REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Reforma orzekania o niepełnosprawności podzielona na etapy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Michalina Topolewski
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Reforma orzekania o niepełnosprawności
Reforma orzekania o niepełnosprawności

REKLAMA

REKLAMA

Poza orzekaniem o niepełnosprawności powiatowe zespoły będą dodatkowo ustalać trzy stopnie ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu – zarówno w stosunku do dzieci, jak i dorosłych
rozwiń >

Reforma orzekania o niepełnosprawności a wyrok Trybunału Konstytucyjnego

REKLAMA

W 2014 r. sędziowie Trybunału Konstytucyjnego uznali, że uzależnianie przyznania opiekunowi świadczenia pielęgnacyjnego od wieku, w którym osoba wymagająca opieki stała się niepełnosprawna, jest niezgodne z konstytucją. I chociaż TK stwierdził, że wyrok powinien być zrealizowany bez zbędnej zwłoki, to jego realizacja wciąż jest zawieszona. W efekcie opiekunowie zajmujący się członkiem rodziny, który stał się niepełnosprawny w dorosłym życiu, nie mają prawa do wynoszącego obecnie 2119 zł miesięcznie świadczenia pielęgnacyjnego. Zamiast niego mogą liczyć jedynie na 620 zł zasiłku.

REKLAMA

Zwiększenie liczby korzystających ze świadczenia oznaczałoby dla rządu oczywiście potężne koszty (w 2018 r. resort rodziny szacował je na ok. 18 mld zł rocznie). Wyrok pozostaje więc niewykonany. Oficjalnie dlatego, że rząd najpierw chce przeprowadzić reformę systemu orzekania o niepełnosprawności. Prace nad nią trwają od 2017 r. i regularnie stają się wymówką dla nierealizowania orzeczenia TK.

Reforma stała się pretekstem, by nie zajmować się opiekunami.

Jak ma wyglądać reforma orzekania o niepełnosprawności?

Najnowsza koncepcja resortu rodziny zakłada, że zamiast całościowej reformy, łączącej poszczególne systemy orzecznicze w jeden, będzie ona przeprowadzana etapami. Pierwszy z nich, który ma polegać na wprowadzeniu dodatkowych stopni określających poziom ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu osoby niepełnosprawnej, ma być wdrożony od 2024 r.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

– Perspektywa realizacji wyroku znów się oddala i wygląda na to, że może przy okazji 10. rocznicy wydania orzeczenia przepisy zostaną zmienione – komentuje dr Rafał Bakalarczyk z Instytutu Polityki Senioralnej Senior HUB.

Zdaniem dr Agnieszki Dudzińskiej z Uniwersytetu Warszawskiego wyrok mógłby zostać wykonany nawet w obecnych realiach, na podstawie dostępnych danych orzeczniczych. Pozwalają one bowiem na wyodrębnienie osób, które byłyby objęte wsparciem. Ale reforma orzekania stała się pretekstem, aby nie zajmować się sprawą pieniędzy dla opiekunów dorosłych niepełnosprawnych.

 Reformy orzekania o niepełnosprawności - zmiana planu

Zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności będą wprowadzane etapami, obecnie są finalizowane prace legislacyjne nad pierwszym z nich - odpowiedziało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS) na pytanie DGP o to, co dzieje się z obiecywaną od kilku lat reformą. Oznacza to, że resort postanowił zmienić jej koncepcję, bo wcześniej była mowa o kompleksowym rozwiązaniu, które ma połączyć pięć obowiązujących obecnie systemów orzeczniczych (powiatowy, ZUS, KRUS, MON i MSWiA) w jeden.

Etapy reformy orzekania o niepełnosprawności

REKLAMA

O takim właśnie kształcie reformy mówił na początku 2021 r. Paweł Wdówik, wiceminister rodziny i polityki społecznej oraz pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych („Jedno orzecznictwo dla wszystkich”, DGP nr 31/2021). Tłumaczył, że zmiany zakładają wprowadzenie dwóch stopni niepełnosprawności, ale uzupełnionych o cztery dodatkowe wymiary orzekania (o zdolności do pracy, do samodzielnego życia, o funkcjonowaniu w życiu społecznym i rodzinnym oraz o potrzebach edukacyjnych). Organy zajmujące się orzekaniem miało zastąpić Krajowe Centrum Orzecznictwa z biurami terenowymi. Wiceminister Wdówik zapewniał, że nowe przepisy zostaną uchwalone do końca roku (ubiegłego).

Tak się nie stało. Zamiast tego zapadła decyzja o realizowaniu reformy etapami. Jak wyjaśnia MRiPS, jej pierwszy etap obejmie wyłącznie orzekanie o niepełnosprawności i jej stopniach, którym zajmują się powiatowe zespoły. Przewidziana jest w nim nowelizacja ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 573 ze zm.). Ma polegać na tym, że w postępowaniu orzeczniczym będą ustalane trzy stopnie trudności (ograniczeń) w samodzielnym funkcjonowaniu - w odniesieniu do osób, które nie skończyły 18 lat oraz starszych. Resort dodaje, że projektowane regulacje pozwolą na „zoptymalizowanie jakości orzekania” przez różnicowanie osób z niepełnosprawnościami ze względu na kryterium samodzielności, a w konsekwencji adresowanie do nich świadczeń o charakterze finansowym i rzeczowym, z uwzględnieniem potrzeb wynikających z ustalonych ograniczeń.

Kiedy nastąpi zmiana sposobu orzekania o niepełnosprawności?

Kiedy te zmiany miałyby zostać wprowadzone? Resort nie odpowiedział. Termin zarysowała natomiast Agnieszka Ginel, dyrektor Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, na posiedzeniu sejmowej komisji ds. petycji. Przy okazji rozpatrywania dezyderatu dotyczącego ulg dla osób niepełnosprawnych korzystających z transportu publicznego mówiła też o reformie orzecznictwa. Wskazała, że pierwszy etap ma zostać wdrożony od 2024 r. Dopytywana o kolejne jej części i to, czy przewidują one ujednolicenie systemów orzeczniczych, powiedziała, że prace zostały podzielone na trzy etapy i pozostałe zmiany są planowane w dwóch następnych. Ponieważ nie zostały one jednak wewnątrzresortowo zaakceptowane, trudno określić, kiedy nastąpią.

- Było już tyle obietnic reformy orzecznictwa, które nie zostały zrealizowane, że sceptycznie podchodzę do kolejnej. Zmiany w orzecznictwie były w ostatnich latach zasłoną dymną dla rządu. Wykorzystywał ją jako wytłumaczenie dla braku innych reform w systemie wsparcia niepełnosprawnych i niewykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych - podkreśla dr Agnieszka Dudzińska z Uniwersytetu Warszawskiego.

Dodaje, że taka kadłubkowa reforma może mieć małe szanse na wejście w życie, bo w przyszłym roku są wybory, a projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji nie wyszedł jeszcze z resortu do konsultacji zewnętrznych.

Potrzebne fundamentalne zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności

- Fragmentaryzacja to jedno z największych utrapień orzecznictwa. Tymczasowe łatki przyszywane na stary system przez wprowadzanie kolejnych kryteriów lub stopni to nie jest dobra wiadomość - mówi Maria Libura z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Dodaje, że potrzebna jest głęboka reforma orzecznictwa, która nie skończy się na dodaniu nowych kategorii, takich jak poziomy samodzielności, ale zapewni realne i dopasowane do potrzeb wsparcie. Zwłaszcza że nie wiadomo, czy i w jakim stopniu zapowiadane zmiany usuną mankamenty obecnego systemu, np. słabe rozpoznanie niepełnosprawności ukrytych i spowodowanych zaburzeniami zachowania.

Profesor Paweł Kubicki z SGH uważa jednak, że jeśli nie da się przeprowadzić od razu całościowej reformy, to lepiej zrobić ją chociaż częściowo. Zastrzega, że z ostateczną oceną trzeba poczekać na więcej konkretów o tym, jak będzie wyglądać ustalanie dodatkowych stopni ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu i jakie uprawnienia będą wiązały się z ich występowaniem.

- Ujednolicenie orzecznictwa jest bardzo ważne, ale problem tkwi w tym, że system orzekania o niepełnosprawności uniemożliwia indywidualizację wsparcia, np. asystenckiego czy mieszkalniczego. Zakres i rodzaj potrzeb osób o tym samym stopniu niepełnosprawności może być bowiem diametralnie różny, więc istotniejsze jest otworzenie im drogi do jego uzyskania - podkreśla Adam Zawisny, wiceprezes Instytutu Niezależnego Życia.

Dodaje, że podejście etapowe jest bardziej realistyczne i pozwoli szybciej osiągnąć dostęp do dopasowanej do potrzeb pomocy.

Systemy orzecznictwa

Systemy orzecznictwa

Dziennik Gazeta Prawna - wydanie cyfrowe

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

Nowe podatki w budżecie UE po 2028 roku: firmy i konsumenci zapłacą więcej

Unia Europejska planuje głęboką reformę budżetu na lata 2028–2034, której centrum stanowią nowe źródła dochodów – de facto nowe unijne podatki. ETS, CBAM, opłata od e-odpadów, wyższy podatek od plastiku, a także kontrowersyjna składka CORE dla dużych firm mają przynieść blisko 60 mld euro rocznie. Choć środki mają wspierać transformację energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność, przedsiębiorcy ostrzegają przed ryzykiem nadmiernego obciążenia, zwłaszcza dla małych i średnich firm.

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.

Przelew darowizny ze środków firmowych spółki: Czy zwolnienie z podatku od darowizn nadal obowiązuje? Skarbówka wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

REKLAMA

4-dniowy tydzień pracy: hit czy mit? Nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 r.

Skrócenie tygodnia pracy do czterech dni nie jest już tylko trendem na zachodzie. Jeszcze kilka lat temu koncepcja czterodniowego tygodnia pracy wydawała się futurystycznym eksperymentem. Dziś coraz więcej firm testuje ten model, motywowane realnymi korzyściami: większym zaangażowaniem zespołów, niższą rotacją, a nawet oszczędnościami kosztowymi, np. dzięki programowi pilotażowemu z MRPiPS. Etap II programu to właśnie testowanie zaproponowanego modelu skróconego czasu pracy w środowisku pracy – zaczyna się 1 stycznia 2026 r. i trwa do 31 grudnia 2026 r.

Wzrost wynagrodzeń w budżetówce kością niezgody. Ale coś się zmienia po 10 latach

Po raz pierwszy od dekady doszło do bezprecedensowego porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego - zarówno związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców jednomyślnie sprzeciwiły się rządowej propozycji zaledwie 3-procentowej podwyżki płac w budżetówce. Uchwała nr 139 RDS, przyjęta 14 lipca 2025 roku, to nie tylko wyraz wspólnego stanowiska wobec zbyt niskiego wzrostu wynagrodzeń, lecz także sygnał narastającego kryzysu w dialogu społecznym i zapowiedź otwartego sporu z rządem.

Okulary za kierownicą: kiedy grozi mandat nawet w wysokości 500 zł? O tym musisz pamiętać

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

Unia chce słuchać dzieci, zanim uchwali prawo. Nadchodzi rewolucja w legislacji?

Parlament Europejski chce wprowadzenia obowiązkowego testu praw dziecka dla wszystkich nowych przepisów wychodzących z Komisji Europejskiej. – Dzieci wiedzą, czego chcą, i potrafią to jasno powiedzieć – przekonuje Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca PE. Bezpieczeństwo w sieci, walka z mową nienawiści, edukacja o prawach i realna pomoc dla ofiar przemocy to tylko część postulatów najmłodszych obywateli UE. Unia słucha ich coraz uważniej – i właśnie to może całkowicie zmienić sposób, w jaki tworzone jest prawo w Europie. Czy nadchodzi era legislacji pisanej oczami dziecka?

REKLAMA

5 tys. zł grzywny, konfiskata sprzętu, a nawet areszt za korzystanie z kamery samochodowej. Nowe przepisy są bezlitosne, bo kierowców nie uratuje nawet „nieumyślność”, ale – będą zmiany

W związku z trwającym właśnie sezonem urlopowo-wakacyjnym – wielu Polaków odbywa teraz dłuższe wyprawy samochodowe, korzystając przy tym z rejestratorów obrazu w postaci kamer samochodowych. Motywy rejestrowania jazdy są różne – ale większość kierowców robi to po prostu dla bezpieczeństwa (zarejestrowany obraz pełni funkcję dowodową w przypadku kolizji lub wypadku oraz może okazać się pomocy w namierzaniu „piratów drogowych”), niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z tego, że takim – z pozoru nikomu nieszkodzącym działaniem – może nabawić się nie lada problemów. Na szczęście rząd zajął się już tymi „nadmiarowymi” regulacjami, ale ci, którzy będą używać kamer samochodowych w najbliższym czasie – muszą nadal mieć się na baczności.

Dodatek mieszkaniowy 2025: dla kogo, ile, kryteria dochodowe i normatywy

W trakcie pierwszych miesięcy bieżącego roku, koszty mieszkaniowe nie rosły już tak dynamicznie jak wcześniej. Musimy jednak pamiętać o skali wcześniejszych zmian. Przykładowo, w lipcu 2024 r. prąd dla gospodarstw domowych podrożał o około 20%. Główny Urząd Statystyczny podaje, że przez rok (od maja 2024 r.) użytkowanie mieszkania lub domu razem z nośnikami energii zdrożało o około 11%. Trudno się więc dziwić, że użytkownicy mieszkań i domów narzekają na koszty. Mamy jednak dla nich pewną dobrą wiadomość. Mianowicie, niedawno wzrosły kryteria dochodowe dotyczące dodatku mieszkaniowego. Warto przypomnieć na czym polega taka forma pomocy mieszkaniowej.

REKLAMA