REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Łączenie kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności - niekonstytucyjne przepisy

Subskrybuj nas na Youtube
Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż wykluczona jest dopuszczalność pozbawienia wolności z mocy prawa./ Fot. Fotolia
Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż wykluczona jest dopuszczalność pozbawienia wolności z mocy prawa./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjny uznał przepis nakładający na sąd obowiązek wymierzenia kary łącznej pozbawienia wolności przy łączeniu kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności. Zdaniem trybunału taka sytuacja pozbawia sąd możliwości oceny okoliczności indywidualnej sprawy.

Łączenie kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności

11 czerwca 2019 r. o godz. 11.00 Trybunał Konstytucyjny ogłosił orzeczenie w sprawie połączonych pytań prawnych Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim i Sądu Rejonowego w Dąbrowie Górniczej dotyczących obowiązku objęcia węzłem kary łącznej kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności oraz orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności po „przeliczeniu” kary ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności.

REKLAMA

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 87 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny w zakresie, w jakim nakłada na sąd obowiązek połączenia kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności oraz wymierzenia kary łącznej pozbawienia wolności po dokonaniu zamiany kary ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.

Orzeczenie zapadło jednogłośnie.

Polecamy: Kodeks kierowcy - zmiany 2019

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kwestionowany art. 87 § 1 k.k.

REKLAMA

Zakwestionowany przez pytające sądy art. 87 § 1 k.k. jest podstawą prawną łączenia węzłem kary łącznej kar różnorodzajowych. Stanowi, że w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności sąd wymierza karę łączną pozbawienia wolności, przyjmując, że miesiąc ograniczenia wolności równa się 15 dniom pozbawienia wolności. Objęcie węzłem kary łącznej kar różnorodzajowych zakłada więc również zamianę („przeliczenie”) podlegającej łączeniu kary ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności. Z art. 87 § 1 k.k. wynika, że zarówno zamiana kary nieizolacyjnej na karę izolacyjną, jak i wymierzenie kary łącznej pozbawienia wolności w miejsce prawomocnie orzeczonych kar różnorodzajowych, są obligatoryjne. Jedyny wyjątek ustawodawca przewidział w art. 87 § 2 k.k., jednakże zakres stosowania tego wyjątku jest ograniczony do spraw, w których wymiar kary nie przekracza 6 miesięcy w wypadku kary łącznej pozbawienia wolności oraz 2 lat w wypadku kary łącznej ograniczenia wolności.

Zdaniem pytających sądów, wynikający z art. 87 § 1 k.k. obowiązek połączenia kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności oraz wymierzenia w ich miejsce kary łącznej pozbawienia wolności po uprzednim „przeliczeniu” kary ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności narusza konstytucyjne standardy w zakresie prawa do sądu, albowiem obligatoryjność i automatyzm zakwestionowanego mechanizmu powodują, iż sądy karne nie mają żadnej możliwości merytorycznej kontroli przesłanek stosowania środka polegającego na pozbawieniu jednostki wolności osobistej. W stanie normatywnym ukształtowanym przez art. 87 § 1 k.k. wydanie orzeczenia o pozbawieniu wolności następuje więc z mocy prawa, a nie na skutek merytorycznej decyzji sądu.

TK: sądy mają pełnić funkcję strażnika wolności osobistej

Trybunał, odpowiadając na zadane pytania prawne, przypomniał, że jednym z najważniejszych środków ochrony wolności osobistej jednostki przed nieuzasadnionym jej pozbawieniem jest pełna, realna kontrola przez sądy przesłanek pozbawienia wolności. Z konstytucyjnego punktu widzenia to sądy mają pełnić funkcję strażnika wolności osobistej. Tym samym wykluczona jest dopuszczalność pozbawienia wolności z mocy prawa. Z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału wynika, że w postępowaniu, w którym ma zapaść decyzja dotycząca pozbawienia wolności, ustawodawca musi zapewnić sądom pewien zakres uznania („minimum kompetencji sądu”) i nie może sprowadzić ich do „roli notarialnej”.

Rola sądów sprowadzona o "roli notarialnej"

REKLAMA

Trybunał uznał, że wydawanie przez sąd wyroku łącznego, na mocy którego – w miejsce kar prawomocnie orzeczonych za zbiegające się przestępstwa – orzekana jest nowa kara, nazywana przez kodeks kary „karą łączną”, stanowi „sprawę” w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji. Ponieważ w wypadku art. 87 § 1 k.k. chodzi o orzeczenie kary łącznej pozbawienia wolności, „sprawa” dotyczy w istocie wymiaru pozbawienia jednostki wolności osobistej objętej ochroną na mocy art. 41 ust. 1 Konstytucji. W sytuacjach procesowych nieobjętych art. 87 § 2 k.k., połączenie kar różnorodzajowych węzłem kary łącznej pozbawienia wolności po dokonaniu zamiany kary ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności jest obligatoryjne i niejako automatyczne, albowiem sąd nie ma możliwości odstąpienia od takiego połączenia nawet, jeśli uzasadniałyby to okoliczności indywidualnej sprawy (pozytywna prognoza kryminologiczna dotycząca sprawcy, jego warunki osobiste, postawa podczas wykonywania kary ograniczenia wolności, cele wychowawcze i resocjalizacyjne karania, itp.). Rola sądów została zatem w tym wypadku sprowadzona do „roli notarialnej”. Tymczasem zgodnie ze standardem wynikającym z art. 45 ust. 1 Konstytucji, sąd, który orzeka o pozbawieniu wolności, musi mieć zapewniony pewien zakres możliwości oceny okoliczności indywidualnej sprawy i ich uwzględnienia podczas wymiaru kary. Takiego warunku nie spełnia oceniany art. 87 § 1 k.k. Z tego względu Trybunał orzekł, że przepis ten narusza art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Z tych samych względów Trybunał uznał, że art. 87 § 1 k.k. jest również niezgodny z art. 175 ust. 1 Konstytucji, który zastrzega wyłączność kompetencji sądów w zakresie sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Zdaniem Trybunału, skoro czynności sądu karnego – polegające na wydaniu wyroku łącznego i orzeczeniu na jego mocy kary łącznej podlegającej wykonaniu zamiast kar wcześniej prawomocnie orzeczonych za zbiegające się przestępstwa – są formą sprawowania wymiaru sprawiedliwości w rozumieniu tego wzorca, to sądy, pełniąc funkcję strażnika konstytucyjnie chronionej wolności osobistej jednostek, powinny mieć zapewnioną możliwość kontroli przesłanek pozbawienia wolności i pewną swobodę decydowania w tym zakresie. W konstytucyjnym standardzie sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez sądy nie mieści się sytuacja, w której ustawodawca wyłącza możliwość skutecznego wykonywania kary ograniczenia wolności, wcześniej prawomocnie orzeczonej przez niezawisły sąd, i nakazuje sądowi, który ma obowiązek wydać wyrok łączny, obligatoryjnie zamienić tę karę na karę pozbawienia wolności po dokonaniu przeliczenia zgodnie z zasadami wskazanymi w ustawie.

Przewodniczącym składu orzekającego był sędzia TK Stanisław Rymar, sprawozdawcą był sędzia TK Piotr Pszczółkowski

Polecamy serwis: Sprawy karne

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Trybunał Konstytucyjny

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sąd w Warszawie pyta TSUE o WIBOR. Czy bank jasno informował konsumentów o ryzyku i zasadach ustalania zmiennego oprocentowania kredytu? Komentarz radcy prawnego

W dniu 30 czerwca 2025 roku, Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie wydał postanowienie w sprawie II C 1440/24, w którym sformułował pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczące wskaźnika WIBOR. Uzasadnienie tego postanowienia komentuje dla infor.pl Beata Strzyżowska, radca prawny, której Kancelaria reprezentuje kredytobiorców w tej sprawie.

Młodsi i bardziej zadłużeni – multidłużnicy w Polsce

Profil polskiego multidłużnika wyraźnie się zmienia. Coraz większą część tej grupy stanowią młodsi konsumenci, a udział kobiet systematycznie maleje. W ciągu trzech lat udział osób w wieku 18–25 lat wzrósł sześciokrotnie, a w grupie 26–35 lat o ponad 7 pkt proc. Mężczyźni nie tylko stanowią większość, lecz także odpowiadają za coraz większą część zadłużenia. Szczegóły analizy poniżej.

Przepada świadczenie wspierające. Umierają kolejne osoby niepełnosprawne. Co na to sądy?

Wszyscy wiemy, że przyznawanie świadczenie wspierającego obciąża przewlekłość. Okres oczekiwanie na przyznanie punktów w ramach poziomu potrzeby wsparcia wynosi w skrajnych przypadkach rok. Na punkty czekają osoby niepełnosprawne w tak poważnych stanach (i sędziwym wieku), że część z nich umiera. Ostrzegano przed takimi sytuacjami jeszcze przed wprowadzeniem świadczenia wspierającego. Niestety te obawy się spełniły. W efekcie rodziny osób zmarłych idą do sądu bo świadczenie wspierające ... przepada. Przykład takiej sytuacji poniżej.

Młodzi Polacy w trybie oszczędzania. Najczęściej od 20 do 60 proc. towarów kupują w promocjach [RAPORT]

Jak wynika z najnowszego raportu rynkowego, Polacy w wieku 18-25 lat najczęściej robią od 20% do 40% codziennych zakupów w promocjach – 32,5%. Głównie dotyczy to osób z dochodami w przedziale 3000-4999 zł, ze średnim wykształceniem i z mniejszych miejscowości. Z kolei 26,5% młodych konsumentów kupuje na co dzień od 40% do 60% podstawowych produktów w promocjach. Szczegóły poniżej wraz z omówieniem wyników raportu.

REKLAMA

Zasiłek z MOPS? Tak, ale pamiętaj o wywiadzie środowiskowym

Osoby ubiegające się o świadczenia z pomocy społecznej często zapominają o ważnej roli, jaką odgrywa rodzinny wywiad środowiskowy. Jest to podstawowe narzędzie, które pozwala na ocenę sytuacji majątkowej i rodzinnej. Kto i gdzie przeprowadza taki wywiad? Czy jest on obowiązkowy?

MOPS od 10 lat naruszają prawo wbrew TK. Nie ma limitu 18 lat przy świadczeniu pielęgnacyjnym (starym) [osoba niepełnosprawna, stopień znaczny)

Nieufność staruszki z demencją (osoba niepełnosprawna, stopień znaczny) jest dodatkowym argumentem dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Bo staruszka ufa tylko swojej córce. I nie może wykonywać czynności opiekuńczych nikt inny. To ciekawostka z omówionego w artykule wyroku sądu. Wyrok ten pokazuje jednak stały problem z MOPS - urzędnicy wiedzą o tym, że nie ma limitu wieku (18 lat dla osoby nieuczącej się) przy świadczeniu pielęgnacyjnym (jako data powstania niepełnosprawności. Ale wciąż ten limit stosują. To karygodne. Bo wynika to w mojej ocenie z obawy, że wojewoda odbierze gminom pieniądze na świadczenie pielęgnacyjne albo RIO zarzucą gminie naruszenie zasad gospodarki środkami publicznymi - bo przepisy wciąż mówią o limicie 18 lat, a to że limit nie obowiązuje wynika z wyroku TK, którego Sejm nigdy nie przełożył na nowelizację przepisów

Kłopoty ze skargą na MOPS za odebrany zasiłek pielęgnacyjny 215,84 zł. Tylko ePUAP albo papierowy dokument

W przepisach jest pułapka. Jeżeli spierasz się o zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł) z MOPS to nie można obecnie wnosić elektronicznie pism do sądu z nowym systemem e-Doręczenia. Będzie to możliwe dopiero od 2029 r. (o czym informują przepisy przejściowe, które łatwo przegapić). Można skorzystać z ePUAP. I tak wniesioną skargę na decyzję MOPS sąd przyjmie. Przez e-Doręczenia to się nie uda. W artykule przykład utraconego w ten sposób zasiłku pielęgnacyjnego. Na dziś najbezpieczniejszym prawnie sposobem wniesienia skargi na MOPS (i SKO) w sprawie zasiłku pielęgnacyjnego jest po prosty tradycyjna "papierowa" skarga.

1,1 mln osób dostanie czternastą emeryturę wcześniej. Ale nie każdy dostanie 1558,81 zł na rękę

Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontynuuje wypłatę czternastych emerytur. Jeszcze przed najbliższym weekendem (do piątku 5 września 2025 r.) przelew na konto i przekaz pocztowy otrzyma prawie 1 mln 136 tys. osób. To emeryci i renciści, którym ZUS ustalił termin płatności głównego świadczenia na 6 dzień miesiąca.

REKLAMA

Deregulacja: Prezydent RP Karol Nawrocki podpisał 22 postulaty [LISTA]

Zastosowanie instytucji "milczącego załatwienia sprawy" przy przekroczeniu przez urzędy czasu instrukcyjnego zawartego w przepisach, zrównanie ważności dokumentacji elektronicznej z papierową, doprecyzowanie definicji konsumenta w prawie cywilnym, certyfikowanie firm uczestniczących w przetargach publicznych, usprawnienie procedury przetargowej w przypadku jednej oferty, roczny zamiast miesięcznego limitu przychodów dla działalności nieewidencjonowanej, cyfryzacja postępowań sądowych, obowiązkowa mediacja – szybsze i tańsze rozwiązanie sporów, skuteczna ochrona spadkobierców przed nadużyciami - szybkie blokowanie rachunków osób zmarłych: to tylko kilka z 22 postulatów podpisanych przez Prezydenta RP Karola Nawrockiego.

System kaucyjny w Polsce: rewolucja, która uderzy w małe sklepy?

System kaucyjny w Polsce ma ruszyć już wkrótce i zmienić sposób, w jaki oddajemy butelki i puszki. Dla dużych sieci to wyzwanie organizacyjne, ale dla małych sklepów może być prawdziwą rewolucją – od braku miejsca po dodatkowe koszty i obciążenie personelu. Czy lokalne sklepy poradzą sobie z nowymi obowiązkami?

REKLAMA