Mieszkania komunalne do zmiany

Gminy dostaną skuteczne narzędzie do walki z nieuczciwymi lokatorami. Jeszcze w czerwcu rząd ma przyjąć zmiany w systemie ochrony lokatorów, które pomogą gminom zaoszczędzić na mieszkaniach komunalnych.

Ponad 230 mln zł dopłacił w ubiegłym roku urząd miejski w Warszawie do stołecznych czynszówek. Szczecin i Gdańsk wydały na ten cel po kilkanaście milionów. Łącznie na utrzymanie 1,1 mln mieszkań komunalnych w Polsce samorządy, czyli de facto podatnicy, łożą co roku około miliarda zł. A lokatorzy takich mieszkań są dodatkowo zadłużeni na kolejny miliard. W samej stolicy to 200 mln złotych. Często nie płacą nie dlatego, że nie mogą, ale nie chcą. Wiedzą, że nic nie można im zrobić.

Liberalizacją systemu ochrony lokatorów, do której założenia przygotowało Ministerstwo Infrastruktury, już w najbliższy czwartek zajmie się Komitet Stały Rady Ministrów. Nowe przepisy rozwiążą jednak tylko część problemu. Wprowadzą m.in. czasowe umowy na wynajem, ograniczą dziedziczenie lokali i zwolnią samorządy z obowiązku przydzielania mieszkań zastępczych eksmitowanym osobom. Wszystko to ma z biegiem czasu pozwolić zracjonalizować wydatki na czynszówki.

Gminy będą miały więcej swobody w decydowaniu o tym, kto zajmuje lokal komunalny, ile za niego płaci i jak często będą weryfikowane dochody takiej osoby.

Wyniki analiz są zatrważające: co najmniej 30 proc. lokali zajmują ludzie, których stać na zakup mieszkania lub jego wynajem po stawkach rynkowych. I zdarza się, że podnajmują lokale komunalne, czerpiąc zyski z tego procederu.

Zdaniem ekspertów państwo w ogóle nie powinno mieszać się do finansowania mieszkań komunalnych. Lepiej byłoby, gdyby gminy miały dowolność w gospodarowaniu zasobami, łącznie z ich sprzedażą. – Bardziej opłacałoby się im pozbyć wszystkich mieszkań, a potrzebującym wynajmować lokale na wolnym rynku – uważa Andrzej Sadowski z Centrum im. Adama Smitha. Gminy dokładniej weryfikowałyby tych, którym wynajmują mieszkanie, więc byłoby mniej nadużyć. Na rynku pojawiłoby się za jednym zamachem kilkaset tysięcy mieszkań na sprzedaż, co automatycznie przełożyłoby się na spadek cen nieruchomości, może nawet o kilkadziesiąt procent. Nie wspominając o tym, że komunalne zgliszcza pod ręką prywatnych właścicieli odzyskałyby dawny blask.

W większości zachodnich krajów pojęcie mieszkania komunalnego praktycznie nie istnieje. Dla najbiedniejszych obywateli gminy wynajmują mieszkania albo wypłacają im zasiłki mieszkaniowe. To pozbawia samorządy problemu z remontami lokali i ogranicza liczbę naciągaczy. W Poslce od ponad dwudziestu lat obowiązuje system, w którym raz przyznane mieszkania komunalne zostaje w rodzinie praktycznie na zawsze. Teraz ma się to zmienić.