Prawo spadkowe w USA

Jeżeli okaże się, że spadek pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, z pewnością najważniejszym krokiem jest zwrócenie się do kancelarii prawnej, profesjonalnie zajmującej się prowadzeniem tego typu spraw. Jest jednak parę rzeczy, które warto wiedzieć, gdyż pomogą nam zrozumieć całokształt sytuacji związanej z otrzymanym spadkiem.

Po pierwsze, należy pamiętać, że prawo spadkowe w USA nie jest prawem jednolitym, charakterystycznym dla europejskich porządków prawnych – jak na przykład polskiego. Każdy stan, a jest ich pięćdziesiąt, posiada własne zasady dziedziczenia, choć jego ogólne zasady są do siebie zbliżone, wynikające z tradycji prawa anglosaskiego.

Można jednak wyróżnić cztery główne sposoby dziedziczenia spadku w Stanach Zjednoczonych, a są nimi:

• dziedziczenie poprzez testament - “Last Will”,
• w sytuacjach niepozostawienia przez spadkodawcę testamentu – dziedziczenie “ustawowe”,
• dziedziczenie na podstawie “living trustu” - typowej dla prawa anglosaskiego instytucji,
• dziedziczenie poprzez plany emerytalne, polisy na życie - będąc beneficjentem wskazanym na wypadek śmierci posiadacza takiego plany czy też polisy,

Dziedziczenie na mocy testamentu

Dziedziczenie na mocy testamentu jest najpopularniejszym w USA sposobem dziedziczenia. Podobnie jak w polskim porządku prawnym, wymaga najpierw dokładnego jego zbadania. Jest to bardzo ważne, gdyż bezspornie autentyczny testament pozwoli na znaczne uproszczenie całego postępowania.

Testamenty w Stanach Zjednoczonych, co jest ogólną regułą, nie mogą być sporządzone odręcznie, muszą być podpisane przez osobę składającą to oświadczenie woli oraz muszą być podpisane przez dwóch świadków, którzy byli obecni zarówno przy jego sporządzaniu, jak i podpisaniu.

Autentyczność testamentu może być potwierdzona poprzez złożone przez świadków oświadczenia, które muszą być znotaryzowane i dołączone do ostatniej woli.  Sąd automatycznie zaakceptuje taki testament, umożliwiając otwarcie testamentu w drodze uproszczonego postępowania przedsądowego. 

Stanowy sąd spadku, czyli tzw. “Surrogate Court” nie stwierdza prawa do spadku, ale stwierdza istnienie uprawnienia do rozporządzenia masą spadkową przez wykonawcę testamentu zwanego „executor”, który zazwyczaj jest ustanowiony w testamencie przez spadkodawcę. Jego zadaniem jest zebranie całości masy spadkowej, spłacenie ewentualnych długów, opłacenie kosztów oraz rozdysponowanie spadku zgodnie z wolą wyrażoną w testamencie. Kolejnym etapem działań wykonawcy spadku jest obowiązek rozliczenia się przed sądem ze spełnienia swoich obowiązków.

Dziedziczenie ustawowe

Dziedzicznie “ustawowe”, zwane też “administration proceedings” ma miejsce w sytuacji niepozostawienia przez spadkodawcę testamentu. Istotną rolę będzie odgrywała kolejność dziedziczenia, zachowująca porządek - małżonek i dzieci, w przypadku ich braku – rodzice i rodzeństwo, a następnie dalsza rodzina. W wypadku śmierci jednego z rodzeństwa dziedziczą jego dzieci. 

Jeżeli dojdzie do postępowania spadkowego, toczącego się przed sądem spadku, zwanym “Surrogate Court”, wystawi on na wniosek uprawnionego spadkobiercy „letters of administration” - uprawnienie do rozporządzenia masą spadkową przez administratora spadku.

Funkcja administratora spadku jest analogiczna do zadania wykonawcy spadku występującego w postępowaniu “ustawowym”, z podstawową różnicą wyrażającą się w tym, że rozporządza on spadkiem zgodnie z prawem dziedziczenia ustawowego.

Również administrator spadku rozliczenia się przed sądem ze spełnienia swoich obowiązków. Po opłaceniu przez administratora wszystkich rachunków i podatków, składa on do sądu petycję, w której wnioskuje o zamknięcie postępowania.

Po uzyskaniu decyzji sądu zatwierdzającej zamknięcie postępowania, równocześnie z wypłatą środków, a dokładniej z momentem rozdysponowania spadku pomiędzy spadkobierców oraz złożeniem rozliczenia zarządu majątkiem spadkowym, następuje koniec postępowania spadkowego.

Dziedziczenie na podstawie “living trustu”

Dziedziczenie z wykorzystaniem “living trustu” jest procedurą całkowicie obcą kontynentalnemu porządkowi prawnemu. Upraszczając, można przedstawić instrument “living trustu” jako narzędzia prawa prywatnego, polegającego na przeniesieniu własności określonego majątku pod zarząd powiernika. Dokładne wskazania dotyczące podziału majątku po śmierci założyciela “living trustu” zawarte są w dokumencie “living trustu”, wraz z uregulowaniem kwestii wskazania osoby dziedziczącej, wskazania zarządcy “living trustu” oraz jego obowiązków. Dziedziczenie spadku za pomocą tego instrumentu wyklucza nadzór sądowy nad postępowaniem. Rola zarządcy “living trustu” jest analogiczna do administratora spadku w dziedziczeniu “ustawowym”.

Dziedziczenie poprzez plany emerytalne

Dziedziczenie poprzez plany emerytalne lub też polisy na życie stanowi ostatnią z najpopularniejszych form dziedziczenia w Stanach Zjednoczonych. Ten sposób polega na wskazaniu beneficjenta, czyli osoby uprawnionej do otrzymania całości świadczenia należnego oszczędzającemu środki na emeryturę, czy też posiadaczowi polisy, w razie jego śmierci.

Przenosząc przykład na nasze, polskie podwórko, można to porównać do sytuacji, w której posiadacz ubezpieczenia na życie wskazuje określoną osobę, jako uprawnioną do otrzymania całości świadczenia wypłacanego w razie śmierci ubezpieczonego. Aby uzyskać wypłatę środków, przysługujących beneficjentowi takiego instrumentu, należy skontaktować się z ubezpieczycielem lub zarządcą planu celem przedstawienia odpowiedniej dokumentacji.

Warto wyróżnić również tak zwane “małe postępowanie spadkowe”, to jest dotyczące ustawowo małych spadków, których suma wartości wszystkich składników majątkowych nie przekracza kwoty 150.000,00 dolarów. Można w takim przypadku skorzystać ze zgłoszenia roszczenia do majątku za pomocą prostego oświadczenia złożonego pod przysięgą lub przejścia przez usprawniony proces postępowania spadkowego, co pozwala istotnie przyspieszyć procedury.

Na co więc uważać planując postępowanie spadkowe w Stanach Zjednoczonych. Szczególną ostrożność należy poświęcić osobie “realizującej” spadek. W postępowaniu testamentowym będzie to “executor”, w przypadku dziedziczenia “ustawowego” - administrator. Również w postępowaniu z “trustu” główną rolę gra spec4jalny zarządca.  Pamiętać należy, że do piastowania takiej funkcji nie są wymagane specjalne kwalifikacje. Jeżeli będzie to osoba godna zaufania, niezrównanie ułatwi to przeprowadzenie postępowania spadkowego, uważać natomiast należy na wszelkiego rodzaju próby oszustwa, wyłudzenia czy nawet niezamierzoną nieudolność takiej osoby.

Pamiętać również trzeba, że nabycie spadku “zza granicy” podlega opodatkowaniu, jeżeli w chwili otwarcia spadku spadkobierca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tej sytuacji nabywany przez nas spadek będzie podlegał “podwójnemu opodatkowaniu”. Ze względu na wyjątkową dynamikę zmian regulacji podatkowych oraz skomplikowany ich charakter, ponownie, najlepszą radą w tej materii jest zasięgnięcie pomocy u wyspecjalizowanej kancelarii czy też doradcy podatkowego. Działając zbyt pochopnie, można doprowadzić do sytuacji, w której spadek zostanie podwójnie opodatkowany, tracąc nawet ponad 50% swojej nominalnej wartości.

Artykuł powstał we współpracy ze stroną Spadek z USA - Kancelaria Baran & Pluta. Kancelaria specjalizuje się w amerykańskim prawie spadkowym i z powodzeniem przeprowadziła ponad 200 postępowań spadkowych z USA na rzecz obywateli polskich. Jeżeli poszukują Państwo pomocy prawnej w opisanym zakresie zapraszamy do bezpośredniego kontaktu z kancelarią.