Uprawnienie do kilku świadczeń rodzinnych

Zbieg uprawnień, gdy jedna osoba ma prawo do różnych świadczeń rodzinnych

Gdy jedna osoba spełnia warunki do otrzymania więcej niż jednego ze świadczeń mamy do czynienia ze zbiegiem uprawnień do świadczeń. Przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych wskazują sytuacje, kiedy łączne pobieranie różnych świadczeń jednocześnie nie jest możliwe.

Jedno ze świadczeń przysługuje w przypadku zbiegu uprawnień do:

1) świadczenia rodzicielskiego lub

2) świadczenia pielęgnacyjnego, lub

3) specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub

4) dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego lub

5) zasiłku dla opiekuna

O tym, które zostanie wypłacone decyduje osoba uprawniona, wybierając jedno z nich. Prawo umożliwia zatem wybór najkorzystniejszego świadczenia.

Polecamy: Świadczenia z pomocy społecznej. Postępowanie administracyjne

Obowiązkiem organu jest pouczenie o przysługującym uprawnieniu.

Jak wskazuje Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 7 lutego 2018 r. (sygn.. akt II SA/Rz 1312/17) prawidłowe pouczenie powinno mieć postać klarownego wyjaśnienia niemożliwości uwzględnienie obydwu wniosków, zaistnienia zbiegu uprawnień do dwóch świadczeń, pytania którego świadczenia uprawniony żąda i informacji o skutkach dokonanego wyboru. Zdaniem WSA niewystarczające jest formalne zacytowanie przepisu art. 27 ust. 5 u.ś.r. na formularzu wniosku o przyznanie świadczenia.

Świadczenia na różne dzieci

Uprawnienie do wyboru świadczenia przysługuje nawet w związku z opieką nad różnymi osobami.

Pani Aniela pobiera świadczenie pielęgnacyjne na syna. W związku z urodzeniem córki złożyła wniosek o wypłatę świadczenia rodzicielskiego. Pomimo, iż świadczenia dotyczą dwojga różnych dzieci, wnioskodawczyni będzie przysługiwało tylko jedno wybrane świadczenie.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 grudnia 2018 r. (sygn.. akt I OSK 1468/18) podkreślił, iż przyjęcie poglądu, że osoba sprawująca opiekę nad dwojgiem dzieci miałaby prawo do pobierania dwóch różnych świadczeń, z których każde, stanowiąc namiastkę wynagrodzenia za pracę, ma na celu dostarczenie jej (a nie podopiecznym) środków utrzymania, stawiałoby taką osobę w pozycji uprzywilejowanej w stosunku do osób, które – niezależnie od ilości posiadanych dzieci – pozostając w zatrudnieniu, otrzymują tylko jedno wynagrodzenie za pracę.

NSA uznał, iż „wszelkie wątpliwości, dotyczące wykładni omawianego przepisu rozwiewa treść art. 27 ust. 5 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w jego obecnym brzmieniu. Ustawą z dnia 7 lipca 2017 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin (Dz. U. poz. 1428) ustawodawca po słowach "przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną" dodano "także w przypadku gdy świadczenia te przysługują w związku z opieką nad różnymi osobami" (art. 6 pkt 17). W uzasadnieniu projektu ustawy z dnia 7 lipca 2017 r. wyraźnie stwierdzono, że nowelizując art. 27 ust. 5 ustawy nie tyle zmieniono dotychczasową treść przepisu, co ją jedynie doprecyzowano "w celu zapewnienia jednolitości stosowania przepisów ustawy przez organy właściwe i jednoznacznego wskazania, że nie jest możliwa kumulacja wielu rodzajów świadczeń finansowych z budżetu państwa, które są związane z brakiem aktywności zawodowej spowodowanej opieką nad dzieckiem lub innym członkiem rodziny" (vide: Sejm RP VIII kadencji nr druku 1625)”.