Dziedziczenie testamentowe

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, na wypadek śmierci można rozrządzić jedynie przez testament. Takiego rozrządzenia może dokonać jednocześnie tylko jeden spadkodawca, o pełnej zdolności do czynności prawnych. Ponadto musi to zrobić osobiście, gdyż wykluczone jest działanie przez przedstawiciela.

Testament jest nieważny, jeżeli przy jego sporządzeniu spadkodawca był w stanie uniemożliwiającym mu swobodne albo świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli (np. zespół otępienny). W postanowieniu z dnia 14.12.2011r., sygn. akt I CSK 115/11 Sąd Najwyższy uznał, że testament jest nieważny, jeżeli spadkodawca nie jest w stanie przeciwstawić się sugestiom i naciskom osób, pod których wyłączną opieką pozostaje, ze względu na chorobę lub wiek, osłabiające jego aktywność i siłę woli.

Polecamy : Poradnik Gazety Prawnej 9/18 Firma w spadku – zarząd sukcesyjny

Nieważność testamentu następuje także, jeżeli spadkodawca działał pod wpływem błędu. Błąd ten musi być jednak na tyle istotny, że gdyby spadkodawca nie działał pod jego wpływem, nie sporządziłby testamentu tej treści. Testament jest nieważny również, jeśli został sporządzony pod wpływem groźby.

Na nieważność testamentu z powyższych przyczyn może powołać się osoba, która ma w tym interes. Musi to zrobić najpóźniej z upływem 3 lat od chwili, gdy dowiedziała się o przyczynie nieważności, w każdym razie najpóźniej z upływem 10 lat od otwarcia spadku (otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy).

POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej

Formy sporządzenia testamentu

Kodeks cywilny przewiduje trzy formy sporządzenia testamentu zwykłego. Po pierwsze, spadkodawca może go w całości napisać odręcznie, podpisać i opatrzyć datą (testament holograficzny). Może także sporządzić go w formie aktu notarialnego (testament notarialny). Ponadto, może oświadczyć swoją wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego w obecności 2 świadków (testament alograficzny).

Testament można sporządzić także w formie szczególnej, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach. W przypadku zaistnienia obawy rychłej śmierci spadkodawcy albo szczególnych okoliczności uniemożliwiających lub utrudniających zachowanie zwykłej formy testamentu, spadkodawca może ustnie oświadczyć wolę, przy obecności co najmniej 3 świadków (testament ustny). Możliwe jest również oświadczenie woli wobec dowódcy statku lub jego zastępcy, w obecności 2 świadków, w trakcie podróży polskim statkiem powietrznym lub morskim (testament podróżny). Dopuszcza się również sporządzenie testamentu wojskowego.