota. Profesor od lat pomaga urzędom pisać zrozumiałym językiem. Moim rozmówcą jest jednak jego asystent AI. Ozoroznawca to tworzony na podstawie wiedzy i doświadczeń profesora ChatGPT. Profesora Piekota poprosiłem o skomentowanie wypowiedzi Ozoroznawcy.
Dr hab. prof. Tomasz Piekot to językoznawca i komunikolog, jeden z prekursorów upraszczania tekstów urzędowych w Polsce, zwolennik reformy stylu urzędowego i prawnego. Od lat pomaga urzędom przejść na prosty język. Kieruje Pracownią Prostej Polszczyzny Uniwersytetu Wrocławskiego, pisze książki i poradniki na temat sztuki komunikacji. Zgodził się wziąć udział w tym eksperymencie.

11 lipca świętem państwowym i nowym dniem wolnym od pracy w 2025 r.? Jest podpis Prezydenta pod ustawą

W 2025 r. dzień 11 lipca wypada w piątek. Wielu zaczęło zastanawiać się, czy w związku z tym, że właśnie na 11 lipca uchwalono święto państwowe, będzie to dzień ustawowo wolny od pracy i czy tym samym będzie można mieć dłuższy weekend. Jakie są dni ustawowo wolne od pracy? Opisujemy jak jest i co to za święto 11 lipca. Informacja jest 100% ponieważ Prezydent podpisał już ustawę.

REKLAMA

Sejm na żywo: 8 lipca 2025 [Transmisja online]

38. posiedzenie Sejmu - dzień pierwszy. 8 lipiec 2025 r.

Dodatkowy dzień wolny w piątek 11 lipca 2025. Jest decyzja władz!

Od lipca 2025 roku w polskim kalendarzu pojawia się nowe święto państwowe – 11 lipca. Tego dnia obchodzony będzie Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach ludobójstwa OUN-UPA. Czy oznacza to dzień wolny od pracy? Sprawdź, co dokładnie uchwalono i dlaczego wybrano właśnie tę datę.

REKLAMA