REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zapis zwykły i zapis windykacyjny – czym się różnią?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Bartłomiej Ceglarski
Bartłomiej Ceglarski
Zapis zwykły i zapis windykacyjny – czym się różnią?/ fot. Fotolia
Zapis zwykły i zapis windykacyjny – czym się różnią?/ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Spadkodawca w testamencie dokonuje rozporządzeń swoim majątkiem na czas po swojej śmierci. Oprócz powołania spadkobiercy testament może zawierać szczegółowe rozporządzenia co do poszczególnych składników majątku w postaci zapisu zwykłego i zapisu windykacyjnego. Czym się różnią te dwa rozporządzenia i którym lepiej się posłużyć?

Jakie wymogi powinien spełniać testament?

Rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci może nastąpić wyłącznie przez testament. Aby testament można było uznać za ważny musi spełniać on określone wymogi m.in. co do formy jak i treści – testament musi zawierać co najmniej jedno rozporządzenie majątkiem. Spadkodawca może rozporządzać majątkiem na wypadek śmierci poprzez ustanowienie spadkobiercy/spadkobierców co do całości lub części spadku, a może także zadecydować o przynależności poszczególnych składników majątku do poszczególnych osób właśnie poprzez zapis zwykły i zapis windykacyjny.

REKLAMA

REKLAMA

Czym jest zapis zwykły?

Spadkodawca może poprzez rozporządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę testamentowego lub ustawowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz innej, oznaczonej przez spadkodawcę osoby (zapisobierca). Zapis zwykły może być poczyniony tylko w testamencie.

Kup książkę: Darowizny, testamenty, spadki. Przykładowe zapisy i wzory

Przedmiotem zapisu mogą być dowolne przedmioty, a także prawa majątkowe.

REKLAMA

Przedmiotem zapisu zwykłego może być samochód, określona kwota pieniędzy, prawo własności nieruchomości.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zapisobiercą nie może być każdy – przy określaniu zdolności do otrzymania przedmiotu zapisu bierze się pod uwagę te same kryteria, które stosuje się w stosunku do spadkobierców w przypadku określania ich zdolności do dziedziczenia. Oznacza to, że zapisobiercą nie może być:

  • osoba fizyczna, która nie dożyła otwarcia spadku (śmierć spadkodawcy) lub została uznana za niegodną;
  • osoba prawna, która nie istnieje w chwili otwarcia spadku.

Zapisobiercą może być nasciturus – nienarodzone ale poczęte dziecko - pod warunkiem, że urodzi się żywe.

Jeżeli osoba, na rzecz które zapis miał zostać poczyniony nie chce lub nie może być zapisobiorcą to obciążony zapisem zostaje zwolniony z obowiązku jego wykonania.

Zobowiązanie do wykonania zapisu przez osobę obciążoną (spadkobierca, zapisobierca w przypadku dalszego zapisu) powstaje z chwilą otwarcia spadku, jednakże spadkodawca może samodzielnie w testamencie określić termin wymagalności. Jeżeli w testamencie nie wspomniano nic o terminie wykonania zapisu to zapisobierca może domagać się jego wykonania niezwłocznie po ogłoszeniu testamentu.

Ważne

Zapis zwykły może być czyniony pod warunkiem lub z zastrzeżeniem warunku.  

Przykład

Spadkodawca Jan S w testamencie uczynił zapis, aby jego jedyny spadkobierca - syn Tomasz S przekazał swojemu synowi,  a wnukowi spadkodawcy - Michałowi S należący do spadkodawcy samochód, gdy wnuk osiągnie pełnoletniość.

Zapis zwykły nie przenosi własności przedmiotu – zapisobierca otrzymuje jedynie roszczenie do osoby obciążonej obowiązkiem spełnienia zapisu (spadkobierca, zapisobierca w przypadku dalszego zapisu) o spełnienie świadczenia majątkowego stanowiącego przedmiot zapisu. Roszczenie to przedawnia się z upływem 5 lat od dnia wymagalności zapisu.

Kup książkę: Darowizny, testamenty, spadki. Przykładowe zapisy i wzory

Na czym polega zapisy windykacyjny?

Zapis windykacyjny został wprowadzony do polskiego prawa spadkowego stosunkowo niedawno bowiem korzystamy z niego dopiero od 2011 r. Uważa się, że zapis windykacyjny stanowi najskuteczniejszy sposób na szybkie przekazanie spadkobiercy poszczególnych składników majątku. Wynika to z faktu, że zapis windykacyjny powoduje nabycie przedmiotu już w chwili śmierci spadkodawcy – nie ma więc konieczności żądania spełnienia jakiegoś zobowiązania jak w przypadku zapisu zwykłego ponieważ zapisobierca nabywa tytuł do przedmiotu zapisu z mocy prawa.

Możliwość dokonania zapisu windykacyjnego jest jednak obciążona pewnymi ograniczeniami. Pierwsze z ograniczeń sprowadza się do tego, że zapis windykacyjny może być zamieszczony tylko w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego.

Drugie z ograniczeń sprowadza się do przedmiotu zapisu windykacyjnego – o ile przedmiotem zapisu zwykłego mogły być dowolne przedmioty i prawa majątkowe to w przypadku zapisu windykacyjnego mamy katalog zamknięty przedmiotów. Przedmiotem zapisu windykacyjnego mogą być tylko:

  1. rzeczy oznaczone co do tożsamości (np. mieszkanie, samochód);
  2. zbywalne prawa majątkowe (np. prawo do pobierania odsetek);
  3. przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne;
  4. ustanowienie na rzecz zapisobiorcy użytkowania lub służebności.

Warto zaznaczyć, że zapis jest nieskuteczny w przypadku gdy jego przedmiot nie należy do spadkodawcy lub był on zobowiązany do jego zbycia - dotyczy to także przedmiotu, na którym miała być ustanowiona służebność lub użytkowanie.

Trzecie z ograniczeń polega na niemożliwości uczynienia zapisu windykacyjnego z zastrzeżenie warunku lub terminu – zastrzeżenia takie uważa się za nieważne, a pewnych okolicznościach mogą one powodować nawet nieważność całego zapisu.

Przepisy o powołaniu spadkobiercy, przyjęciu i odrzuceniu spadku, o zdolności do dziedziczenia i o niegodności stosuje się odpowiednio do zapisów windykacyjnych.

Podsumowanie

Różnice między zapisem zwykłym a zapisem windykacyjnym sprowadzają się do:

  • formy ustanowienia: zapis zwykły – testament w dowolnej formie; zapis windykacyjny – testament notarialny;
  • przedmiotu zapisu: zapis zwykły – dowolny przedmiot lub prawo majątkowe; zapis windykacyjny – enumeratywne wyliczenie;
  • możliwości uczynienia z zastrzeżeniem terminu lub warunku: zapis zwykły – możliwe; zapis windykacyjny – niemożliwe;
  • zapis zwykły nie przenosi własności przedmiotu tylko daje roszczenie o wykonanie zapisu, natomiast zapis windykacyjny zapis windykacyjny powoduje nabycie przedmiotu już w chwili śmierci spadkodawcy.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 z późn. zm.)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe zasady nadawania polskiego obywatelstwa w ramach realizacji strategii migracyjnej – co się zmieni?

Propozycje Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji dotyczące zaostrzenia zasad nadawania obywatelstwa polskiego to istotna zmiana w polityce migracyjnej państwa. Kierunek zaproponowany przez resort obejmuje m.in. wprowadzenie testu integracyjnego, obowiązek dobrej znajomości języka polskiego, deklarację lojalności wobec Rzeczypospolitej oraz wydłużenie wymaganego okresu pobytu. Celem rządu jest wzmocnienie znaczenia obywatelstwa jako przywileju, a nie wyłącznie formalnego statusu administracyjnego.

To koniec z mrożeniem cen prądu - Minister Energii wydał jasny komunikat. W 2026 zapłacimy więcej?

Ceny prądu dla odbiorców mają pozostać zamrożone jedynie do końca tego roku, a rząd nie będzie kontynuował programu mrożenia cen prądu. To oznacza, że ceny za energię elektryczną zostaną uwolnione od stycznia 2026 r. Czy to oznacza, że już od stycznia trzeba będzie sięgać głębiej do portfela przy rachunkach za prąd?

Ranking lokat bankowych [październik 2025 r.] Masowa obniżka oprocentowania oszczędności

W październiku 2025 r. aż 12 banków pogorszyło warunki lokat i rachunków oszczędnościowych. Podobny ruch zaplanował też Minister Finansów ogłaszając od listopada kolejne cięcie oprocentowania detalicznych papierów skarbowych. Na razie napływ oszczędności do banków nie maleje, bo Polacy spodziewając się dalszych cięć stóp procentowych, chcą skorzystać z dotychczasowych ofert - ocenia Bartosz Turek, niezależny analityk rynku finansowego.

D. Tusk o rozsądnym rozważeniu opuszczenia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Rzecznik rządu prostuje

W wywiadzie dla brytyjskiego dziennika „Sunday Times”, opublikowanym 26 października 2025 r., premier polskiego rządu Donald Tusk zauważył, że istotną częścią problemu migracji jest sztywna i rozszerzająca się interpretacja Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Jak cytował Tuska brytyjski dziennik: jeśli 46 sygnatariuszy konwencji nie może dojść do porozumienia w sprawie jej modyfikacji, to jego zdaniem całkiem rozsądne będzie rozważenie po prostu opuszczenia konwencji”. W dniu 27 października 2025 r. rzecznik rządu Adam Szłapka powiedział Polskiej Agencji Prasowej, że Polska nie miała i nie ma planu wypowiedzenia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

REKLAMA

Przyrost naturalny nadal jest ujemny. Pierwszy krok do poprawy sytuacji to podwyższenie wieku emerytalnego dla bezdzietnych kobiet

Sytuacja demograficzna Polski nadal jest trudna. Przyrost naturalny jest ujemny, liczba osób w wieku produkcyjnym spada, a społeczeństwo się starzej. Co będzie z emeryturami? Pierwsza propozycja to podwyższenie wieku emerytalnego dla bezdzietnych kobiet.

Rząd chce zakazać sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych. Branża alarmuje: to cios w małe firmy

Ministerstwo Zdrowia chce wprowadzić całkowity zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych. Projekt ustawy podzielił opinię publiczną. Lekarze mówią o konieczności walki z alkoholizmem, a przedsiębiorcy ostrzegają przed stratami i dyskryminacją. Sprawdzamy, co naprawdę oznaczają planowane zmiany i kto na nich straci.

Bon senioralny, najem senioralny i nowy program pobytu dziennego - 3 filary polityki senioralnej w Polsce

Rząd kończy prace nad trzema rozwiązaniami, które mają odmienić życie osób starszych w Polsce. Bon senioralny, najem senioralny oraz nowy program dziennych miejsc pobytu to kompleksowy pakiet wsparcia, który ma zapewnić seniorom bezpieczeństwo, lepsze warunki mieszkaniowe i codzienną opiekę. Minister Marzena Okła-Drewnowicz zapowiada, że to początek nowej jakości w polityce senioralnej – opartej na godności, aktywności i realnym wsparciu dla osób starszych oraz ich rodzin.

Karta sportowa to twój benefit? Pamiętaj, że to przychód, a z podatku musisz rozliczyć się sam. Wiele osób o tym zapomina, a to oznacza kłopoty

Karta sportowa to jeden z najbardziej popularnych benefitów, na który można liczyć nawiązując współpracę. Jednak każda uzyskana korzyść ma swoje konsekwencje podatkowe. Korzystający często o tym zapominają i wpadają w kłopoty.

REKLAMA

Obligacje skarbowe (oszczędnościowe) - w listopadzie 2025 r. kolejne cięcie oprocentowania. Do końca października można jeszcze kupić obligacje z wyższymi odsetkami

Po obniżkach oprocentowania obligacji skarbowych (detalicznych - oszczędnościowych) w maju, czerwcu, sierpniu i październiku 2025 r. - w listopadzie kolejny raz w tym roku Ministerstwo Finansów tnie (o 0,25 pkt proc.) odsetki nowych emisji tych obligacji.

Czy można fajerwerkami świętować Dzień Niepodległości 11 listopada? Są za to kary czy nie?

Jeżeli ktoś ma pomysł obchodzić z hukiem – i to dosłownie – Święto Niepodległości, które już niebawem, bo do 11 listopada pozostało niewiele dni, powinien przemyśleć sposób świętowania i podejść do używania fajerwerków czy petard w ten dzień ostrożnie. Niewłaściwe użycie fajerwerków w Dzień Niepodległości może bowiem grozić karami.

REKLAMA