REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Tajemnica telekomunikacyjna w postępowaniu cywilnym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Robert Nogacki
radca prawny
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Tajemnica telekomunikacyjna w postępowaniu cywilnym/Fot. Shutterstock
Tajemnica telekomunikacyjna w postępowaniu cywilnym/Fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Tajemnica telekomunikacyjna w postępowaniu cywilnym nie jest już twierdzą nie do zdobycia. Czy jesteśmy świadkami początku końca jej nienaruszalności?

Tajemnica telekomunikacyjna - czy zmierzamy do jej upadku?

Tajemnica telekomunikacyjna stanowiła do tej pory jeden z gwarantów ustawowych, zapewniających – z jednej strony – szereg konstytucyjnych praw oraz w szczególności prywatność użytkowników sieci telefonicznej oraz internetu, z drugiej zaś, generalną możliwość odmowy udzielania objętych nią informacji przez operatorów. Obecnie w orzecznictwie Sądu Najwyższego widoczny jest trend zgoła odwrotny. Tajemnica telekomunikacyjna nie jest już twierdzą nie do zdobycia. Czy jesteśmy świadkami początku końca jej nienaruszalności?

REKLAMA

REKLAMA

Kwestia dopuszczalności żądania przez sąd danych abonenta na potrzeby postępowania w sprawie o ochronę dóbr osobistych rozstrzygnięta została w ostatnim czasie przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 6 sierpnia 2020 r. (III CZP 78/19). Przywołane orzeczenie jest rezultatem analizy zagadnienia prawnego przedstawionego SN przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku, który zmierzył się z przedmiotowym problemem w jednej z prowadzonych przez niego spraw.

Stan faktyczny

Źródłem spornej materii był proces w przedmiocie ochrony dóbr osobistych, zainicjowany przez gdańską działaczkę społeczną. Czynnie oponując budowie hali widowiskowo-sportowej Ergo Arena na terenie jednego z osiedli mieszkalnych w Gdańsku, aktywistka napotkała liczne – delikatnie mówiąc – nieprzychylne reakcje członków spółdzielni mieszkaniowej przywoływanego osiedla, do której sama należała. Hejt wymierzony w jej kierunku przeniósł się również do internetu, gdzie pojawiło się wiele opinii stawiających społeczniczkę w złym świetle oraz zarzucających jej wstrzymywanie inwestycji. Nasza bohaterka również w tym zakresie nie pozostała bierna i wniosła do Sądu Okręgowego w Gdańsku pozew, żądając naprawienia szkody, będącej rezultatem naruszenia jej dóbr osobistych w postaci dobrego imienia. Roszczenie powódki zostało oddalone. Sąd stwierdził, że działając publicznie na rzecz lokalnej społeczności, powódka musi być świadoma ryzyka krytyki ze strony oponentów, natomiast negatywne komentarze zamieszczane na jej temat w mediach społecznościowych nie wychodzą poza granice publicznej dyskusji, będąc równocześnie realizacją prawa do swobody wypowiedzi. Sprawa dalszy bieg znalazła oczywiście w sądzie drugiej instancji – który to sąd w toku postępowania wezwał dostawcę internetu do podania danych osobowych abonentów posługujących się określonymi numerami IP, na które wskazują posty szkalujące powódkę. Operator sieci odmówił, zasłaniając się tajemnicą telekomunikacyjną, zaś sąd powziął wątpliwość co do zasadności tej reakcji, wobec czego skierował do Sądu Najwyższego zagadnienie prawne skupiające się na uprawnieniu dostawcy internetu do odmowy wskazania danych osobowych abonenta w odniesieniu do sprawy o naruszenie dóbr osobistych, zamieszczane w sieci treści mogą być uznane za podstawę tego naruszenia.

Stanowisko Sądu Najwyższego

W świetle – według wielu śmiałej – tezy postawionej przez SN, dostawca internetu może ujawnić dane abonenta na potrzeby postępowania cywilnego w sprawie ochrony dóbr osobistych. Jak swoje stanowisko argumentuje Sąd Najwyższy? Uchwała odwołuje się między innymi do Konstytucji oraz wynikających z niej uprawnień – z jednej strony do prawa do wolności oraz ochrony tajemnicy komunikowania, zaś z drugiej do zasady, że na podmiocie wolności i praw spoczywa obowiązek respektowania praw i wolności innych osób. Podkreślenia wymaga nadto okoliczność, że pierwsze z przywołanych uprawnień na gruncie Konstytucji może być ograniczone w celu realizacji drugiego, z czym mamy do czynienia w niniejszej omawianej sytuacji. SN zaznacza bowiem, że ze swobodą głoszenia poglądów niezaprzeczalnie wiąże się reguła ponoszenia konsekwencji zarówno za treść wyrażanych opinii, jak i za ich formę. Tym niemniej, w dobie cyfryzacji, gdy gros komunikacji przenosi się do internetu z pozoru zapewniającego anonimowość, użytkownicy sieci niejednokrotnie czują się bezkarni, co tworzy idealne warunki do niestosownej krytyki, a nawet agresji słownej, co częstokroć jest równoznaczne z naruszeniem dóbr osobistych obiektu ataków.

REKLAMA

Jak znaleźć sprawcę?

Niestety w środowisku wirtualnym identyfikacja sprawców takiego naruszenia, co do zasady, możliwa jest jedynie poprzez uzyskanie danych użytkownika – będącego jednocześnie abonentem – od dostawcy sieci internet. Zanim przejdziemy do cywilnoprawnych możliwości wyegzekwowania przedmiotowych informacji, należy nadmienić, że internetowy hejt może nosić również znamiona czynu zabronionego oraz podlegać karze na gruncie prawa karnego. I tak, w postępowaniu karnym – w przeciwieństwie do postępowania cywilnego – przewidziano szeroki wachlarz kompetencji organów procesowych, dzięki którym wykrycie sprawcy przestępstwa nie jest nadto utrudnione. Natomiast specyfika postępowania cywilnego to od powoda wymaga zebrania informacji dowodzących jego twierdzeń, co w procesach o ochronę dóbr osobistych w internecie, bez dodatkowych, instytucjonalnych instrumentów, jest niezwykle utrudnionym zadaniem.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

RODO na ratunek

Nie bez znaczenia dla powyższego pozostaje jednakże kwestia ochrony danych osobowych. Choć wydawać by się mogło, że RODO stoi na przeszkodzie identyfikacji użytkowników internetu, to właśnie te przepisy mogą być wsparciem w analogicznych sprawach. Preambuła RODO wprost stanowi, że tak prawo do ochrony danych osobowych, jak i cały związany z nim system, mają na celu służyć ludzkości oraz co istotne – prawo to nie jest prawem bezwzględnym i powinno być wyważone w relacji do innych praw podstawowych, zgodnie z zasadą proporcjonalności. Na straży odpowiedniego stosowania ugruntowanych przez RODO oraz inne przepisy zasad stoi Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, posiadający szereg uprawnień – w tym prawo do nakazania udostępnienia danych osobowych przez ich administratora, jeżeli jest to konieczne do realizacji prawnie uzasadnionych celów, a równocześnie nie stanowi to zagrożenia dla praw osób, których dane dotyczą. Mając powyższe na uwadze, jeśli w toku postępowania dotyczącego naruszenia dób osobistych w internecie powód wskaże sprawcę, a on zakwestionuje zarzuty, również sąd może skierować do dostawcy internetu żądanie udostępnienia informacji weryfikującej twierdzenia powoda. Podstawą takiego działania jest Konstytucja, nakazująca realizację prawa do sądu w przypadku naruszenia wolności i praw osoby, której one przysługują. Nadmienić jednak trzeba, że wystąpienie takie nie może doprowadzić do uzyskania danych osobowych osób innych niż pozwany.

Hejterzy internetowi w niebezpieczeństwie

Przytoczone stanowisko SN nie jest odosobnione. Również NSA w wyroku z 21 lutego 2014 r. wysnuł tezę, w świetle której przepisy ochrony danych osobowych oraz prawa telekomunikacyjnego uzupełniają się i powinny być interpretowane łącznie, a dane mogą być przetwarzane również w celach ustalania tożsamości sprawców przestępstw. Podążając dalej za wypowiedzią NSA zaakcentowania wymaga, że przepisy statuujące tajemnicę telekomunikacyjną wskazują na bezwzględny obowiązek przekazywania na potrzeby postępowań również informacji objętych tą tajemnicą. Tak powyższe, jak i opinię SN aprobuje Rzecznik Prawo Obywatelskich, potwierdzając, że operator telekomunikacyjny nie może odmówić podania danych osobowych abonenta, jeżeli jego aktywność w internecie prowadzi do naruszenia dóbr osobistych innej osoby.

RPO podobnie do SN zwraca także uwagę na istotność oraz konieczność zrównoważenia konstytucyjnych wartości – prawa do prywatności oraz prawa do sądu, które sprowadzają się w tym przypadku do wzajemnych zależności między tajemnicą telekomunikacyjną a dobrami osobistymi. Biorąc pod uwagę dynamiczny i nieustanny rozwój technologii oraz świata wirtualnego nie ulega kwestii, że materia ta będzie nabierała na znaczeniu, a sądy coraz częściej będą borykały się z analogicznymi – i jakże problematycznymi – zagadnieniami.

radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
MRiRW zaktualizował stawki płatności bezpośrednich i PWK za 2025 rok

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało 10 października 2025 r., że minister rolnictwa i rozwoju wsi Stefan Krajewski podpisał rozporządzenie określające wysokość stawek płatności bezpośrednich oraz przejściowego wsparcia krajowego (PWK) na rok 2025.

ZUS zyska nowe uprawnienia i będzie mógł się domagać składek nawet za 20 lat wstecz. Co z kosztami i przychodami przedsiębiorców?

Trwa dyskusjach o przepisach, nad którymi toczą się już prace. Czy ZUS zyska prawo do tego, by domagać się składek za nieograniczony czas wstecz? Co wtedy z rozliczeniami podatkowymi przedsiębiorców? Czy sądy zaleje fala odwołań, a niewydolny już teraz system będzie działał jeszcze gorzej?

Świadczenie pielęgnacyjne 2026. Ponad 3000 zł dla opiekunów osób niepełnosprawnych!

Świadczenie pielęgnacyjne w 2026 roku może przekroczyć nawet 3000 zł. To kluczowa wiadomość dla tysięcy opiekunów osób niepełnosprawnych. Czy będzie można pracować nie tracąc pieniędzy? Jest pewna pułapka. Dowiedz się, ile dokładnie wyniesie pomoc i co zrobić, aby jej nie stracić.

Byłeś prześladowany przez władze? Możesz dostać zadośćuczynienie – nawet po latach

Byłeś represjonowany za działalność polityczną, internowany w stanie wojennym albo niesłusznie aresztowany przez władze PRL? Polskie prawo pozwala dziś dochodzić sprawiedliwości, także po wielu latach. Możesz ubiegać się o zadośćuczynienie za krzywdy moralne i odszkodowanie za straty materialne. Sprawdź, komu przysługuje rekompensata i jak złożyć skuteczny wniosek.

REKLAMA

Walczą o dodatek dla niesamodzielnych. Teraz proszą premiera. [List otwarty]

Osoby niepełnosprawne jako społecznicy) skierowali list otwarty do m.in. premiera D. Tuska w sprawie niedotrzymania obietnicy uchwalenia przepisów dającym wszystkim osobom z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do samodzielności świadczenia takiego jak dodatek dopełniający do renty socjalnej.

Czy polscy twórcy w końcu zarabiają na swoich dziełach? Dyrektywa DSM a godziwe wynagrodzenie! [Gość Infor.pl]

Po niemal roku od implementacji unijnej dyrektywy o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym (tzw. Dyrektywy DSM) do polskiego prawa, rynek twórców internetowych wciąż szuka odpowiedzi na kluczowe pytania. Czy nowe przepisy faktycznie rozwiązały spory z gigantami technologicznymi i zapewniły twórcom godziwe wynagrodzenie? O to pytamy adwokata Mikołaja Chałasa z Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy.

Ważne zmiany dla osób, które się rozwodzą. Na dopełnienie formalności jest teraz rok. Później traci się do tego prawo

Rozwód to sprawa, która wiąże się nie tylko z silnymi emocjami, ale również z koniecznością dopełnienia szeregu obowiązków formalnych. Choć zostały one określone w obowiązujących przepisach, to nie zawsze wywiązanie się z nich jest proste.

Od 752 zł do 4134 zł bez względu na dochód do końca 2025 r. tylko dla osób z co najmniej 78 punktami. Jak uzyskać? Tylko 3 miesiące na złożenie wniosku do ZUS

ZUS w komunikacie przypomniał zasady przyznawania i uzyskiwania świadczenia wspierającego w 2025 roku. W bieżącym roku prawo do tego świadczenia mają pełnoletnie osoby mieszkające legalnie w Polsce, którym wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności przyznał w decyzji przynajmniej 78 punktów. Miesięczna wysokość świadczenia wspierającego zależy od ustalonego poziomu potrzeby wsparcia i wynosi aktualnie od 752 zł do 4134 zł.

REKLAMA

Wdowy po działaczach opozycji antykomunistycznej z dodatkowymi pieniędzmi [PROJEKT]

Dodatek kompensacyjny i ryczałt energetyczny to ważne świadczenia przysługujące wdowom po kombatantach. Posłowie chcą, by z tych uprawnień mogły korzystać też wdowy po działaczach opozycji antykomunistycznej.

Stałe orzeczenie o niepełnosprawności w 2026 r. Kto dostanie orzeczenie bezterminowe i jakie są nowe zasady?

Czekasz na bezterminowe orzeczenie o niepełnosprawności? Przepisy mają się zmienić, aby ulżyć w biurokracji osobom ze schorzeniami trwałymi i nieodwracalnymi. Kto w 2026 r. ma szansę pożegnać się z ponownymi wizytami na komisjach? Jakie kryterium jest kluczowe i co z orzeczeniami wydanymi przed nowelizacją? Zapoznaj się z planowanymi zmianami w systemie orzekania.

REKLAMA