REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nabycie gruntów rolnych Skarbu Państwa

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Karolina Muzyczka
Doktor nauk prawnych; adiunkt w Pomorskiej Szkole Wyższej w Starogardzie Gdańskim. Ponadto współpracuje z uczelniami: Wyższą Szkołą Gospodarki w Bydgoszczy; Kaszubsko-Pomorską Szkołą Wejherowie, Społeczną Akademią Nauk w Warszawie; Uniwersytetem SWPS; Staropolską Akademią Nauk w Kielcach
Nabycie gruntów rolnych Skarbu Państwa
Nabycie gruntów rolnych Skarbu Państwa
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Jakie obostrzenia wiążą się z nabyciem gruntów rolnych Skarbu Państwa i jakie rodzi to wątpliwości?

Wstęp

W nowelizacji ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz. U. 2022, poz. 1370) (dalej: u.g.n.r.S.P.), ujęto kilka zmian w przepisach, które dotyczą:

REKLAMA

  • wprowadzenia słownika pojęć stosowanego w ustawie;
  • rozszerzenia katalogu nieruchomości wyłączonych spod działania podstawowej zasady gospodarowania nieruchomościami rolnymi Zasób Własności Skarbu Państwa (dalej: ZWRSP) dalej: (Zasób), gdyż podlegają one rozdysponowaniu w pierwszej kolejności na dzierżawę albo sprzedaż w celu powiększenia lub utworzenia rodzinnego gospodarstwa;
  • wprowadzenia możliwości przekazywania przez KOWR gruntów Lasom Państwowych na drodze umowy, a nie jak dotychczas na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez starostę na wniosek Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (dalej: KOWR). Grunty rolne Skarbu Państwa będą przekazane na potrzeby gospodarki leśnej, na których nie jest możliwe prowadzenie racjonalnej gospodarki rolnej.

Oprócz tego, nowe rozwiązania mają wyeliminować okoliczności które utrudniają lub uniemożliwiają wywiązywanie się z zaległości zaciągniętych przez rolników wobec KOWR. Będzie to możliwe poprzez wprowadzenie mechanizmu na podstawie którego po dokonaniu odroczenia spłaty należności termin całkowitej spłaty będzie można przedłużyć o ten sam okres na który udzielono odroczenia. Jednak nie dłużej, niż na okres 20 lat.

Umowa sprzedaży gruntów rolnych Skarbu Państwa.

REKLAMA

Artykuł 29a ust. 1 u.g.n.r.S.P wprowadzony został za sprawą nowelizacji dokonanej ustawą o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości ZWRSP. Przepis ten określa obowiązkową treść umowy sprzedaży nieruchomości Zasobu w przypadku, gdy jej zawarcie następuje w wyniku skorzystania przez nabywcę z pierwszeństwa w nabyciu, rozstrzygnięcia przetargu ograniczonego, jak też w przypadku, gdy sprzedaż następuje z rozłożeniem ceny sprzedaży na raty. Agencja na mocy wewnętrznych regulacji stosowała analogiczne postanowienia w umowach sprzedaży nieruchomości nabytych w przetargach ograniczonych przed dniem obowiązywania powyższej regulacji, tj. przed 30.04.2016 r.

Niemniej jednak regulacja art. 29a ust. 1 u.g.n.r.S.P. stanowi bez wątpienia przejaw ingerencji w prawo własności. Narusza ona bowiem swobodę w wykonywaniu elementarnych uprawnień tworzących to prawo. Odnosząc się do art. 140 k.c. określa, iż właściciel jest osobą uprawnioną do korzystania z rzeczy i rozporządzania nią, wskazując tym samym elementarne podstawy prawa własności (J. Ignatowicz [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Wasilkowski, Warszawa 1972, kom. do art. 132–143, s. 364). Zgodnie z tym właściciel rzeczy jest uprawniony do przeniesienia jej własności (w tym zarówno na wypadek śmierci), jak też do obciążenia jej przedmiotu, przez co rozumie się ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego. Tymczasem regulacja art. 29a ust. 1 u.g.n.r.S.P wprowadza istotne ograniczenia w powyższym zakresie, nakazując KOWR jako powiernikowi nakładanie na nabywców nieruchomości Zasobu zobowiązań uniemożliwiających im przenoszenie własności nieruchomości nabytej z Zasobu, wiążących co do sposobu jej wykorzystania, jak też ograniczających możliwość ich obciążania.

Zasada proporcjonalności w zakresie ograniczenia praw własności do nieruchomości z Zasobu

REKLAMA

W związku z powyższym rodzi się pytanie, o to czy ustawodawca zachował proporcjonalność w zakresie zamierzonego efektu ograniczenia prawa własności a ciężarów nakładanych na podmioty, którym prawo to przysługuje (zob. orzeczenie TK z 26.04.1995 r., K 11/94, OTK 1995/1, poz.12). W opinii Rady Legislacyjnej z 26.02.2016 r. ograniczenia określone w art. 29a należy co do zasady uznać za zgodne z zasadą proporcjonalności, gdyż służą realizacji legitymowanego konstytucyjnie celu wyrażonego w art. 23 Konstytucji RP. W opinii tej podniesione zostało, że chociaż art. 29a wprowadza istotne ograniczenia prawa własności, to jednocześnie zawiera rozwiązania prawne równoważące te ograniczenia. Określony w ust. 1 pkt 1 tego przepisu zakaz zbywania nieruchomości nabytej z Zasobu przez okres 15 lat nie ma charakteru absolutnego, gdyż wyłącza go uzyskanie zgody KOWR.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wskazane w ust. 1 pkt 1 u.g.n.r.S.P. obostrzenia mają na celu zapewnienie nie tylko zachowania własności, ale także władania nieruchomością rolną przez osobę, która nabyła ją z Zasobu jako jej dotychczasowy dzierżawca, jak też jako osoba spełniająca kryteria rolnika indywidualnego lub posiadająca co najmniej wykształcenie rolnicze (art. 29 ust. 3b u.g.n.r.S.P.). W ten sposób ustawodawca zagwarantował m.in. skuteczność mechanizmów ograniczających dostęp do nieruchomości rolnych Zasobu przez zamrożenie stosunków własnościowych ukształtowanych w rezultacie obowiązywania tych regulacji. Uznać bowiem należy, iż art. 29a ust. 1 pkt 1 u.g.n.r.S.P. będzie miał zastosowanie jedynie w odniesieniu do nieruchomości rolnych, ze względu na charakter zawartych w nim ograniczeń. Obowiązek prowadzenia działalności rolniczej na nabytej z Zasobu nieruchomości rolnej, w tym zwłaszcza osobistego prowadzenia tej działalności, należy uzasadnić dążeniem ustawodawcy do zachowania funkcji produkcyjnych tych nieruchomości. W tym miejscu należy zauważyć, iż ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 461). zawiera analogiczną regulację, wyłączającą swobodne przenoszenia nabytej własności nieruchomości rolnej oraz wprowadzającą obowiązek jej rolniczego wykorzystania, w tym osobistego prowadzenia na niej działalności rolniczej (art. 2b), z tym jednak zastrzeżeniem, iż okres obowiązywania tych obostrzeń jest znacznie krótszy i wynosi 10 lat. Można więc w powyższym aspekcie mówić o swoistym zróżnicowaniu prawa własności nieruchomości rolnych, gdyż warunki wykonywania uprawnień do rozporządzania oraz korzystania z nieruchomości będą różne w zależności od tego, czy nabycie tego prawa nastąpiło z Zasobu (a więc de facto od Skarbu Państwa), czy też prawo to zostało nabyte od podmiotu prywatnoprawnego.

Najbardziej problematyczny w aspekcie proporcjonalności ingerencji w prawo własności jest zakaz obciążania nieruchomości hipoteką, który co prawda również został zrównoważony procedurą wyrażenia zgody przez KOWR, to jednak trudno uznać, iż stanowi on wyraz realizacji wartości uzasadniających jego wprowadzenie. Obostrzenie to ma bowiem zapewnić możliwości niezakłóconego wykonywania przez Agencję (obecnie zaś KOWR) prawa pierwokupu, określonego w art. 29 ust. 4 u.g.n.r.S.P oraz umownego prawa odkupu. Trudno więc dopatrzeć się w tej regulacji realizacji celu uzasadniającego ograniczenie prawa własności, który pozwalałby ustawodawcy zachować wyrażoną w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP zasadę proporcjonalności. Zobowiązania określone w art. 29a ust. 1 u.g.n.r.S.P nałożone na nabywcę nieruchomości Zasobu stają się obowiązkową treścią umów sprzedaży. Stosownie do ust. 3 do umów tych wpisywane jest również zastrzeżenie, zgodnie z którym obowiązek zapłaty kary umownej w przypadku sprzedaży nieruchomości nie dotyczy sytuacji, gdy przeniesienie własności następuje na rzecz zstępnego lub przysposobionego, a w przypadku ich braku, krewnego w linii bocznej albo też następuje po uzyskaniu zgody KOWR. Osobliwość postanowień tego przepisu polega na przyjęciu, iż w przypadku, gdy nabywca przeniesie własność nieruchomości na rzecz określonych w ust. 3 pkt 1 lit. a osób, jak też uzyska pisemną zgodę KOWR, to jest on zwolniony jedynie z obowiązków zapłaty kary umownej, o której mowa w art. 29a ust. 1 pkt. u.g.n.r.S.P. Oznacza to, że łamie on nałożone na niego zobowiązanie, a jedynym skutkiem zbycia na rzecz określonego kręgu osób, jak też wydania zgody przez KOWR jest zwolnienie z sankcji za złamanie tego zobowiązania.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sejm podejmie decyzje we wrześniu: Emerytury stażowe i asystencja osobista na agendzie posiedzenia

We wrześniu 2025 roku Sejm rozpatrzy kluczowe projekty dotyczące emerytur stażowych oraz asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami zapowiedziała przewodnicząca sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Katarzyna Ueberhan z Lewicy.

Tablica alimentacyjna. Pytania i odpowiedzi MS

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące tablicy alimentacyjnej. Mają one pomóc w lepszym zrozumieniu zasad działania tablicy i jej praktycznego zastosowania. Jednocześnie resort podkreśla, iż tablica alimentacyjna nie ma mocy wiążącej.

Czego nie wolno robić na plaży? Lista 9 przykładów!

Upalny czas letni sprzyja odpoczynkowi nad wodą. Niektóre zachowania na plaży mogą wydawać się z pozoru niewinne, ale w praktyce mogą skutkować odpowiedzialnością karną.

Drastyczne pogorszenie sytuacji prawnej i życiowej obywateli Ukrainy - co dalej z ustawą?

Nowelizacja ustawy pomocowej dla obywateli Ukrainy może drastycznie pogorszyć ich sytuację prawną i życiową - wskazuje RPO w swoich uwagach do projektu zmian przepisów. O co dokładnie chodzi? Przedstawiamy kluczowe problemy i ich potencjalne skutki.

REKLAMA

Jest decyzja w sprawie parkomatów i opłat za postój. Szykują się zmiany: ma być lepiej dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami

Jest decyzja w sprawie parkomatów i opłat za postój. Sprawą zajął się sam Rzecznik Praw Obywatelskich co sprawiło, że Ministerstwo Infrastruktury zajęło oficjalne stanowisko w sprawie. Wydaje się, że szykują się zmiany, bo ma być lepiej dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami - które dotychczas mogą mieć utrudniony dostęp do płatnego postoju.

Gotówka w strefie płatnego parkowania: RPO interweniuje, rząd przyznaje rację kierowcom

Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do ministra infrastruktury w sprawie skarg kierowców, którzy zostali obciążeni opłatami dodatkowymi, ponieważ nie mieli możliwości zapłaty za parkowanie gotówką. Problem dotyczy stref, w których zlikwidowano tradycyjne parkomaty, pozostawiając jedynie urządzenia obsługujące płatności bezgotówkowe. Ministerstwo Infrastruktury przyznaje, że każdemu kierowcy należy zapewnić realną możliwość uiszczenia opłaty w formie gotówkowej – co może oznaczać konieczność zmiany przepisów ustawy o drogach publicznych.

Koniec ze swobodnym obrotem gotówką: zgłoszenie obowiązkowe, odbiór tylko osobiście. Jakiej kwoty już nie wypłacisz bez formalności?

Coraz bardziej restrykcyjne stają się ograniczenia w obrocie gotówką – zarówno dla firm, jak i osób fizycznych. W Polsce przedsiębiorstwa już nie mogą realizować transakcji między sobą za więcej niż 15 000 zł gotówką, a od 2027 r. w całej Unii będą obowiązywały limity na maks. 10 000 € (z możliwością obniżenia do 3 000 €) . Co więcej, poza już obowiązującymi lub dopiero nadchodzącymi limitami, wprowadzane są nowe – niespotykane wcześniej rozwiązania. Wszystko „w trosce o walkę z finansowaniem terroryzmu".

Kalendarz roku szkolnego 2025/2026: Uczniów czekają zmiany, które dotyczą nie tylko ferii

Nowy rok szkolny 2025/2026 przyniesie uczniom i nauczycielom nie tylko znane terminy przerw i ferii, ale również istotne zmiany w organizacji zajęć. Modyfikacjom ulegną lekcje religii i etyki, pojawi się też nowy przedmiot – edukacja zdrowotna. Warto poznać szczegóły, ponieważ będą one miały bezpośredni wpływ na codzienne życie szkolne.

REKLAMA

Wysokość alimentów w 2025 r. według nowej tablicy alimentacyjnej [Przykład]

Ministerstwo Sprawiedliwości zaprezentowało nową tablicę alimentacyjną. Co istotne, nie ma ona charakteru wiążącego. Jak podkreśla resort, tabele będą narzędziem pomocowym dla sędziów i uczestników postępowania.

Polacy chcą szybko na emeryturę, ale nie chcą przestać żyć aktywnie. Tylko nieliczni pracują po 60-tce

Choć prawo pozwala łączyć emeryturę z pracą, robi to zaledwie 11,6 proc. Polaków w wieku 50–74 lat. Ponad połowa osób zbliżających się do wieku emerytalnego nie wyobraża sobie dalszej aktywności zawodowej. Eksperci ostrzegają: bez zachęt do pracy po 60. roku życia system emerytalny może się nie utrzymać.

REKLAMA