Tematy - Prawo - Odpowiedzialność pracodawcy

Cyfrowe wykluczenie stanowi często bagatelizowany aspekt mobbingu. Prawo nie nadąża za zmieniającym się środowiskiem pracy. Coraz częściej występująca praca zdalna, powszechne używanie komunikatorów, sprawiają że mobbing nie jest już tylko zjawiskiem bezpośrednim – doświadczalnym i widzialnym przez wszystkich, ale staje się cichy i trudny do udowodnienia dla osób nękanych. Według badań ponad 40 proc. pracowników przyznaje, że doświadcza mobbing.¹

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 30 stycznia 2024 r. orzekł, że pracownik wykorzystujący dane swego pracodawcy do wystawiania fałszywych faktur jest zobowiązany do zapłaty wskazanej w nich kwoty podatku Ale takie konsekwencje powinny dotknąć pracownika pod warunkiem, że pracodawca (podatnik VAT) dochował należytej staranności, rozsądnie wymaganej w celu kontrolowania działań swojego pracownika. Jeżeli pracodawca takiej staranności nie dochował, to poniesie konsekwencje sam i będzie musiał zapłacić podatek.

Zagadnienie szkoleń okresowych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy jest w ostatnim czasie szeroko omawiane ze względu na powrót obowiązku ich przeprowadzania. Począwszy od 1 lipca 2023 r. przez okres 60 dni pracodawcy będę musieli przeprowadzić zaległe szkolenia. W tym zakresie jawi się istotny problem, mianowicie jak wygląda odpowiedzialność pracodawcy za szkodę powstałą na pracowniku, pomimo wdrożenia instrukcji BHP. Okazuje się, że w praktyce sądy różnie wypowiadają się na ten temat i są różne kierunki orzecznicze.

Ciężki wypadek przy pracy - co oznacza dla pracodawcy? Jakie ma obowiązki i jakie może ponieść konsekwencje?

Z odpowiedzialności za bezpieczeństwo w procesie pracy nie zwalnia pracodawcy niedopełnienie lub naruszenie obowiązków z zakresu bhp przez jego pracowników, którzy nie sprawowali właściwego nadzoru nad wykonywaniem pracy przez poszkodowanego pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 2019 r., I PK 137/18).

Nowe przepisy m.in. rozszerzają odpowiedzialność materialną pracodawcy za zatrudnianie dłużników alimentacyjnych „na czarno”, ograniczona zostanie także możliwość ukrywania dochodów w kosztach podróży służbowej. Ponadto, ustawa przewiduje zacieśnienie współpracy różnych instytucji w celu zapewnienia lepszej ściągalności alimentów. Projekt jest na etapie opiniowania.

Zgodnie z nowymi przepisami zostanie rozszerzona odpowiedzialność materialna nieuczciwych pracodawców za zatrudnianie dłużników alimentacyjnych „na czarno”. Za naruszenie przepisów grozi grzywna. Zmiany mają obowiązywać od 1 lutego 2019 r.

W trakcie rozmowy o pracę warto pamiętać o swoich prawach, a mianowicie o możliwości zachowania w tajemnicy pewnych informacji. Kodeks pracy stanowi, że pracodawca może wymagać podania tylko określonych danych.

Instytucja sygnalisty i zakresu jego praw, i obowiązków została zapisana w projekcie ustawy o jawności życia publicznego. W połowie grudnia 2017 r. pojawiła się kolejna wersja projektu ustawy o jawności życia publicznego, zawierająca nowe propozycje rozwiązań dotyczących sygnalistów. Wejście w życie przepisów o ochronie sygnalistów ma nastąpić 1 marca 2018 r.

Kodeksowa definicja ujmuje telepracę jako pracę wykonywaną regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Należy pamiętać, że mimo swojej specyfiki telepraca w rozumieniu przepisów Kodeksu Pracy jest pracą, lecz poddaną modyfikacji. Dlatego też do wszystkich telepracowników stosuje się przepisy ogólne.

Potocznie pod pojęciem mobbingu rozumie się permanentny terror psychiczny względem określonego pracownika, którego skutkiem jest zaniżona samoocena pracownika, a także rozstrój jego zdrowia psychicznego i fizycznego. Kto ponosi odpowiedzialność za mobbing? Czy zawsze pracodawca?

Zgodnie z art. 94(3) § 3 kodeksu pracy, pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Kiedy można więc uznać, iż doszło do rozstroju zdrowia warunkującego uzyskanie zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę spowodowaną mobbingiem?

Zgodnie z art. 94(3) § 1 kodeksu pracy, pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać mobbingowi. Jaki wobec tego charakter ma odpowiedzialność pracodawcy za mobbing? Czy pracodawca może zwolnić się z odpowiedzialności wobec pracownika wykazując, iż należycie wypełnił obowiązek przeciwdziałania mobbingowi?

Pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie wynagrodzenia ciężko narusza swój obowiązek. Jakie praktyczne możliwości ma pracownik, jeśli pracodawca nie wypłaca mu umówionego wynagrodzenia?

Zasady zatrudnienia cudzoziemca z Ukrainy są odrębnie uregulowane w przepisach ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Po spełnieniu ustawowych przesłanek obywatel Ukrainy może być zatrudniony bez konieczności uzyskania zezwolenia.

Nowelizacja Kodeksu Pracy ma na celu uproszczenie relacji w zakresie stosunku pracy. Uproszczenie ma polegać przede wszystkim na wprowadzeniu formy elektronicznej wielu czynności z prawa pracy.

Pracodawcy zaniedbują przeprowadzanie szkoleń bhp, mimo że należy to do ich podstawowych obowiązków. Przez niewłaściwe szkolenia bhp aż 149 pracowników zmarło.

Pracodawca zatrudniający pracowników często korzysta z możliwości monitorowania ich pracy w celu sprawdzenia ich wydajności, jakości i rezultatów pracy. W jaki sposób pracodawca może monitorować pracowników? Za pomocą jakich urządzeń, środków może dokonywać monitoringu? Czy w każdym przypadku jest dozwolone stosowanie kontroli pracowników?

Podmiot decydujący się na nielegalne zatrudnianie lub powierzenie innej pracy zarobkowej oprócz konsekwencji finansowych, np. w postaci grzywny do 30 000 zł, ponosi odpowiedzialność karną nie tylko przed PIP czy sądem. Podjęcie tego ryzyka powoduje bowiem wszczęcie postępowania wyjaśniającego przeciwko zatrudniającemu również przez inne urzędy, np. ZUS, i jest zagrożone karą w wysokości 5000 zł.

SLD chce większych kar za zatrudnianie na czarno oraz lepszej ochrony dla osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia. Złożono w tym celu w czwartek (30 lipca 2015 r.) projekt zmian w trzech ustawach.

Mobbing najczęściej dotyka młodych pracowników, młode małżeństwa i osoby w wieku 50+. Sytuacja, w jakiej się znajdują na danym etapie życia, sprawie, że bardzo zależy im na utrzymaniu pracy, co sprzyja mobbingowi ze strony pracodawcy. Jak przeciwdziałać temu zjawisku? Jak udowodnić mobbing w pracy?

Pracodawca, który stosuje monitoring w miejscu pracy, powinien pamiętać o ochronie dóbr osobistych, nie tylko swoich i swojego zakładu, ale także pracownika. Jak wyznaczyć granice monitorowania w miejscu pracy, jeśli przepisy jasno nie wskazują, jak daleko może pójść pracodawca?

Pracownik do spraw bhp powinien posiadać odpowiednie uprawnienia do pracy na tym stanowisku. Kontrola PIP może jednak wykazać brak wymaganych kwalifikacji. Kto odpowiada za brak stosownych uprawnień - pracodawca czy pracownik?

Pracownik, który nie wykorzystał całego urlopu, a któremu zostało wypłacone świadczenie urlopowe powinien liczyć się z możliwością dochodzenia przez pracodawcę zwrotu wypłaconej kwoty. Nienależnie wypłacone świadczenia pracodawca może uzyskać poprzez potrącenie z wynagrodzenia.

W przypadku, gdy pracownik został potraktowany przez pracodawcę w sposób naruszający przepisy Kodeksu pracy, może dochodzić swoich praw na drodze sądowej.

Dyskryminacja w zatrudnieniu może być wywołana poprzez nierówne traktowanie pracowników. W takiej sytuacji dyskryminowany pracownik może wystąpić na drogę sądową. Jego zadaniem jest uprawdopodobnienie nierównego traktowania. Wówczas pracodawca będzie musiał udowodnić, że kierował się obiektywnymi powodami.

Wydatkowanie środków ZFRON powinno odbywać się zgodnie z przepisami. Ze środków ZFRON finansowana jest rehabilitacja zawodowa, społeczna i lecznicza oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych. Jakie konsekwencje niezgodnego z prawem wydatkowania środków ZFRON poniesie pracodawca?

Pracownik może odnieść szkodę niemajątkową, np. w wyniku wypadku przy pracy, choroby zawodowej czy mobbingu. Istotne jest, że aby zachowanie pracodawcy w tym zakresie mogło być rozważane jako źródło odpowiedzialności i zadośćuczynienia dla pracownika, za każdym razem musi pozostawać bezprawne. Powinno być zatem sprzeczne z przepisami prawa lub zasadami współżycia społecznego.

Odpowiedzialność karna pracodawców za naruszenie przepisów bhp została uregulowana w Kodeksie karnym. Pracodawca odpowiada za narażenie pracownika na utratę życia lub zdrowia oraz za niezawiadomienie o wypadku przy pracy.

Obowiązek wydania przez pracodawcę świadectwa pracy po upływie 24 miesięcy od zawarcia pierwszej umowy uzależniony jest od rodzaju umów. Dotyczy tylko umów terminowych w postaci: umowy o pracę na okres próbny, umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy.

Bez prawnego uzasadnienia pracodawca nie może pozyskiwać i przetwarzać danych wrażliwych pracownika. W razie nieuprawnionego gromadzenia tych informacji podwładny może żądać od firmy odszkodowania, a pracodawca oprócz obowiązku jego zapłacenia może ponieść także odpowiedzialność karną.

Pracownik, którego wynagrodzenie za pracę zostało wypłacone z opóźnieniem, ma prawo żądać od pracodawcy wypłaty odsetek z tego tytułu. Jeżeli żaden akt wewnątrzzakładowy nie przewiduje korzystniejszych postanowień w zakresie wysokości odsetek przysługujących pracownikowi od pracodawcy za nieterminowe przekazanie wynagrodzenia, zatrudniony ma prawo do odsetek ustawowych.

Pracodawca, który nie wydaje świadectwa pracy w terminie lub zamieszcza w nim wadliwe informacje, naraża się na proces o jego wydanie lub sprostowanie. Poważniejszą konsekwencją takiego uchybienia może być konieczność wypłaty byłemu pracownikowi odszkodowania.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownicy, która urodziła dziecko i nie skorzystała z przysługującego jej urlopu macierzyńskiego. Jeżeli pracodawca podejmie taką decyzję, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika i musi liczyć się z tym, że w razie kontroli PIP może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1 tys. do 30 tys. złotych.

Termin wydania świadectwa pracy jest uzależniony od rodzaju umowy, jaka łączyła pracownika z pracodawcą. W przypadku zawieranych po sobie umów na czas określony wynosi on 24 miesiące od zawarcia pierwszej umowy.

Identyfikatorem podatkowym większości naszych pracowników jest PESEL. Czy osoby te powinny potwierdzić to na piśmie? Jeśli okaże się, że identyfikatorem podatkowym niektórych pracowników będzie NIP, a dotychczas podawali PESEL, to kto w tej sytuacji poniesie odpowiedzialność – my jako pracodawca czy pracownik?

Młodocianym w rozumieniu Kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła 16 lat i nie przekroczyła 18 lat. Takie wyznaczenie przedziału wiekowego osób młodocianych wiąże się z zakazem zatrudniania osób poniżej 16. roku życia, od której to zasady istnieje kilka wyjątków. Z drugiej strony, osoby powyżej 18. roku życia niezależnie od tego, czy uczęszczają do szkoły, przy zatrudnieniu są traktowane jak osoby dorosłe.

Samo ustalenie, że umowa cywilnoprawna spełnia warunki właściwe dla umowy o pracę jest najczęściej tylko początkiem do innych roszczeń, z którymi może wystąpić pracownik. Będzie on bowiem miał prawo do urlopu wypoczynkowego za okres, gdy pracował na podstawie umowy cywilnoprawnej, do ewentualnych roszczeń za pracę w godzinach nadliczbowych i porze nocnej czy do wyrównania wynagrodzenia, jeżeli zarabiał poniżej minimalnego wynagrodzenia.

Pracownik zwrócił się do nas z prośbą o wypełnienie otrzymanego z banku zaświadczenia o zarobkach. W tym dokumencie znajduje się pytanie o inne potrącenia z wynagrodzenia. Pracownik współfinansuje abonament medyczny oraz opłaca składkę na grupowe ubezpieczenie na życie. Czy taką informację powinniśmy podać w zaświadczeniu?

W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy inspektor pracy może podjąć wiele działań mających na celu zapobiegnięcie naruszeniom. Jakie działania może podjąć inspektor pracy?

Pracodawca jest zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez pracownika osobie trzeciej, jeżeli została ona wyrządzona przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych z winy nieumyślnej pracownika.

Otrzymaliśmy od komornika wezwanie do dokonywania potrąceń z wynagrodzenia pracownika. Jednocześnie komornik zwrócił się do nas z żądaniem wskazania rachunku bankowego tej osoby. Czy mamy obowiązek udzielić mu takiej informacji?

Pracodawca, decydując się na zatrudnienie nowego pracownika, ma prawo żądać od niego udostępnienia tych danych osobowych, które wynikają wprost z treści art. 221 k.p. Katalog danych, których może domagać się pracodawca od kandydata do pracy, przedstawia się następująco: imię (imiona) i nazwisko, imiona rodziców, data urodzenia, miejsce zamieszkania (adres do korespondencji), wykształcenie, przebieg dotychczasowego zatrudnienia.

Najczęściej popełnianym błędem podczas wypełniania świadectwa pracy jest wpisywanie do świadectwa informacji o okresach nieusprawiedliwionych nieobecności. Taką informację pracodawcy często zamieszczają w rubryce dotyczącej okresów nieskładkowych. Jest to nieprawidłowe, ponieważ w świadectwie pracy w ogóle nie należy podawać takiej informacji.

Uprawnienia do kontroli pracodawcy oprócz Państwowej Inspekcji Pracy posiada również społeczna inspekcja pracy. Na jakich zasadach jest tworzona i jak działa społeczna inspekcja pracy?

Wielu pracowników nie wyobraża sobie swojego dnia pracy bez komputera. Praca przy monitorze jest jednak męcząca i może prowadzić m.in. do uszkodzenia wzroku. Jak pracodawca powinien dbać o pracowników pracujących przy komputerach?

Korzystanie w pracy przez pracownika zajmującego kierownicze stanowisko z nielegalnych programów komputerowych jest naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych. Takie postępowanie może stanowić uzasadnioną przyczynę zwolnienia dyscyplinarnego.

W trakcie kontroli PIP na terenie pralni inspektor pracy stwierdził wiele nieprawidłowości z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym między innymi w zakresie środków ochrony indywidualnej, pomieszczeń pracy, wyposażenia pralni. Na jakie elementy z zakresu bhp należy zwrócić szczególną uwagę?

Pracodawca musi mieć zezwolenie na zatrudnienie cudzoziemca. Istnieje jednak wiele wyjątków od tego wymogu. W Polsce pracę bez zezwolenia mogą podjąć np. pracownicy z krajów Unii Europejskiej.

Odpowiedzialność pracodawcy

Cyfrowe wykluczenie w miejscu pracy: cicha forma mobbingu. Czy za wysyłanie memów przez pracowników na WhatsAppie odpowiada pracodawca?

Niestaranny pracodawca zapłaci podatek za oszustwo pracownika. Wyrok TSUE nie usuwa wszystkich wątpliwości i nie daje wytycznych

Szkolenia BHP i wdrożenie instrukcji a odpowiedzialność pracodawcy za szkodę

Ciężki wypadek przy pracy - konsekwencje dla pracodawcy

Postępowanie pracownika naruszające zasady bhp i sprzeczne z poleceniem pracodawcy nie wyklucza współodpowiedzialności pracodawcy za wypadek przy pracy

Potrącenia alimentacyjne z wynagrodzenia – ważne zmiany od 2019 r.

Rozszerzenie odpowiedzialności materialnej nieuczciwych pracodawców w 2019 r.

Jakich danych pracodawca nie może żądać na rozmowie o pracę?

Sygnalista w pracy w 2018 r. - nowa wersja projektu przepisów o ochronie sygnalistów

Odpowiedzialność pracodawcy za wypadek podczas wykonywania telepracy

Kto odpowiada za mobbing w pracy?

Skutek mobbingu w postaci rozstroju zdrowia

Odpowiedzialność pracodawcy za mobbing

Co powinien zrobić pracownik, gdy pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia?

Zatrudnienie cudzoziemca z Ukrainy 2017 r.

Zmiany w prawie pracy już w 2017 r.

Pracownicy ulegają wypadkom przez brak szkoleń bhp

W jaki sposób pracodawca może kontrolować pracowników?

Odpowiedzialność pracodawcy za nielegalne zatrudnianie

Większe kary za zatrudnianie na czarno?

Jak udowodnić mobbing w pracy?

Monitoring w miejscu pracy

Brak uprawnień pracownika do spraw bhp - kto za to odpowiada?

Czy można dochodzić nienależnie wypłaconych świadczeń urlopowych?

Spory o roszczenia ze stosunku pracy

Dyskryminacja w zatrudnieniu - nierówne traktowanie pracowników

Wydatkowanie środków ZFRON niezgodnie z przepisami

Odpowiedzialność pracodawcy za szkodę wyrządzoną pracownikowi

Odpowiedzialność karna pracodawców za naruszenie przepisów bhp

Zbiorcze świadectwa pracy

Co grozi pracodawcy za nieuprawnione przetwarzanie danych wrażliwych pracownika

Po czym poznać mobbing

Jak naliczyć odsetki od nieterminowo wypłaconego wynagrodzenia za pracę

Kara za spóźnione wydanie świadectwa pracy

Czy można dopuścić do pracy pracownicę, która nie wykorzystała urlopu macierzyńskiego

Kiedy wydać świadectwo pracy

Jaką odpowiedzialność ponosi pracodawca za podanie niewłaściwego NIP pracownika

Jak zatrudniać młodocianych

Jakie są konsekwencje uznania umowy cywilnoprawnej za umowę o pracę

Czy w zaświadczeniu o zarobkach należy wykazać kwoty dobrowolnych potrąceń

Naruszenia przepisów prawa pracy – działania inspektora

Kiedy pracodawca odpowiada za błędy pracownika

Czy pracodawca ma obowiązek podać komornikowi numer rachunku bankowego pracownika

Kiedy pracodawca może spytać pracownika o karalność

Wypełnianie świadectwa pracy – 10 najczęściej popełnianych błędów w praktyce

Jak działa społeczna inspekcja pracy?

Praca przy komputerze a obowiązki pracodawcy

Odpowiedzialność za korzystanie z nielegalnego oprogramowania

Wymogi bhp w pomieszczeniach pralni

Jak prawidłowo zatrudniać cudzoziemców