Kupowanie wspólnego mieszkania wraz z partnerem życiowym

Zawsze zadbaj o współwłasność

Zakupując rzecz oznaczoną co do tożsamości przez kilka osób, pomiędzy nabywcami powstaje współwłasność ułamkowa. Oznacza to, że każde z nich posiada udział we współwłasności, który można przedstawić jako ułamek całości. Dotyczy to wszystkich wspólnych zakupów.
W przypadku małżeństwa sytuacja wygląda trochę inaczej – ponieważ mamy do czynienia ze wspólnością majątkową – tj. taką sytuacją, w której nie można wskazać udziału- każde ze współwłaścicieli jest bowiem jednocześnie z drugim właścicielem całości (nie ma udziałów).

Pod żadnym pozorem nie należy wskazywać tylko jednego partnera jako osoby nabywającej nieruchomość – jeśli wraz z nim ją finansujemy.

Jeśli tylko jeden partner będzie powołany jako nabywca (mimo, że finansują inwestycję obie osoby) – tylko on będzie figurował w akcie notarialnym i w księdze wieczystej. Możliwa jest co prawda zmiana tej sytuacji, wymaga jednak przeprowadzenia drogiego, trudnego i niepewnego postępowania cywilnego.
Należy również pamiętać o dokładnym wskazaniu wielkości udziałów, jeśli środki przeznaczone na ten cel przez partnerów nie są równe (np. jeden z nich jest w stanie wyłożyć większe środki). W innym przypadku uznawać się będzie, że udziały są równe- a to może być kłopotliwe w przypadku ewentualnego podziału majątku (np. przy rozstaniu).
Kupując wspólnie mieszkanie, w umowie można zawrzeć klauzulę, która nie pozwoli na zniesienie współwłasności przez okres do 5 lat. W ostatnim roku obowiązywania klauzuli można ją przedłużyć o kolejne 5 lat- co można ponawiać.

Prawa współwłaściciela

Do rozporządzania rzeczą wspólną (np. sprzedaż)oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu (np. wynajęcie lokalu), potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli.
W braku takiej zgody współwłaściciel, którego udziały wynoszą co najmniej połowę (co w przypadku związków partnerskich jest zazwyczaj normą), może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli.
Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.
W przypadku wynajęcia wspólnego mieszkania, przychody z czynszu przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów, w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną (np. czynsz, czy koszty remontu).
W przypadku współwłasności dwóch osób podjęcie czynności zwykłego zarządu (czyli np. dokonanie remontu), potrzebna jest (zgodnie z kodeksem cywilnym) zgoda większości współwłaścicieli. Przekładając to na naszą sytuację – każda decyzja powinna co do mieszkania powinna być podejmowana wspólnie (chyba, że jeden z partnerów ma większy udział).
Należy jednak pamiętać o tym, że nie tylko przepisy są istotne- więc zgoda partnerów powinna być podstawą.

Co w przypadku rozstania

Rozstając się partnerzy zazwyczaj chcą rozwiązać wszelkie kwestie finansowe- w takim przypadku mieszkanie zazwyczaj stanowi oś ewentualnego konfliktu. Stąd pomocna jest instytucja zniesienia współwłasności , którą można przeprowadzić na 3 sposoby:
• podział fizyczny – w przypadku nieruchomości, może dotyczyć tylko na tyle dużych, aby pozwoliły na wydzielenie dwóch odrębnych nieruchomości - np. domu, który można podzielić pionowo lub poziomo- tak aby mogły stanowić lokale mieszkalne;
• przejęcie na własność przez jednego ze współwłaścicieli – za spłatą drugiego
• sprzedaż i podział uzyskanej kwoty pomiędzy współwłaścicieli.

Zniesienie współwłasności, przy której jeden ze współwłaścicieli otrzyma więcej niż wynika to z jego udziału (a nie jest to podyktowane np. rozliczeniem nakładów) powoduje powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od spadków i darowizn.
Zniesienie współwłasności może być dokonane polubownie (przed notariuszem) lub przed sądem, który zadecyduje jaki sposób zniesienia współwłasności zastosować.