Jurysdykcja w sprawach małżeńskich - projekt przyjęty przez rząd

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra sprawiedliwości.

Projekt dostosowuje polskie prawo m.in. do unijnego rozporządzenia dotyczącego jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich. Chodzi także o sprawy związane z odpowiedzialnością rodzicielską oraz uprowadzeniem dziecka za granicę. Charakter dokonywanych zmian ma na celu głównie uzupełnienie przepisów rozporządzenia UE i dostosowanie jego stosowania do zakresu właściwości polskich sądów.

Najważniejsze rozwiązania

• Unijne rozporządzenie – w odniesieniu do objętych nim orzeczeń, porozumień oraz dokumentów urzędowych – wprowadza system tzw. automatycznej wykonalności.

- Oznacza to, że dokumenty pochodzące z innych państw Unii Europejskiej będą podlegały w Polsce uznawaniu i wykonaniu bez potrzeby przeprowadzenia specjalnego postępowania.
- Rozwiązanie umożliwienie sądowi – który na podstawie konwencji haskiej, dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, orzeka w sprawie powrotu dziecka – rozstrzygnięcia również co do władzy rodzicielskiej, kontaktów i alimentów.
- Przyspieszy to zakończenie sporu, bowiem obecnie konieczne jest przeprowadzenie odrębnego postępowania w sprawie odpowiedzialności rodzicielskiej w państwie dotychczasowego pobytu dziecka.

• Objęte rozporządzeniem UE tytuły prawne pochodzące z Polski to wyłącznie orzeczenia sądów, jak również ugody zatwierdzone przez sąd.

- To m.in. orzeczenia w sprawie o rozwód, separację, w sprawie o kontakty z dzieckiem czy zarządzenie powrotu dziecka do państwa jego zwykłego pobytu.

• Jeżeli chodzi o tytuły prawne pochodzące z innych państw członkowskich, to oprócz orzeczeń sądowych w sprawach małżeńskich (rozwód, separacja, unieważnienie małżeństwa) i w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej, rozporządzenie obejmuje  tytuły prawne wydane w trybie pozasądowym, np. zatwierdzone przez notariusza porozumienie stron dotyczące rozwodu.
• Rozporządzenie UE jest bezpośrednio stosowane w Polsce. Charakter dokonywanych zmian ma na celu głównie uzupełnienie przepisów rozporządzenia i dostosowanie jego stosowania do zakresu właściwości polskich sądów. 
• Rozporządzenie UE zawiera także przepisy dotyczące zachowania tożsamości dziecka w sytuacji, gdy jest prowadzone postępowanie w sprawie o umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej w innym państwie członkowskim niż państwo pochodzenia dziecka.

- Doprecyzowany zostanie właściwy przepływ informacji o tych postępowaniach pomiędzy Ministrem Sprawiedliwości a Ministrem Spraw Zagranicznych.
- Dzięki temu, organ centralny innego unijnego państwa może poinformować sąd lub właściwy organ, który rozważa możliwość umieszczenia dziecka, o bliskim związku dziecka z danym państwem członkowskim, w tym przekazać informacje na temat rodzica, krewnego lub innych osób, które byłyby odpowiednie do sprawowania opieki nad dzieckiem.

Od kiedy nowe przepisy?

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.