Podział majątku w konkubinacie

Orzecznictwo Sądu Najwyższego opowiedziało się za tym, że przepisy o zniesieniu współwłasności nie mogą być stosowane nawet w drodze analogii do stosunków między konkubentami, nie ma bowiem w tych stosunkach ,opartej na przepisach prawa wspólnoty praw.

Istniejąca wspólnota pożycia między konkubentami świadomie uznana przez ustawodawcę za nie podlegającą regulacji prawnej nie uzasadnia stosowania do niej w drodze analogii przepisów prawnych regulujących stosunki między współwłaścicielami.

Do stosunków majątkowych osób, które pozostawały w konkubinacie, nie można stosować przepisów o wspólności ustawowej i podziale dorobku małżonków. Oznaczałoby to bowiem zrównanie w pewnym zakresie małżeństwa i konkubinatu, do czego brak podstawy prawnej.Jednakże konieczność dokonania rozliczeń majątkowych po ustaniu konkubinatu nie budzi wątpliwości.

Wskazywane są następujące możliwości: odpowiednie  zastosowanie przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych i znoszeniu tej współwłasności, zastosowanie przepisów o spółce cywilnej oraz zastosowanie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Wybór jednego ze wskazanych uregulowań może być uzależniony od okoliczności konkretnej sprawy, a także od przedmiotu rozliczeń. Wskazuje się, że co do roszczeń z tytułu nabytych wspólnie nieruchomości i rzeczy ruchomych, jak również z tytułu nakładów dokonanych na te przedmioty, należy stosować przepisy o zniesieniu współwłasności, natomiast co do roszczeń z tytułu nakładów dokonanych przez jednego z konkubentów na wchodzące w skład wspólnego gospodarstwa przedmioty majątkowe należące do drugiej z tych osób, zastosowanie znaleźć powinny przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Jeszcze bardziej skomplikowanie wygląda sytuacja gdy konkubenci gromadzą wspólnie majątek w sytuacji gdy jeden z nich pozostaje w związku małżeńskim w ustroju wspólności majątkowej.

W takim przypadku w ocenie Sądu Najwyższego gdy podczas trwania wspólności ustawowej jedno z małżonków nabędzie przedmioty majątkowe wspólnie z konkubentem, przedmioty takie mogą stanowić współwłasność konkubenta i małżonków, tych ostatnich na zasadzie wspólności ustawowej.

Do rozważenia pozostaje, czy można do rozliczeń między byłymi konkubentami odpowiednio stosować przepisy o spółce. Za umową spółki przemawia okoliczność, że tak jak w stosunkach między małżonkami, tak również w stosunkach pomiędzy wspólnikami powstaje współwłasność łączna.