Prawo rodzica do do opieki nad dzieckiem - wyrok ETS

Rozporządzenie wspólnotowe dotyczące swobodnego przepływu pracowników [Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1612/68 z dnia 15 października 1968 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty (Dz. U. L 257, s. 2)] stanowi, że członkowie rodziny pracownika, który jest obywatelem państwa członkowskiego i jest zatrudniony na terytorium innego państwa członkowskiego mają prawo osiedlenia się wraz z tym pracownikiem bez względu na ich przynależność państwową (art. 10).

Stanowi ono również, że dzieci takiego pracownika mają dostęp do powszechnego systemu kształcenia, nauki zawodu oraz szkolenia zawodowego, jeżeli mieszkają na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego (art. 12).

Zobacz: Rozwód międzynarodowy- nowe zasady

W wyroku w sprawie Baumbast Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że artykuł ten należy interpretować w ten sposób, że dziecku pracownika migrującego przysługuje prawo pobytu, jeśli zamierza ono odbywać naukę w przyjmującym państwie członkowskim, nawet jeśli pracownik migrujący już nie mieszka, ani nie pracuje w tym państwie członkowskim. Zakres tego prawa pobytu obejmuje również rodzica sprawującego faktyczną opiekę nad tym dzieckiem.

Dyrektywą dotyczącą swobodnego przepływu obywateli Unii wprowadzono zmiany w tym rozporządzeniu i zastąpiono liczne wcześniejsze akty dotyczące swobodnego przepływu obywateli. Dyrektywa ta stanowi, że wszyscy obywatele mają prawo przemieszczania się na terytorium innego państwa członkowskiego i pobytu w nim jako pracownicy, studenci lub osoby posiadające pełne ubezpieczenie zdrowotne i wystarczające środki utrzymania, aby nie stanowić obciążenia dla systemu pomocy społecznej.

Dyrektywą tą uchylono art. 10 rozporządzenia dotyczący prawa pobytu członków rodziny pracownika migrującego, zastępując go prawem pobytu członków rodziny obywateli spełniających przesłanki pobytu. Nie uchylono nią jednak art. 12 rozporządzenia dotyczącego prawa dostępu do systemu szkolnictwa. Dyrektywa stanowi również, że wyjazd lub śmierć obywatela nie mają wpływu na prawo pobytu dziecka zapisanego do placówki edukacyjnej w celu pobierania nauki oraz na prawo pobytu rodzica, który sprawuje nad tym dzieckiem faktyczną opiekę.

Zobacz: Wypłaty z funduszu alimentacyjnego-zmiana prawa

Brytyjski sąd apelacyjny zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości o ustalenie, czy wykładnia art. 12 rozporządzenia zawarta w wyroku w sprawie Baumbast znajduje zastosowanie również po wejściu w życie nowej dyrektywy i czy prawo pobytu osoby sprawującej faktyczną opiekę nad dzieckiem nie podlega od tego momentu ustanowionym w dyrektywie przesłankom korzystania z prawa pobytu, a mianowicie wymogowi posiadania przez rodzica wystarczających środków utrzymania, aby nie stanowić obciążenia dla systemu pomocy społecznej.
Trybunał w wyrokach z dnia 23 lutego 2010 r. w sprawach C-310/08 i Ibrahim C-480/08 Teixeira przypomniał, że art. 12 rozporządzenia pozwala uznać, że w związku z prawem dostępu do kształcenia w przyjmującym państwie członkowskim, dziecku pracownika migrującego przysługuje samodzielne prawo pobytu. Artykuł 12 rozporządzenia wymaga jedynie, by dziecko mieszkało z przynajmniej jednym ze swoich rodziców w państwie członkowskim, gdy rodzic ten zamieszkiwał tam jako pracownik. Przepis ten należy więc stosować w sposób autonomiczny w odniesieniu do przepisów prawa Unii regulujących explicite warunki korzystania z prawa pobytu w innym państwie członkowskim. Autonomia ta nie została podważona przez wejście w życie nowej dyrektywy, która została zredagowana w taki sposób, aby zachować spójność z wyrokiem w sprawie Baumbast.