Zatrzymanie w postępowaniu karnym skarbowym

Zatrzymanie osoby to czasowe pozbawienie wolności osobistej, wykonywane w drodze przymusu. Ograniczeniu podlegają zwłaszcza prawa do swobodnego poruszania się, porozumiewania się z innymi osobami, przyjmowania lub przekazywania przedmiotów innym osobom.

Kodeks postępowania karnego wyróżnia dwa rodzaje zatrzymania: zatrzymanie uregulowane w art. 244 kpk i zatrzymanie oparte o zarządzenie prokuratora – art. 247 kpk.

W postępowaniu karnym skarbowym, zgodnie z przepisem art. 113§1 kks, stosuje się odpowiednio regulacje zawarte w kodeksie postępowania karnego chyba, że wyjątkowo przepisy kks zawierają reguły odmienne. Oprócz Policji czynność zatrzymania, o której mowa w art. 244 kpk, może być dokonana także przez Straż Graniczną, Służbę Celną, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne lub Żandarmerię Wojskową. należy podkreślić,  iż wolą ustawodawcy została wyeliminowania możliwość zastosowania tej instytucji przez inspektora kontroli skarbowej,

Policja a także wyżej wymienione organy służb mundurowych, mają prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że popełniła ona przestępstwo a jednocześnie istnieje obawa, iż dojdzie do ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo do zatarcia śladów przestępstwa, bądź też nie można ustalić tożsamości sprawcy.

Funkcjonariusz przeprowadzający zatrzymanie zobowiązany jest natychmiast poinformować osobę podejrzewaną o popełnienie czynu zabronionego o przyczynach zatrzymania i  o przysługujących mu uprawnieniach oraz wysłuchać go. Podając przyczynę zatrzymania funkcjonariusz wskazuje podstawy faktyczne i prawne, w tym między innymi wskazuje o jakie przestępstwo podejrzewa się zatrzymanego. W związku z faktem, iż zatrzymanie jest ingerencją w wolność osobistą jednostki,  funkcjonariusz ma również obowiązek podać przesłankę uzasadniającą zatrzymanie, a to np. obawę ucieczki, ukrycia się czy też zatarcia śladów przestępstwa.

Zobacz również serwis: Sprawy karne

Należy dodać, iż wysłuchanie nie stanowi przesłuchania procesowego.

Osobie zatrzymanej wręcza się pisemne pouczenie zawierające informację o posiadanych przez zatrzymanego prawach, w tym o prawie do skorzystania z pomocy adwokata.
Z zatrzymania sporządza się protokół, w którym należy podać imię, nazwisko i funkcję dokonującego tej czynności, imię i nazwisko osoby zatrzymanej, a w razie niemożności ustalenia tożsamości - jej rysopis oraz dzień, godzinę, miejsce i przyczynę zatrzymania z podaniem, o jakie przestępstwo się ją podejrzewa. Należy także wciągnąć do protokołu złożone przez zatrzymanego oświadczenia oraz zaznaczyć udzielenie mu informacji o przysługujących prawach. Odpis protokołu doręcza się zatrzymanemu.

Zatrzymany ma prawo do: niezwłocznego nawiązania w dostępnej formie kontaktu z adwokatem i bezpośredniej rozmowy z nim, żądania zawiadomienia o zatrzymaniu osoby przez nią wskazanej,  złożenia zażalenia na zatrzymanie.

Osobie zatrzymanej przysługuje prawo do złożenia zażalenia na zatrzymanie. Zgodnie z ogólnymi zasadami kpk, zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od daty doręczenia odpisu zarządzenia o zatrzymaniu, za pośrednictwem organu, który zarządził zatrzymanie, albo bezpośrednio do sądu rejonowego – właściwego ze względu na miejsce zatrzymania lub ze względu na miejsce prowadzenia danego postępowania przygotowawczego.

Organ do którego wniesiono zażalenie przekazuje niezwłocznie (tak szybko jak to jest możliwe z technicznego punktu widzenia, w danych okolicznościach) sądowi, który też niezwłocznie  je rozpoznaje.

Przedmiotem zażalenia może być zarówno legalność zatrzymania (zgodność zatrzymania z prawem), zasadność zatrzymania (wystarczające podstawy faktyczne podejrzenia popełnienia przestępstwa  przez tę osobę i celowość stosowania zatrzymania), jak i jego prawidłowość, od chwili pozbawienia wolności do chwili zwolnienia albo zastosowania tymczasowego aresztowania.

Zobacz również: Kiedy przysługuje mi odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie?