Emerytury dla matek z co najmniej 4 dzieci. Jakie zasady przyznawania?

Emerytury dla matek, które urodziły i wychowały lub tylko wychowały co najmniej 4 dzieci

Emerytury dla matek z co najmniej 4 dzieci, czyli rodzicielskie świadczenie uzupełniające zostało wprowadzone na początku marca 2019 roku, na mocy ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym. Świadczenie wprowadzono w celu zapewnienia niezbędnych środków utrzymania osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia, aby wychowywać dzieci lub z tego powodu w ogóle go nie podjęły. Przysługuje ono nie tylko matkom, ale również ojcom, przy spełnieniu zasad określonych przez ustawodawcę.

Zgodnie z wyjaśnieniami udzielonymi przez ZUS, rodzicielskie świadczenie uzupełniające możesz otrzymać, jeśli nie masz dochodu zapewniającego Ci niezbędne środki utrzymania i jesteś:

• matką, ukończyłaś 60 lat oraz urodziłaś i wychowałaś lub tylko wychowałaś co najmniej 4 dzieci,
• ojcem, ukończyłeś 65 lat oraz wychowałeś co najmniej 4 dzieci, ponieważ matka dzieci zmarła, porzuciła je lub przez długi czas ich nie wychowywała.

Warunek urodzenia i wychowania lub wychowania dzieci dotyczy dzieci własnych, dzieci współmałżonka, dzieci przysposobionych lub dzieci przyjętych na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej. Aby otrzymać świadczenie, musisz mieszkać w Polsce i mieć tutaj ośrodek interesów życiowych przez co najmniej 10 lat (po ukończeniu 16 roku życia), a także mieć polskie obywatelstwo lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej albo państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) i mieć prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce, lub zalegalizowany pobyt w Polsce (jeśli jesteś cudzoziemcem).

Co należy zrobić, aby otrzymać emeryturę matczyną, tj. rodzicielskie świadczenie uzupełniające?

Aby otrzymać rodzicielskie świadczenie uzupełniające, musisz zgłosić o nie wniosek. Druk znajdziesz w salach obsługi klientów w placówkach ZUS oraz na www.zus.pl. Prawidłowo wypełniony wniosek musi zawierać:

• Twoje dane osobowe: imię, nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL (jeśli go nie masz, podaj serię i numer dowodu osobistego albo paszportu),
• Twój adres zamieszkania (jeśli nie masz stałego miejsca zamieszkania, podaj adres miejsca Twojego pobytu lub ostatniego miejsca zamieszkania),
• adres do korespondencji (jeśli jest inny niż adres zamieszkania),
• informację o tym, w jaki sposób chcesz otrzymywać świadczenie (podaj niezbędne dane, abyśmy mogli zrealizować wypłatę, np. nazwę banku i numer Twojego konta bankowego),
• Twój podpis.

Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o emeryturę, świadczenie "Mama 4+"?

Do wniosku o rodzicielskie świadczenie uzupełniające "Mama 4+" dołącz:

• informację o numerach PESEL dzieci,
• oświadczenie o Twojej sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i materialnej,
• zagraniczny dokument stanu cywilnego potwierdzający urodzenie dziecka, jeżeli akt urodzenia dziecka nie jest sporządzony w polskim rejestrze stanu cywilnego,
• orzeczenie sądu o powierzeniu sprawowania pieczy zastępczej nad dzieckiem,
• inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na przyznanie świadczenia.

Druk oświadczenia znajdziesz w salach obsługi klientów w placówkach ZUS oraz na www.zus.pl. W oświadczeniu musisz potwierdzić m.in., czy:

• urodziłaś co najmniej 4 dzieci,
• wychowałaś/wychowałeś co najmniej 4 dzieci,
• miałaś/miałeś przerwy w wychowywaniu dzieci, a jeśli tak, to jak długie i jaka była ich przyczyna,
• masz ograniczone prawa rodzicielskie lub jesteś ich pozbawiona/pozbawiony,
• mieszkasz w Polsce i po ukończeniu przez Ciebie 16 roku życia masz tutaj ośrodek interesów życiowych (w rozumieniu art. 3 ust. 1a pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych), a jeśli tak, to musisz wskazać długość okresu, w jakim spełniasz ten warunek przed zgłoszeniem wniosku o świadczenie,
• masz ustalone prawo do emerytury lub renty,
• pobierasz emeryturę lub rentę,
• uzyskujesz dochód z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej,
• posiadasz gospodarstwo rolne, a jeśli tak, to jaka jest jego powierzchnia,
• uzyskujesz dochód z działów specjalnych produkcji rolnej,
• uzyskujesz inne dochody,
• przebywasz w areszcie śledczym lub zakładzie karnym.

Powinieneś także potwierdzić inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na decyzję w sprawie rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego. Jeśli jesteś ojcem i ubiegasz się rodzicielskie świadczenie uzupełniające, w oświadczeniu wskaż datę zgonu matki dzieci albo datę porzucenia przez nią dzieci albo zaprzestania ich wychowywania przez długi okres i potwierdź to dokumentami.

W jaki sposób możesz potwierdzić okoliczności brane pod uwagę przy rozpatrywaniu wniosku o emeryturę "Mama 4+"?

Informacje, które podasz we wniosku o rodzicielskie świadczenie uzupełniające oraz w oświadczeniu o Twojej sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i materialnej, możesz udokumentować:

• zaświadczeniami z właściwego urzędu skarbowego, które potwierdzają źródła osiąganych dochodów lub przychodów oraz ich wysokość,
• zaświadczeniami, które potwierdzają aktualne zatrudnienie lub prowadzenie innej działalności zarobkowej oraz wysokość osiąganych dochodów lub przychodów,
• zaświadczeniami, które potwierdzają wysokość innych pobieranych przez Ciebie świadczeń,
• zaświadczeniami z urzędu gminy, które potwierdzają rodzaj oraz wielkość posiadanego gospodarstwa rolnego, 
• oświadczeniami o wysokości dochodu z gospodarstwa rolnego,
• innymi dokumentami, które potwierdzają Twoją sytuację osobistą, rodzinną, majątkową i materialną.

Wniosek o rodzicielskie świadczenie uzupełniające rozpatrzy prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Po rozpatrzeniu Twojego wniosku otrzymasz decyzję o przyznaniu prawa do świadczenia albo o jego odmowie. Jeśli podlegałeś ubezpieczeniu społecznemu rolników i nie pobierasz emerytury lub renty wyłącznie z ZUS, Twój wniosek o rodzicielskie świadczenie uzupełniające rozpatrzy prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Jaka jest wysokość emerytury dla matek z co najmniej 4 dzieci?

Jeśli nie pobierasz emerytury ani renty, rodzicielskie świadczenie uzupełniające przysługuje Ci w wysokości najniższej emerytury. Aktualnie, czyli od 1 marca 2024 r. wynosi ona 1780,96 zł. Przy czym kwota rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego podlega corocznej waloryzacji.

Jeśli pobierasz emeryturę lub rentę w wysokości niższej niż najniższa emerytura, to rodzicielskie świadczenie uzupełniające będzie dopełnieniem do najniższej emerytury. Oznacza to, że kwota rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego będzie równa różnicy pomiędzy najniższą emeryturą a wysokością pobieranej przez Ciebie emerytury albo renty.

co istotne, wysokość świadczenia po waloryzacji nie może być wyższa od najniższej emerytury. Jeśli otrzymasz świadczenie w wysokości dopełnienia do najniższej emerytury, to suma rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego i emerytury albo renty, którą pobierasz, nie może być wyższa od najniższej emerytury.

Na jakich zasadach ZUS wypłaca emeryturę matczyną?

Wypłata świadczenia przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym prezes ZUS wydał decyzję w Twojej sprawie, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym osiągnęłaś/osiągnąłeś powszechny wiek emerytalny (60 lat – kobiety, 65 lat – mężczyźni). O tym, że zaczynamy wypłacać Ci rodzicielskie świadczenie uzupełniające, poinformujemy Cię odrębnym zawiadomieniem.

Jeśli prezes ZUS przyznał Ci rodzicielskie świadczenie uzupełniające, masz obowiązek powiadomić ZUS o wszelkich zmianach, które mają wpływ na prawo do tego świadczenia i jego wysokość. Oznacza to, że musisz powiadomić, jeśli np. podejmiesz zatrudnienie, osiągniesz dodatkowy dochód lub uzyskasz prawo do innego świadczenia. Kiedy ustaną okoliczności, które były podstawą przyznania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego (np. podejmiesz zatrudnienie i zmieni się Twoja sytuacja materialna), otrzymasz od ZUS decyzję. Zakład poinformuje Cię w niej o ustaniu prawa do świadczenia i jego przyczynach oraz wskaże datę, od której wypłata świadczenia nie będzie Ci przysługiwać.

Kiedy nie otrzymasz rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego? Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przysługuje wyłącznie wtedy, gdy w trakcie jego pobierania mieszkasz w Polsce. Nie otrzymasz tej emerytury, jeśli jesteś:

• uprawniony/uprawniona do emerytury albo renty w wysokości co najmniej najniższej emerytury,
• tymczasowo aresztowany/aresztowana albo odbywasz karę pozbawienia wolności (z wyłączeniem odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego).

Możesz nie otrzymać rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, jeśli:

• sąd pozbawił Cię władzy rodzicielskiej albo ją ograniczył przez umieszczenie dziecka lub dzieci w pieczy zastępczej,
• długotrwale zaprzestałaś/zaprzestałeś wychowywania dzieci.