REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy popełniam przestępstwo?

Marek Krzysztofiuk
Popełniamy przestępstwo dopuszczając się czynuzabronionego.
Popełniamy przestępstwo dopuszczając się czynuzabronionego.

REKLAMA

REKLAMA

W potocznym rozumieniu przestępstwo popełniamy wówczas, gdy dopuścimy się czynu, który został pod groźbą kary zabroniony w kodeksie karnym, bądź innych ustawach zawierających przepisy karne.

Czyn zabroniony, który może być przestępstwem musi być określony w ustawie. Zgodnie bowiem z łacińską paremią nullum crimen sine lege – nic nie może być przestępstwem, jeśli nie zostało ujęte w odpowiednich przepisach.

REKLAMA

Każdy z nas może nabyć Kodeks karny, bądź teksty innych ustaw zabraniających pewnych zachowań i zapoznać się z tym co jest dozwolone, a co ścigane sankcjami karnymi. Ustawa w której zawarte zostały typy czynów zabronionych musi obowiązywać w momencie, gdy dopuszczamy się czynu odpowiadającego opisowi w niej zawartemu.

W tym właśnie wyraża się m.in. popularna zasada prawna lex retro non agit czyli prawo nie działa wstecz. Nie możemy bowiem odpowiadać za coś co w momencie popełnienia przez nas jakiegoś czynu nie było zabronione. Ustawa, która powstała po popełnieniu przez nas danego czynu, nie może nas objąć.

Mamy więc dwie, jak się wydaje najbardziej w powszechnym rozumieniu identyfikowane cechy przestępstwa, a więc:

  • dopuszczenie się zabronionego pod groźbą kary zachowania
  • popełniony czyn musi być zakazany przez ustawę obowiązującą w momencie jego dokonania.

Pojęcie winy :

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Okazuje się jednak, że aby stać się sprawcą przestępstwa niezbędne są jeszcze inne elementy. Nie wystarczy więc po prostu zabrać stojący pod blokiem samochód sąsiada, aby stać się sprawcą przestępstwa.

Sprawcą takim możemy stać się dopiero wówczas gdy można zarzucić nam, że ponosimy winę za zaistniałe zdarzenie.

Możemy przy tym działać umyślnie i nieumyślnie, a więc ponosić winę umyślną, bądź nieumyślną.

Zobacz: Dowody

Wina umyślna

Niektóre z przestępstw mogą być bowiem popełnione wyłącznie umyślnie, a więc:

  • z pełną świadomością, że robimy coś co jest sprzeczne z prawem i chcemy to zrobić ( np. chcemy zabić człowieka i strzelamy do niego),
  • lub gdy mamy świadomość, że nasze działanie może spowodować skutek, który będzie przestępstwem i celowo nie podejmujemy żadnych działań aby temu skutkowi zapobiec, godząc sie na jego nastąpienie

REKLAMA

Gdy nie mamy chęci zabicia człowieka a jedynie np. postraszenia go, jednak zadajemy mu ciosy nożem, przy czym ciosy te trafiają w okolice ważnych dla życia organów i wówczas wiedząc, że takie zachowanie może spowodować śmierć człowieka i licząc się z takim skutkiem podejmujemy opisane działanie).

Druga z opisanych wyżej form winy umyślnej w odróżnieniu od pierwszej zwanej zamiarem bezpośrednim nazywana jest zamiarem ewentualnym. Termin ten, przyjęty w teorii prawa karnego upowszechnił się również w praktyce, w związku z tym często w wyrokach sądów dla określenia formy winy umyślnej z jaką działał sprawca przyjmuje się sformułowania..... “działając z zamiarem bezpośrednim”, bądź...”działając z zamiarem ewentualnym “.

Wina nieumyślna

Poza winą umyślną przestępstwo możemy popełnić również nieumyślnie, a więc wówczas gdy w ogóle nie mieliśmy chęci popełnienia przestępstwa, a jedynie naruszyliśmy pewne obowiązujące reguły ostrożności- o ile zastosowanie tych reguł mogło zapobiec zaistniałej sytuacji.

REKLAMA

Przykładem najbardziej chyba popularnego przestępstwa nieumyślnego jest wypadek drogowy, którego skutkiem może być np. uszczerbek na zdrowiu bądź śmierć człowieka. Ciężko sobie wyobrazić sytuację, w której kierowca powodując wypadek np. poprzez zderzenie się z innym pojazdem, działa celowo tzn. świadomie doprowadza do zderzenia narażając przy tym również siebie na możliwość utraty życia.(choć rzecz jasna i takie przypadki się zdarzały – wtedy mam do czynienia z zamiarem bezpośrednim).

Przestępstwo to może być popełnione jeśli sprawcy można zarzucić naruszenie pewnych reguł, które w tym wypadku są spisane w prawie o ruchu drogowym ale nie tylko. Regułą taką może być np. tzw. zasada ograniczonego zaufania wobec innych uczestników ruchu.

Zobacz: Śledztwo i dochodzenie

Zbliżając się pojazdem w okolice szkoły i mijając przy tym znak informujący, że w pobliżu znajduje się szkoła, kierowca ma obowiązek wzmóc czujność i ewentualnie ograniczyć prędkość, choć taki nakaz nie został formalnie ustanowiony. Gdy tego nie zrobi i spowoduje wypadek, aby uniknąć odpowiedzialności karnej będzie musiał dowieść, że zachował wszystkie zasady ostrożności, które w danej sytuacji są przyjęte i mimo tego doszło do zdarzenia.

Podkreślić należy, że zasady ostrożności w większości nie są nigdzie spisane, a w toku postępowania ustala się je na potrzeby konkretnej sytuacji. Wydaje się jednak, że dla dorosłego człowieka nie mającego zaburzeń w ocenie rzeczywistości, większość z obowiązujących zasad ostrożności jest znana. Dlatego nie ma potrzeby zapisywania, że np. wyrzucenie cegły przez okno na chodnik może spowodować uszkodzenie ciała przechodniów.

Wyłączenie winy

W pewnych sytuacjach pomimo, że popełniliśmy czyn zabroniony i mogłoby się wydawać, że dane zdarzenie zaistniało z naszej winy nie można winy tej nam przypisać. Czasami bowiem pewne zachowania, które podjęliśmy nie były do końca zależne od naszej woli i w związku z czym nie można zarzucić nam winy za zarzucane zdarzenie. Odpowiedzialność karną można bowiem ponosić wyłącznie wskutek świadomego działania. Uzasadnione jest bowiem karanie tylko sprawców, którzy osiągnęli taki stopień dojrzałości psychicznej, że są w stanie rozpoznać znaczenie popełnionego przez siebie czynu oraz kierować swoim postępowaniem

Przyjmuje się, że okolicznościami wyłączającymi winę są :

1. Nieletniość – nieletni może ponosić odpowiedzialność karną od 17 roku życia (w pewnych przypadkach od ukończenia 15 roku życia).

2. Niepoczytalność i poczytalność ograniczona. Niepoczytalność oznacza brak możliwości rozpoznawania znaczenia swego czynu lub pokierowania swym postępowaniem, która zachodzi w chwili czynu i spowodowana jest upośledzeniem umysłowym, chorobą psychiczną lub innym zakłóceniem czynności psychicznych.

3. Błąd, który jest zniekształceniem rzeczywistości, odwróceniem umyślności, wyłącza winę szczególnie umyślną.

4. Nieświadomość bezprawności czynu (błąd co do prawa) to nieznajomość przepisów prawa. Nieświadomość bezprawności czynu nie wyłącza odpowiedzialności jeżeli sprawca mógł błędu uniknąć, ale ustawa w konkretnych wypadkach pozwala na nadzwyczajne złagodzenie kary.

Zobacz: Oskarżony - podejrzany

Mamy więc już trzy elementy, które musimy wypełnić aby popełnić przestępstwo, mianowicie :

1. Musimy popełnić czyn zabroniony przez ustawę

2. Ustawa ta musi obowiązywać w czasie popełnienia przez nas czynu

3. Musimy ponosić winę za popełnienie danego czynu

Okazuje się jednak, że wypełnienie wyżej opisanych trzech punktów nie jest jeszcze wystarczające do popełnienia przestępstwa. Niezbędne jest bowiem stwierdzenie, że popełniony przez nas czyn jest w świetle okoliczności danej sprawy bezprawny. Czasami bowiem może mieć miejsce taka sytuacja, że świadomie popełniamy jakiś czyn, który jest zabroniony przez ustawę karną jednak nie popełniamy przestępstwa gdyż w świetle zaistniałych okoliczności czyn nasz nie jest bezprawny.

Tak więc sam fakt, że dany czyn jest opisany i zabroniony w ustawie karnej nie świadczy jeszcze o tym, że w konkretnej sytuacji jest on bezprawny. Okolicznościami wyłączającymi bezprawność (przestępczość) czynu( nazywanych kontratypami) są więc takie okoliczności, przy których czyn wypełniający cechy przestępstwa nie jest jednak w rzeczywistości przestępstwem. Działania takie mogą bowiem z mocy przepisu prawnego lub utartej praktyki, być uznane za zgodne z prawem. Do kontratypów zaliczamy m.in. stan wyższej konieczności oraz obronę konieczną

Aby czyn nasz był przestępstwem również jego szkodliwość społeczna musi być większa niż znikoma. Czyn, którego społeczna szkodliwość jest znikoma nie stanowi przestępstwa nawet wtedy, gdy zachowanie sprawcy wyczerpuje znamiona określone w obowiązującej ustawie karnej. Społeczna szkodliwość czynu najogólniej mówiąc oznacza, iż zachowanie sprawcy przynosi stratę, uszczerbek danej społeczności.

Aby nasze zachowanie mogło być przestępstwem musi zawierać 5 elementów:

1. Musimy popełnić czyn zabroniony przez ustawę

2. Ustawa ta musi obowiązywać w czasie popełnienia przez nas czynu

3. Musimy ponosić winę za popełnienie danego czynu

4. Nie mogą zachodzić żadne okoliczności wyłączające bezprawność czynu

5. Nasz czyn musi być społecznie szkodliwy w stopniu większym niż znikomy

Zobacz serwis: Prawo karne

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Większość Polaków nie liczy na godne życie z emerytury. Przygnębiające wyniki badania

W argumenty o odkładaniu na godną, państwową emeryturę nie wierzy blisko 3/4 Polaków. Ich zdaniem waloryzacja emerytur nigdy nie dogoni wzrostu realnych cen. Polacy nie wierzą też w argumenty rządu za wprowadzeniem pełnego ozusowania umów o dzieło i zleceń.

Rząd jednak wprowadzi zakaz podwyższania cen? Od kiedy, czy dla wszystkich i na jak długo? Sprawdź, jakie rozwiązania są dopuszczalne

Rząd jednak wprowadzi zakaz podwyższania cen? Od kiedy, czy dla wszystkich i na jak długo? Na terenach poszkodowanych przez powódź trwają spekulacje cen. Rząd apeluje do przedsiębiorców i zapowiada konsekwencje.

W piątek ostatnia wypłata czternastej emerytury. Wynosi 1780,96 zł brutto, ale nie wszyscy otrzymają ją w pełnej wysokości

Ostatnia wypłata 1780,96 zł brutto dla emerytów. Emeryci mogą spodziewać się jej już w piątek. 20 września prawie 1,29 mln uprawnionych do dodatkowego świadczenia emerytalnego otrzyma czternastą emeryturę. Ile w sumie wyniosły wypłaty czternastych emerytur?

Do 500 zł miesięcznie nie tylko dla osób starszych. Jakie kryteria i orzeczenia? [zmiany 2024 i 2025]

Świadczenie uzupełniające, często nazywane jest „500 plus dla seniora” lub „500 plus dla osób niepełnosprawnych”. Należy jednak pamiętać, iż przysługuje ono nie tylko osobom starszym. Ponadto o przyznaniu pomocy decyduje niezdolność do samodzielnej egzystencji.

REKLAMA

MEN i MS: W szkołach zaświadczenia o niekaralności. Na odbiór dziecka. Na wycieczkę. Na basen. Na teatr. Dyrektorka przedszkola o nowych kłopotach

Dziennikarze PAP zwrócili się do MEN i Ministerstwa Sprawiedliwości z serią pytań o zaświadczenia przedstawiane przez osoby odbierające dzieci ze szkoły (np. czy dziadkowie mogą?). I zaświadczenia rodziców opiekujących się dziećmi na wycieczce, na basenie, w teatrze, które w szkołach muszą przedstawiać rodzice opiekujący się dziećmi.

Będą spore zmiany przepisów dla cudzoziemców w Polsce. Na lepsze? Od kiedy?

Jak co roku, po przerwie wakacyjnej, wypoczęci i naładowani wracamy do trybu pracy. Wyjątkiem nie są nasi ustawodawcy. Choć sporo tematów jest na porządku dziennym, dużo wymaga zmian i poprawy, w poniższym artykule omówimy planowane zmiany dotyczące cudzoziemców, ich pobytu i zatrudnienia w Polsce.

Aktywni rodzice w pracy. Na czym polega warunek łącznej aktywności zawodowej rodziców?

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje w przypadku gdy oboje rodzice osiągają przychód, którego podstawa wymiaru składek wynosi co najmniej 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jest to tzw. warunek łączonego poziomu aktywności zawodowej.

MRPiPS: Składki ZUS od umów zlecenia i o dzieło możliwe od 1 stycznia 2026 r. lub 1 stycznia 2027 r.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowuje się do wdrożenia oskładkowania umów zlecenia i umów o dzieło. Wiceminister Sebastian Gajewski poinformował, że decyzja w sprawie terminu wdrożenia reformy jeszcze nie zapadła. Na pewno nie nastąpi to od 1 stycznia 2025 r., może to być 1 stycznia 2026 r. czy 1 stycznia 2027 r.

REKLAMA

Odwołanie od orzeczenia o niepełnosprawności. Jak napisać? [punkt 7, przykład, wzór]

Odwołanie jest ważnym pismem w procesie ubiegania się o orzeczenie o niepełnosprawności. Może ono dotyczyć różnych elementów orzeczenia, m.in. punktu 7. W jakim terminie wnosi się odwołanie i do jakiego organu? Oto najważniejsze informacje i przykładowy wzór pisma.

Pomoc rządu dla powodzian 2024: zasiłki, pieniądze na remont i odbudowę domów i budynków gospodarczych, pomoc rzeczowa i psychologiczna

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów informuje, że dla osób, które ucierpiały w wyniku powodzi lub podtopień w południowo-zachodniej Polsce w ostatnich dniach, są dostępne różne formy pomocy. Można otrzymać 10 tys. zł bezzwrotnego wsparcia na najpilniejsze potrzeby. Na remont lub odbudowę budynku gospodarczego można dostać do 100 tys. zł, a budynku mieszkalnego – do 200 tys. zł. Przewidziane jest dodatkowe wsparcie dla dzieci oraz osób z niepełnosprawnościami. O pomoc mogą starać się również rolnicy, przedsiębiorcy czy studenci.

REKLAMA