REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pokwitowanie za spełnienie świadczenia

Adam Sroga
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Pokwitowanie/fot.Shutterstock
Pokwitowanie/fot.Shutterstock
fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Dłużnik, który spełnił świadczenie ma prawo żądać od wierzyciela pokwitowania. To jeden z najdogodniejszych sposobów na udowodnienie wykonania zobowiązania.

Spełniłeś świadczenie? Możesz żądać od wierzyciela pokwitowania

Dłużnik, który spełnił swoje świadczenia na rzecz wierzyciela, ma prawo żądać od niego pokwitowania. Uprawnienie dłużnika powiązane jest z obowiązkiem wierzyciela do współdziałania przy wykonaniu zobowiązania. Granice tego obowiązku wyznacza treść zobowiązania, cel społeczno-gospodarczy, zasady współżycia społecznego oraz – o ile istnieją w tym zakresie – ustalone zwyczaje.

REKLAMA

Po co dłużnikowi pokwitowanie?

REKLAMA

Pokwitowanie jest jednym ze sposobów udowodnienia wykonania zobowiązania. To dłużnika obciąża ciężar udowodnienia spełnienia świadczenia. Wprawdzie może tego dowodzić za pomocą wszelkich środków dowodowych, jednak właśnie pokwitowanie jest sposobem najdogodniejszym. Z wystawieniem pokwitowania wiąże się domniemanie, że zobowiązanie zostało wykonane. Jeśli więc dłużnik takie pokwitowanie przedstawi, wówczas ciężar dowodu zostaje przerzucony na wierzyciela, który musi wykazać, że świadczenie nie zostało jednak spełnione zgodnie z treścią zobowiązania.

Pokwitowanie nie jest oświadczeniem woli, lecz jedynie oświadczeniem wiedzy. Ma charakter potwierdzenia faktów. Nie wpływa na ukształtowanie stosunku zobowiązaniowego. Jego funkcją jest jedynie ułatwienie dłużnikowi udowodnienia, że spełnił świadczenie. Stąd zaś wynika, że pokwitowanie może być zakwestionowane za pomocą innych dowodów (por. wyrok SA w Białymstoku z 25.09.2017 r., I ACa 271/17).

Zgłoszenie żądania

Zobowiązanie wierzyciela do wystawienia dłużnikowi pokwitowania nie powstaje automatycznie. Obowiązek pojawia się dopiero wtedy, gdy dłużnik wydania pokwitowania zażąda. Dłużnik może zgłosić stosowne żądanie w chwili spełnienia świadczenia, bądź później. Żądanie pokwitowania, wydania dokumentu umowy lub uczynienia na nim adnotacji o częściowym zwrocie świadczenia nie jest bowiem warunkowane żadnym terminem (por. wyrok SA w Łodzi z 09.02.2018 r., I ACa 798/17).

W pewnych sytuacjach może się zdarzyć, że nawet wobec żądania dłużnika, wierzyciel nie będzie zobowiązany do wystawienia pokwitowania. Żądanie może okazać się nieuzasadnione np. w razie zwyczajowego odstępowania od wydawania pokwitowania (np. sprzedaż na targowisku), czy też gdy pokwitowanie jest faktycznie zbyteczne dłużnikowi, a żądanie ma wyłącznie charakter szykany.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Treść i forma

REKLAMA

Pokwitowanie nie może być w swej treści zbyt ogólne. Powinno zawierać oznaczenie osoby wierzyciela i dłużnika, wskazanie tytułu zadłużenia, daty i miejsca przyjęcia świadczenia i oczywiście samo potwierdzenie faktu spełnienia świadczenia. Pokwitowanie powinno być podpisane przez wystawcę. Wystawcą pokwitowania jest albo wierzyciel osobiście, albo ten, kto za wierzyciela przyjmuje świadczenie. Z natury rzeczy pokwitowanie ma formę pisemną. Wymogu tego nie spełnia odcisk pieczęci, niezaopatrzony podpisem osoby uprawnionej do działania w imieniu wierzyciela (por. wyrok SA w Krakowie z 02.03.2016 r., I ACa 1666/15). Także czynność faktyczna polegająca na zwrocie egzemplarza pożyczki nie jest sama w sobie równoznaczna z pokwitowaniem (por. wyrok SA w Białymstoku z 05.06.2014 r., I ACa 157/14). Funkcję pokwitowania spełni natomiast faktura, o ile zawiera adnotację drugiej strony potwierdzającą spełnienie świadczenia wystawcy, bądź dołączony do niej zostanie dowód potwierdzający taką okoliczność (por. wyrok SA w Białymstoku z 13.12.2017 r., I ACa 525/17).

Pokwitowanie może zawierać oświadczenie o sposobie zarachowania spełnionego świadczenia. Ma to znaczenie w sytuacji, gdy wierzyciel może żądać od dłużnika spełnienia kilku zobowiązań. Uprawnienie do wskazania, który dług ma być najpierw zaspokojony, ma w pierwszej kolejności dłużnik. Jeśli nie skorzystał z przysługującego mu prawa, uprawnienie przechodzi na wierzyciela. Oświadczenie o sposobie zarachowania wierzyciel może jednak wyrazić wyłącznie przez zamieszczenie go właśnie w pokwitowaniu. Dopiero jednak przyjęcie przez dłużnika pokwitowania bez zastrzeżeń przesądza o przyjęciu wskazanego przez wierzyciela sposobu zarachowania i pozbawia dłużnika możliwości wskazania sposobu zarachowania (por. wyrok SA w Warszawie z 17.11.2015 r., I ACa 333/15).

Jeśli dłużnik ma w tym interes, może żądać pokwitowania w szczególnej formie. Posiadanie i wykazanie przez dłużnika wspomnianego interesu w uzyskaniu pokwitowania w formieszczególnej może być związane przykładowo z wymogiem przedstawienia dokumentu z podpisem notarialnie poświadczonym.

Wierzyciel może zaprzeczyć prawdziwości

Pokwitowanie jest oświadczeniem wiedzy. Jest też – w punktu widzenia prawa procesowego – dokumentem prywatnym. Stanowi zatem potwierdzenie, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Dokument taki nie korzysta z domniemania prawdziwości zawartych w nim oświadczeń. Osoba mająca w tym interes prawny może zatem dowodzić, że treść oświadczeń nie odpowiada stanowi rzeczywistemu (por. wyrok SA w Łodzi z 26.07.2016 r., I ACa 116/16).

Jeżeli wierzyciel, mimo wystawienia pokwitowania, twierdzi jednak, że świadczenie nie zostało spełnione, powinien tę okoliczność udowodnić. Podobnie jak dłużnik może dowodzić faktu wykonania zobowiązania na wiele sposobów, m.in. za pomocą dokumentów, świadków, czy oględzin, tak i wierzyciel może dowodzić faktu niewykonania zobowiązania, i to pomimo posiadania przez dłużnika pokwitowania.

Adam Sroga, Radca prawny

Podstawa prawna:

Art. 462 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1025 z późn. zm.)

Polecamy serwis: Prawa konsumenta

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: gazetaprawna.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS: Świadczenia na zalanych terenach wypłacane są na bieżąco

Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bieżąco wypłaca świadczenia na terenach dotkniętych powodzią, w tym 14 emerytury – przekazał w przesłanym komunikacie rzecznik prasowy ZUS Paweł Żebrowski.

MON: Ubrać szpiega - kwoty na zakup cywilnego ubrania przez funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego

Zmieni się wysokość równoważnika pieniężnego i kwota na zakup ubrania typu cywilnego w zamian za umundurowanie przyznawanego funkcjonariuszom Służby Wywiadu Wojskowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad nowelizacją przepisów.

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? MEN stawia sprawę jasno

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? Ministerstwo Edukacji Narodowej stawia sprawę jasno. Założenia dotyczące profilu absolwenta przedszkola i szkoły podstawowej są już przygotowane.

Lex Kamilek: Niespójne przepisy powodują problemy organizacyjne w szkołach. Środowisko pedagogiczne skupia się na biurokracji

Ustawa Kamilka, lub inaczej lex Kamilek, wywołała pewne zamieszanie w kręgach m.in. nauczycieli i dyrektorów szkół. Ich wątpliwości budzi m. in. przepis o konieczności przedstawienia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Ten fragment ustawy pozostawia szerokie pole do interpretacji.

REKLAMA

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r.

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r. Kto może liczyć na wcześniejszą emeryturę w 2025 r.? Czy pracownik musi osiągnąć powszechny wiek emerytalny, by uzyskać prawo do emerytury? Co z emeryturami stażowymi?

Zmiany w wypłatach emerytur. Niektórzy szybciej dostaną pieniądze. Może się zmienić sposób wypłaty. Sprawdź zasady.

Zmiany w procesie wypłat emerytur. Wiele osób szybciej dostanie pieniądze. Może się też zmienić sposób wypłaty. Wcześniejsza wypłata i specjalne punkty poboru świadczeń – sprawdź, czy to dotyczy również ciebie.

Większość Polaków nie liczy na godne życie z emerytury. Przygnębiające wyniki badania

W argumenty o odkładaniu na godną, państwową emeryturę nie wierzy blisko 3/4 Polaków. Ich zdaniem waloryzacja emerytur nigdy nie dogoni wzrostu realnych cen. Polacy nie wierzą też w argumenty rządu za wprowadzeniem pełnego ozusowania umów o dzieło i zleceń.

Rząd jednak wprowadzi zakaz podwyższania cen? Od kiedy, czy dla wszystkich i na jak długo? Sprawdź, jakie rozwiązania są dopuszczalne

Rząd jednak wprowadzi zakaz podwyższania cen? Od kiedy, czy dla wszystkich i na jak długo? Na terenach poszkodowanych przez powódź trwają spekulacje cen. Rząd apeluje do przedsiębiorców i zapowiada konsekwencje.

REKLAMA

W piątek ostatnia wypłata czternastej emerytury. Wynosi 1780,96 zł brutto, ale nie wszyscy otrzymają ją w pełnej wysokości

Ostatnia wypłata 1780,96 zł brutto dla emerytów. Emeryci mogą spodziewać się jej już w najbliższy piątek. 20 września 2024 r. prawie 1,29 mln uprawnionych do dodatkowego świadczenia emerytalnego otrzyma czternastą emeryturę. Ile w sumie wyniosły wypłaty czternastych emerytur?

Do 500 zł miesięcznie nie tylko dla osób starszych. Jakie kryteria i orzeczenia? [zmiany 2024 i 2025]

Świadczenie uzupełniające, często nazywane jest „500 plus dla seniora” lub „500 plus dla osób niepełnosprawnych”. Należy jednak pamiętać, iż przysługuje ono nie tylko osobom starszym. Ponadto o przyznaniu pomocy decyduje niezdolność do samodzielnej egzystencji.

REKLAMA