REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wychowanie religijne dziecka w rodzinie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Rafał Kornat
Adwokat kościelny
Wychowanie religijne dziecka w rodzinie/Fot. Shutterstock
Wychowanie religijne dziecka w rodzinie/Fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Wychowanie religijne dziecka w rodzinie uregulowane jest przez liczne przepisy prawne. Jak zabezpieczone są prawa rodziców do przekazywania dzieciom systemu wartości zgodnych z ich przekonaniami?

Prawo do swobodnego realizowania systemu wychowawczego w aspekcie religijno – moralnym

Prawo do swobodnego realizowania systemu wychowawczego w rodzinie jest niezbędne dla dobra społecznego. Można stwierdzić, że taki system posiada określoną społeczną pożyteczność.

REKLAMA

Państwo, jako prawodawca, musi gwarantować ciągłość w uprawnieniu rodziców do realizacji własnego systemu wychowywania swoich dzieci, co wiąże się z możliwością wpływania na program nauczania w szkole.

Poglądy religijne rodziców

Każdej rodzinie, jako społeczności cieszącej się własnym i pierwotnym prawem, przysługuje uprawnienie do swobodnego organizowania życia religijnego w ognisku domowym pod kierunkiem rodziców.

REKLAMA

Rodzicom zaś przysługuje prawo do tego, aby według własnych poglądów religijnych rozstrzygali, jaki rodzaj nauczania religijnego ma być realizowany wobec ich dzieci. Dlatego władza cywilna powinna uznać prawo rodziców do swobodnego wybierania szkół lub innych środków wychowania i nie powinna nakładać na nich za tę wolność niesprawiedliwych ciężarów, czy to bezpośrednio czy pośrednio.

W systemach prawnych przyjmuje się, pogląd o tym, że rodzice są pierwotnymi i głównymi wychowawcami dzieci. Ta szczególna pozycja prawna rodziców względem swoich dzieci i innych podmiotów posiadających osobowość prawną wynika z faktu, że posiadają oni naturalne, pierwotne i niezbywalne uprawnienie do wychowywania swojego potomstwa, ponieważ przekazali mu życie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kościół i państwo muszą działać na zasadzie współpracy w działaniach pomocowych dla rodziny w wypełnieniu jej obowiązków.

Obecny system prawny na podstawie aktów prawa międzynarodowego ratyfikowanego przez Polskę, w tym Konkordatu oraz uregulowań zawartych w Konstytucji i ustawodawstwie zwykłym polskim - umożliwia przekazywanie dzieciom systemu wartości zgodnego z przekonaniami rodziców.

Wychowanie dzieci zgodnie z przekonaniami - Konstytucja

W myśl art. 53 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ) oraz art. 48 ust. 1 Konstytucji rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, również w zakresie wychowania i nauczania moralnego.

Oznacza to, że rodzice mają prawo do przekazania dziecku systemu wartości zgodnego z ich własnym sumieniem.

Art. 48.

1. Rodzice mają prawo do wychowania swoich dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.

Oznacza to, że polskie prawo respektuje i uznaje nadrzędną rolę rodziców w procesie wychowania ich dzieci, zwracając uwagę na konieczność przestrzegania prawa dziecka do wolności sumienia i wyznania oraz przekonań.

2. Ograniczenie lub pozbawienie praw rodzicielskich może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.

Art. 70.

Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. Obywatele i instytucje mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz zakładów wychowawczych (...).

Oznacza to, że rodzice mają prawo do wyboru szkoły dla swojego dziecka, która ich zdaniem najlepiej sprosta potrzebom ich dziecka.

Art. 25. 2. Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.

Art. 53. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.

Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie.

Konkordat

Gwarancje konkordatowe prawa rodziców wychowania dzieci a wychowanie szkolne:

Art. 12. pkt. 1. Uznając prawo rodziców do religijnego wychowania dzieci oraz zasadę tolerancji, Państwo gwarantuje, że szkoły publiczne podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola prowadzone przez organy administracji państwowej i samorządowej, organizują, zgodnie z wolą zainteresowanych, naukę religii w ramach planu zajęć szkolnych i przedszkolnych.

Art. 12. pkt 4. W sprawach treści nauczania i wychowania religijnego nauczyciele religii podlegają przepisom i zarządzeniom kościelnym, a w innych sprawach przepisom państwowym.

Karta Praw Rodziny

REKLAMA

Karta Praw rodziny przedłożona przez Stolicę Apostolską w art. 5 stwierdza, że rodzice mają pierwotne, niezbywalne prawo i pierwszeństwo do wychowania potomstwa zgodnie ze swoimi przeko0naniami moralnymi i religijnymi, z uwzględnieniem tradycji kulturalnych rodzi0ny, które sprzyjają dobru i godności dziecka.

Encyklika papieska Pawła VI z 25 lipca 1968 r. Humanae vitae rozwinęła naukę soborową o rodzinie i jej prawie do religijnego wychowania. Papież Jan Paweł II w adhortacji apostolskiej O zadaniach rodziny chrześcijańskiej, z racji wyjątkowości stosunku miłości łączącej rodziców i dzieci, uznał prawo i obowiązek rodziców do wychowania jako pierwotne i niezbywalne oraz mające pierwszeństwo w stosunku do zadań wychowawczych innych osób. Zatem nie może być całkowicie przekazany obowiązek wychowawczy w jurysdykcję państwową.

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych

Z ust. 4 art. 18 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, w którym Państwa - Strony zobowiązały się do poszanowania wolności rodziców lub, w odpowiednich przypadkach opiekunów prawnych, do zapewnienia swoim dzieciom wychowania religijnego i moralnego zgodnie z własnymi przekonaniami, wynika, że wola rodziców czyniących użytek z uznanego w tym artykule prawa decyduje o obowiązku państwa do stworzenia warunków do jego realizacji. Rzeczpospolita Polska, która jest stroną tego paktu dostosowała się do treści wspomnianego ust. 4 przepisem art. 12 ustawy o systemie oświaty z 1991 r. Według ust. 1 art. 12 ustawy szkoły publiczne podstawowe zostały zobowiązane do zorganizowania nauki religii za życzenie rodziców, a szkoły publiczne ponadpodstawowe - na życzenie rodziców, bądź samych uczniów. Po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii decydują uczniowie.

Inne akty prawne

  • Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r.w  kan. 226 § 2: Polskie prawo rodzinne i opiekuńcze przyznaje rodzicom i opiekunom dziecka prawo do decydowania o kierunku wychowania
  • Kodeks rodzinny i opiekuńczy: art. 92–113; w szczególności art. 96
  • Konwencja o prawach dziecka z 20 listopada 1989 r. (ratyfikowana przez Polskę 7 czerwca 1991 r.) w art. 2 zobowiązuje państwa do eliminacji wszelkich form dyskryminacji, a w art. 14 – do respektowania swobody myśli, sumienia i wyznania z zachowaniem praw rodziców lub w odpowiednich przypadkach – opiekunów prawnych odnośnie do ukierunkowania dziecka w korzystaniu z jego prawa w sposób zgodny z rozwijającymi się zdolnościami dziecka. W artykule tym przewidziano tez granice wolności religijnej dziecka, gdy chodzi o obronę bezpieczeństwa narodowego i porządku publicznego, zdrowia lub moralności społecznej bądź podstawowych praw i wolności innych osób;
  • Kodeks cywilny rozszerza prawo do wolności religijnej na małoletnich, zaliczając w art. 23 swobodę sumienia do tzw. dóbr osobistych człowieka. Kodeks chroni to prawo niezależnie od ochrony w innych przepisach (art. 24). Wprawdzie pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletniości (art. 11 k. c.), to jednak ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają również małoletni, którzy ukończyli 13 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo (art. 15 k. c.).

Nauczanie religii w szkołach

Zatem dzisiaj nauczanie religii w szkołach regulują:

  • Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. (art. 53 ust. 4),
  • Konkordat z 28 lipca 1993 r. (art. 12),
  • ustawa z dnia 7 lipca 1991 r. o systemie oświaty oraz wydane na jej podstawie rozporządzenie MEN z dnia 14 kwietnia 1992 r., a także
  • ustawy wyznaniowe, które w sposób indywidualny regulują status prawny poszczególnych wyznań.

Przepisy prawa polskiego stawiają wszystkie wyznania zasadniczo w jednakowej sytuacji, zapewniając możliwość realizacji tego uprawnienia wszystkim kościołom i związkom wyznaniowym o uregulowanej sytuacji prawnej

Konkluzja

Z przedstawionej analizy możemy stwierdzić, że prawa rodziców do przekazywania dzieciom systemu wartości zgodnych z ich przekonaniami są w sposób wystarczający zabezpieczone według zasad demokratycznego państwa prawa.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Niski wiek emerytalny kobiet to bomba z opóźnionym zapłonem. Polki stracą tysiące na emeryturze

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

Nowe podatki w budżecie UE po 2028 roku: firmy i konsumenci zapłacą więcej

Unia Europejska planuje głęboką reformę budżetu na lata 2028–2034, której centrum stanowią nowe źródła dochodów – de facto nowe unijne podatki. ETS, CBAM, opłata od e-odpadów, wyższy podatek od plastiku, a także kontrowersyjna składka CORE dla dużych firm mają przynieść blisko 60 mld euro rocznie. Choć środki mają wspierać transformację energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność, przedsiębiorcy ostrzegają przed ryzykiem nadmiernego obciążenia, zwłaszcza dla małych i średnich firm.

REKLAMA

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.

4-dniowy tydzień pracy: hit czy mit? Nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 r.

Skrócenie tygodnia pracy do czterech dni nie jest już tylko trendem na zachodzie. Jeszcze kilka lat temu koncepcja czterodniowego tygodnia pracy wydawała się futurystycznym eksperymentem. Dziś coraz więcej firm testuje ten model, motywowane realnymi korzyściami: większym zaangażowaniem zespołów, niższą rotacją, a nawet oszczędnościami kosztowymi, np. dzięki programowi pilotażowemu z MRPiPS. Etap II programu to właśnie testowanie zaproponowanego modelu skróconego czasu pracy w środowisku pracy – zaczyna się 1 stycznia 2026 r. i trwa do 31 grudnia 2026 r.

Wzrost wynagrodzeń w budżetówce. Coś się zmienia po 10 latach, ale to nie jest dobra wiadomość

Po raz pierwszy od dekady doszło do bezprecedensowego porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego - zarówno związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców jednomyślnie sprzeciwiły się rządowej propozycji zaledwie 3-procentowej podwyżki płac w budżetówce. Uchwała nr 139 RDS, przyjęta 14 lipca 2025 roku, to nie tylko wyraz wspólnego stanowiska wobec zbyt niskiego wzrostu wynagrodzeń, lecz także sygnał narastającego kryzysu w dialogu społecznym i zapowiedź otwartego sporu z rządem.

Okulary za kierownicą: kiedy grozi mandat nawet w wysokości 500 zł? O tym musisz pamiętać

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

REKLAMA

Unia chce słuchać dzieci, zanim uchwali prawo. Nadchodzi rewolucja w legislacji?

Parlament Europejski chce wprowadzenia obowiązkowego testu praw dziecka dla wszystkich nowych przepisów wychodzących z Komisji Europejskiej. – Dzieci wiedzą, czego chcą, i potrafią to jasno powiedzieć – przekonuje Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca PE. Bezpieczeństwo w sieci, walka z mową nienawiści, edukacja o prawach i realna pomoc dla ofiar przemocy to tylko część postulatów najmłodszych obywateli UE. Unia słucha ich coraz uważniej – i właśnie to może całkowicie zmienić sposób, w jaki tworzone jest prawo w Europie. Czy nadchodzi era legislacji pisanej oczami dziecka?

5 tys. zł grzywny, konfiskata sprzętu, a nawet areszt za korzystanie z kamery samochodowej. Nowe przepisy są bezlitosne, bo kierowców nie uratuje nawet „nieumyślność”, ale – będą zmiany

W związku z trwającym właśnie sezonem urlopowo-wakacyjnym – wielu Polaków odbywa teraz dłuższe wyprawy samochodowe, korzystając przy tym z rejestratorów obrazu w postaci kamer samochodowych. Motywy rejestrowania jazdy są różne – ale większość kierowców robi to po prostu dla bezpieczeństwa (zarejestrowany obraz pełni funkcję dowodową w przypadku kolizji lub wypadku oraz może okazać się pomocy w namierzaniu „piratów drogowych”), niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z tego, że takim – z pozoru nikomu nieszkodzącym działaniem – może nabawić się nie lada problemów. Na szczęście rząd zajął się już tymi „nadmiarowymi” regulacjami, ale ci, którzy będą używać kamer samochodowych w najbliższym czasie – muszą nadal mieć się na baczności.

REKLAMA