Rzecznik Praw Obywatelskich, Orzeczenie o niepełnosprawności

Zaczęło się od rozmazanych liter? Może coraz trudniej rozpoznajesz twarze bliskich? Pogarszający się wzrok potrafi odebrać pewność siebie i samodzielność. Dobra wiadomość jest taka, że nie jesteś z tym sam. W 2025 roku nowe przepisy umożliwiają uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności także przy częściowej utracie widzenia. To szansa na ulgę w codziennym życiu – świadczenia, wsparcie, zrozumienie. Sprawdź, co Ci się należy – i poznaj historie tych, którzy już przeszli tę drogę.

To duży problem w praktyce korzystania z usług i świadczeń z MOPS. Urzędnicy samowolnie kwestionują treść nie tylko orzeczenia o niepełnosprawności, ale także zaświadczenia lekarskie. Ten sam zarzut dotyczy także SKO kontrolujących decyzje MOPS.

W 2025 r. na mocy obwieszczenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, tak jak w 2024 r., również przysługuje dodatek na zagospodarowanie. I to w niemałej wysokości bo: 4542 zł dla osób z orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności ale też 2272 zł dla osób bez orzeczonej niepełnosprawności. Pieniądze mogą być przeznaczone na różne cele. Nie należy mylić tego dodatku na zagospodarowanie z zasiłkiem na zagospodarowanie.

Masz problemy ze wzrokiem lub słuchem? W 2025 roku weszły w życie nowe przepisy, dzięki którym możesz łatwiej uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności. To otwiera drogę do konkretnych świadczeń, dodatków i ulg. Sprawdź, czy Twoje objawy kwalifikują Cię do orzeczenia i dowiedz się, co dokładnie musisz zrobić, by je otrzymać.

Od kwietnia 2025 r. obowiązuje rewolucyjna lista 208 chorób, która gwarantuje bezterminowe lub wieloletnie orzeczenie. To koniec z cyklicznymi wizytami na komisjach! Dla wielu schorzeń automatycznie przyznawane są wskazania w punktach 7 i 8. Sprawdź natychmiast, czy Twoja choroba kwalifikuje się do tych przełomowych zmian i skorzystaj z uproszczonej procedury!

Od 11 czerwca 2025 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące orzekania o niepełnosprawności. Zmiany wprowadzone rozporządzeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej mają na celu uproszczenie procedur i ograniczenie konieczności częstego odnawiania orzeczeń. Choć część środowisk przyjęła je z ulgą, nie brakuje głosów krytyki i obaw o ich praktyczne skutki.

W dniu 26 maja 2025 r. zostało wydane rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które „ugruntowało” w przepisach dotyczących orzekania o niepełnosprawności wcześniejsze wytyczne Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, które miały na celu zakończenie procederu „upokarzania” osób z trwałą niepełnosprawnością, zmuszając je do wielokrotnego stawania przed zespołami orzeczniczymi celem udowadniania braku szans na poprawę stanu zdrowia. Okazuje się jednak, że dla osób niepełnosprawnych, które ukończyły 16 rok życia – nie są one jednak tak korzystne, jak zakładały ww. przełomowe wytyczne Łukasz Krasonia z marca 2025 r.

Osoby z niepełnosprawnościami często zastanawiają się na jak długo można otrzymać orzeczenie. Temat ten jest szczególnie aktualny w kontekście nowych wytycznych dla zespołów orzeczniczych i nowelizacji rozporządzenia w zakresie okresów, na jakie wydawane są dokumenty. Jakie przepisy obowiązują w 2025 r.?

Osoby z niepełnosprawnościami nie zawsze pamiętają o jak najszybszym złożeniu wniosku o zasiłek pielęgnacyjny po uzyskaniu orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu. Dlaczego to tak ważne?

W dniu 26 maja 2025 r. ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podpisała rozporządzenie wydłużające minimalne okresy ważności orzeczeń o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności. Chodzi o rozporządzenie ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Celem tej nowelizacji jest doprecyzowanie zasad wydawania orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności, a także wydłużenie okresów ważności tych orzeczeń. Co się dokładnie zmieni i od kiedy?

Podeszły wiek – jeżeli wynika z niego obniżenie sprawności danej osoby na poziomie, który powoduje ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, czyli w codziennym funkcjonowaniu – jest czynnikiem, który, w sposób pośredni, może determinować niepełnosprawność danej osoby. Z danych GUS wynika, że ponad 62 proc. wszystkich osób niepełnosprawnych w Polsce, to osoby w wieku powyżej 60 roku życia. Jeżeli zachodzą ku temu przesłanki – warto, żeby osoby w wieku senioralnym, zadbały o uzyskanie dla siebie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, ponieważ na jego podstawie, przysługuje im prawo do szeregu świadczeń, ulg i uprawnień.

Kto może otrzymać kartę parkingową w 2025 roku? Co daje taka karta osobie z niepełnosprawnością? Oto kilka odpowiedzi na często zadawane pytania!

Ile wynosi zasiłek pielęgnacyjny w 2025 r.? Czy zasiłek pielęgnacyjny ulegnie zwiększeniu? Ile wyniesie w 2026 r.? Czy coś się zmieni? Kto może wystąpić o zasiłek pielęgnacyjny? Komu przysługuje? Kiedy złożyć wniosek o zasiłek pielęgnacyjny? Czy można pobierać równolegle zasiłek pielęgnacyjny i dodatek pielęgnacyjny?

„Moja córka otrzymała orzeczenie o niepełnosprawności. Co powinnam teraz zrobić? O jakie świadczenia mogę się starać i gdzie?” – pyta Czytelniczka.

Nadzieja dla osób niepełnosprawnych (stopień umiarkowany i lekki) na korzystne zmiany w świadczeniu wspierającym? Mają polegać na obniżeniu progu punktów w decyzji wydawanej przez WZON (tzw. poziom potrzeby wsparcia). Obecnie próg jest tak ustawiony, że preferuje co do otrzymania świadczenia wspierającego, osoby niepełnosprawne ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Było to 87 punktów w 2024 r. (teraz jest 78 punktów). W efekcie np. w październiku 2024 r. świadczenie to otrzymało tylko około 5%-6% osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (w całej puli beneficjentów).

Wiele trzeba zrobić, żeby dostać orzeczenie o niepełnosprawności, oj wiele! Potrzebne są wnioski, dokumentacja medyczna i dowody! Zasady na 2025 r. są zmienione bo wydane zostały wytyczne. Dotyczą one jednak orzeczeń wydawanych na stałe przez PZON i WZON. Jeżeli chodzi o czasowe orzeczenia, to na przykładzie ciekawej i rzeczywistej sprawy, która dotarła aż do Sądu Najwyższego opisujemy jak ważne dla WZON, PZON, ZUS, SADÓW są takie elementy jak: elementy biologiczny; element ekonomiczny, element socjalny przy orzekaniu o niepełnosprawności.

Niepewna przyszłość dla świadczeń dla lekkiego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Godziwe świadczenia tylko dla stopnia znacznego?

Redakcja otrzymała list od czytelniczki, która jako niewidoma osoba niepełnosprawna (stopień znaczny) otrzymała 61 punkty w WZON. Punkty oceniają jej niesamodzielność. Dla 100 punktów poziomu potrzeby wsparcia mamy całkowitą niesamodzielność. 61 punktów to osoba niepełnosprawna całkiem nieźle sobie radząca sama (pamiętajmy, że chodzi o stałe orzeczenie i niepełnosprawność znaczną). Jeżeli "radząca sobie sama", to "niezasługująca" na świadczenie wspierające (w 2025 r. maksymalnie wynosi powyżej 4100 zł). Oznacza to, że osoba niewidoma z 61 punktami jest dramatycznie poza systemem świadczenia wspierającego. No bo choć nie widzi, to może chodzić, ma sprawne ręce.

Koniec wielokrotnego stawiania się przed zespołami orzeczniczymi przez osoby niepełnosprawne i rodziców dzieci z niepełnosprawnościami, chorujących na blisko 150 genetycznych chorób rzadkich oraz przez osoby lub rodziców dzieci z Zespołem Downa. „Koniec z państwem, które upokarza swoich obywateli. (…) Koniec torturowania matek, które co kilka lat muszą wyjaśniać, że ich dziecko nigdy nie wyzdrowieje” – ogłosił Marszałek Sejmu, Szymon Hołownia. Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych wydał nowe zalecenia dla zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności, które zobowiązują je do wydawania orzeczeń o stopniu niepełnosprawności na stałe (a w przypadku dzieci – orzeczeń o niepełnosprawności do ukończenia przez nie 16 roku życia), jeżeli chorują na jedną ze 150 chorób znajdujących się na liście będącej elementem ww. zaleceń lub są dotknięte Zespołem Downa. Rozwiązany został również problem wskazań z pkt 7 i 8 orzeczeń, z którymi związane jest prawo osób niepełnosprawnych i ich opiekunów do szeregu świadczeń, ulg i uprawnień.

W dniu 21 marca 2025 r. Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych wydał nowe zalecenia dla zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności, które w przypadku udokumentowanej diagnozy jednej ze 150 chorób lub Zespołu Downa, zobowiązują je do wydawania orzeczeń o niepełnosprawności, w których obligatoryjnie powinny być „przyznawane” pkt 7 i 8 w ramach wskazań zawartych w tych orzeczeniach, a orzeczenia powinny być wydawane na maksymalny dopuszczalny okres, czyli do ukończenia przez dziecko 16 roku życia. Wytyczne te, powinny położyć kres niejednolitej praktyce zespołów orzeczniczych, które na te same schorzenia niejednokrotnie – w jednych przypadkach ustalały wskazania z pkt 7 i 8, a w innych – odmawiały „przyznania” ww. punktów, tym samym pozbawiając rodziców i opiekunów niepełnosprawnych dzieci prawa do istotnego dla nich wsparcia finansowego.

Osoby z niepełnosprawnościami często zastanawiają się na jak długo można otrzymać orzeczenie. Podajemy aktualne przepisy dotyczące orzeczeń o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności.

Osoby z zespołem Downa i innymi rzadkimi chorobami będą miały łatwiej uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności na stałe. Zapewnia im to m.in. prawo do: świadczenia pielęgnacyjnego, zasiłku pielęgnacyjnego i ulg podatkowych.

Naruszenie sprawności spowodowane przez choroby narządu wzroku, w tym wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku – w przypadku spełnienia określonych kryteriów – mogą stanowić podstawę do wydania orzeczenia o niepełnosprawności (w stosunku do osób, które nie ukończyły 16 roku życia) lub odpowiednio – orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (w stosunku do osób, które ukończyły 16 rok życia). Te z kolei – w określonych przypadkach, mogą dawać prawo do niemałych świadczeń pieniężnych, które w przypadku, gdy niepełnosprawne jest dziecko, mogą opiewać nawet na łączną kwotę 3 502,84 zł miesięcznie (połączenie świadczenia pielęgnacyjnego i zasiłku pielęgnacyjnego), a w przypadku niepełnosprawnych dorosłych – na 4 349,84 zł miesięcznie (połączenie świadczenia wspierającego i zasiłku pielęgnacyjnego).

Czy na choroby kręgosłupa można otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności? Jakie przywileje wiążą się z posiadaniem takiego dokumentu? Poznaj aktualne przepisy i praktyczne przykłady!

Orzeczenie o niepełnosprawności składa się z kilku ważnych elementów. Niektóre z nich mają istotny wpływ na zakres możliwej pomocy. Na zatem zwrócić szczególną uwagę?