REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Reforma orzekania o niepełnosprawności podzielona na etapy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Michalina Topolewski
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Reforma orzekania o niepełnosprawności
Reforma orzekania o niepełnosprawności

REKLAMA

REKLAMA

Poza orzekaniem o niepełnosprawności powiatowe zespoły będą dodatkowo ustalać trzy stopnie ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu – zarówno w stosunku do dzieci, jak i dorosłych
rozwiń >

Reforma orzekania o niepełnosprawności a wyrok Trybunału Konstytucyjnego

W 2014 r. sędziowie Trybunału Konstytucyjnego uznali, że uzależnianie przyznania opiekunowi świadczenia pielęgnacyjnego od wieku, w którym osoba wymagająca opieki stała się niepełnosprawna, jest niezgodne z konstytucją. I chociaż TK stwierdził, że wyrok powinien być zrealizowany bez zbędnej zwłoki, to jego realizacja wciąż jest zawieszona. W efekcie opiekunowie zajmujący się członkiem rodziny, który stał się niepełnosprawny w dorosłym życiu, nie mają prawa do wynoszącego obecnie 2119 zł miesięcznie świadczenia pielęgnacyjnego. Zamiast niego mogą liczyć jedynie na 620 zł zasiłku.

REKLAMA

REKLAMA

Zwiększenie liczby korzystających ze świadczenia oznaczałoby dla rządu oczywiście potężne koszty (w 2018 r. resort rodziny szacował je na ok. 18 mld zł rocznie). Wyrok pozostaje więc niewykonany. Oficjalnie dlatego, że rząd najpierw chce przeprowadzić reformę systemu orzekania o niepełnosprawności. Prace nad nią trwają od 2017 r. i regularnie stają się wymówką dla nierealizowania orzeczenia TK.

Reforma stała się pretekstem, by nie zajmować się opiekunami.

REKLAMA

Jak ma wyglądać reforma orzekania o niepełnosprawności?

Najnowsza koncepcja resortu rodziny zakłada, że zamiast całościowej reformy, łączącej poszczególne systemy orzecznicze w jeden, będzie ona przeprowadzana etapami. Pierwszy z nich, który ma polegać na wprowadzeniu dodatkowych stopni określających poziom ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu osoby niepełnosprawnej, ma być wdrożony od 2024 r.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

– Perspektywa realizacji wyroku znów się oddala i wygląda na to, że może przy okazji 10. rocznicy wydania orzeczenia przepisy zostaną zmienione – komentuje dr Rafał Bakalarczyk z Instytutu Polityki Senioralnej Senior HUB.

Zdaniem dr Agnieszki Dudzińskiej z Uniwersytetu Warszawskiego wyrok mógłby zostać wykonany nawet w obecnych realiach, na podstawie dostępnych danych orzeczniczych. Pozwalają one bowiem na wyodrębnienie osób, które byłyby objęte wsparciem. Ale reforma orzekania stała się pretekstem, aby nie zajmować się sprawą pieniędzy dla opiekunów dorosłych niepełnosprawnych.

 Reformy orzekania o niepełnosprawności - zmiana planu

Zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności będą wprowadzane etapami, obecnie są finalizowane prace legislacyjne nad pierwszym z nich - odpowiedziało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS) na pytanie DGP o to, co dzieje się z obiecywaną od kilku lat reformą. Oznacza to, że resort postanowił zmienić jej koncepcję, bo wcześniej była mowa o kompleksowym rozwiązaniu, które ma połączyć pięć obowiązujących obecnie systemów orzeczniczych (powiatowy, ZUS, KRUS, MON i MSWiA) w jeden.

Etapy reformy orzekania o niepełnosprawności

O takim właśnie kształcie reformy mówił na początku 2021 r. Paweł Wdówik, wiceminister rodziny i polityki społecznej oraz pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych („Jedno orzecznictwo dla wszystkich”, DGP nr 31/2021). Tłumaczył, że zmiany zakładają wprowadzenie dwóch stopni niepełnosprawności, ale uzupełnionych o cztery dodatkowe wymiary orzekania (o zdolności do pracy, do samodzielnego życia, o funkcjonowaniu w życiu społecznym i rodzinnym oraz o potrzebach edukacyjnych). Organy zajmujące się orzekaniem miało zastąpić Krajowe Centrum Orzecznictwa z biurami terenowymi. Wiceminister Wdówik zapewniał, że nowe przepisy zostaną uchwalone do końca roku (ubiegłego).

Tak się nie stało. Zamiast tego zapadła decyzja o realizowaniu reformy etapami. Jak wyjaśnia MRiPS, jej pierwszy etap obejmie wyłącznie orzekanie o niepełnosprawności i jej stopniach, którym zajmują się powiatowe zespoły. Przewidziana jest w nim nowelizacja ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 573 ze zm.). Ma polegać na tym, że w postępowaniu orzeczniczym będą ustalane trzy stopnie trudności (ograniczeń) w samodzielnym funkcjonowaniu - w odniesieniu do osób, które nie skończyły 18 lat oraz starszych. Resort dodaje, że projektowane regulacje pozwolą na „zoptymalizowanie jakości orzekania” przez różnicowanie osób z niepełnosprawnościami ze względu na kryterium samodzielności, a w konsekwencji adresowanie do nich świadczeń o charakterze finansowym i rzeczowym, z uwzględnieniem potrzeb wynikających z ustalonych ograniczeń.

Kiedy nastąpi zmiana sposobu orzekania o niepełnosprawności?

Kiedy te zmiany miałyby zostać wprowadzone? Resort nie odpowiedział. Termin zarysowała natomiast Agnieszka Ginel, dyrektor Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, na posiedzeniu sejmowej komisji ds. petycji. Przy okazji rozpatrywania dezyderatu dotyczącego ulg dla osób niepełnosprawnych korzystających z transportu publicznego mówiła też o reformie orzecznictwa. Wskazała, że pierwszy etap ma zostać wdrożony od 2024 r. Dopytywana o kolejne jej części i to, czy przewidują one ujednolicenie systemów orzeczniczych, powiedziała, że prace zostały podzielone na trzy etapy i pozostałe zmiany są planowane w dwóch następnych. Ponieważ nie zostały one jednak wewnątrzresortowo zaakceptowane, trudno określić, kiedy nastąpią.

- Było już tyle obietnic reformy orzecznictwa, które nie zostały zrealizowane, że sceptycznie podchodzę do kolejnej. Zmiany w orzecznictwie były w ostatnich latach zasłoną dymną dla rządu. Wykorzystywał ją jako wytłumaczenie dla braku innych reform w systemie wsparcia niepełnosprawnych i niewykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych - podkreśla dr Agnieszka Dudzińska z Uniwersytetu Warszawskiego.

Dodaje, że taka kadłubkowa reforma może mieć małe szanse na wejście w życie, bo w przyszłym roku są wybory, a projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji nie wyszedł jeszcze z resortu do konsultacji zewnętrznych.

Potrzebne fundamentalne zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności

- Fragmentaryzacja to jedno z największych utrapień orzecznictwa. Tymczasowe łatki przyszywane na stary system przez wprowadzanie kolejnych kryteriów lub stopni to nie jest dobra wiadomość - mówi Maria Libura z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Dodaje, że potrzebna jest głęboka reforma orzecznictwa, która nie skończy się na dodaniu nowych kategorii, takich jak poziomy samodzielności, ale zapewni realne i dopasowane do potrzeb wsparcie. Zwłaszcza że nie wiadomo, czy i w jakim stopniu zapowiadane zmiany usuną mankamenty obecnego systemu, np. słabe rozpoznanie niepełnosprawności ukrytych i spowodowanych zaburzeniami zachowania.

Profesor Paweł Kubicki z SGH uważa jednak, że jeśli nie da się przeprowadzić od razu całościowej reformy, to lepiej zrobić ją chociaż częściowo. Zastrzega, że z ostateczną oceną trzeba poczekać na więcej konkretów o tym, jak będzie wyglądać ustalanie dodatkowych stopni ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu i jakie uprawnienia będą wiązały się z ich występowaniem.

- Ujednolicenie orzecznictwa jest bardzo ważne, ale problem tkwi w tym, że system orzekania o niepełnosprawności uniemożliwia indywidualizację wsparcia, np. asystenckiego czy mieszkalniczego. Zakres i rodzaj potrzeb osób o tym samym stopniu niepełnosprawności może być bowiem diametralnie różny, więc istotniejsze jest otworzenie im drogi do jego uzyskania - podkreśla Adam Zawisny, wiceprezes Instytutu Niezależnego Życia.

Dodaje, że podejście etapowe jest bardziej realistyczne i pozwoli szybciej osiągnąć dostęp do dopasowanej do potrzeb pomocy.

Systemy orzecznictwa

Systemy orzecznictwa

Dziennik Gazeta Prawna - wydanie cyfrowe

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obowiązkowa fotowoltaika na budynkach [harmonogram]. Tak nowe przepisy unijne zmienią polski rynek budowlany

Unijna dyrektywa EPBD (Energy Performance of Buildings Directive), której implementacja w Polsce nastąpi do 2026 roku, wprowadza obowiązek instalacji paneli fotowoltaicznych lub kolektorów słonecznych na dachach określonych typów budynków. To jedno z najważniejszych rozwiązań prawnych w obszarze transformacji energetycznej ostatnich lat, które może na trwałe zmienić sposób projektowania i eksploatacji nieruchomości w Polsce. Sprawdź, czy zmiany dotyczą również ciebie

Rozczarowanie w Sejmie. Kierowcy nie dostaną ulgi od składki OC

Nie będzie można wycofać samochód osobowy (każdy) z użytkowania i nie płacić OC. Komisja Sejmowa proponuje umieszczenie w koszu większości postulatów deregulacji polskiego prawa. Miał skorzystać każdy kierowca. Urzędów miało nie będzie już interesował powód wycofania samochodu z ruchy. Autorzy ustawy chcieli dać kierowcom możliwość wycofania z użytkowania samochodu bo: "drugi samochód w rodzinie", "wyjazd za granicę", "kamper używany raz na jakiś czas" (powodu nie trzeba było uzasadniać).

Czy będzie dodatek dla rencistów niezdolnych do pracy i samodzielnej egzystencji?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nadal prowadzi prace nad wprowadzeniem dodatku dla osób z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy oraz orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, pobierających inne świadczenia niż renta socjalna. Tak wynika z odpowiedzi udzielonej portalowi Infor.pl. Aktualnie nie można jednak wskazać terminu wejścia w życie planowanych zmian.

Rewolucja w księgach wieczystych? Nowe przepisy zmienią dostęp do danych właścicieli nieruchomości i uderzą w nielegalne portale

Nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece ma całkowicie zmienić sposób, w jaki Polacy uzyskują dostęp do danych o nieruchomościach. Koniec z anonimowym podglądaniem rejestrów – rząd chce wprowadzić obowiązkowe logowanie i pełną identyfikację użytkowników, by powstrzymać kradzież danych, handel informacjami i działalność nielegalnych portali.

REKLAMA

Zasiłek opiekuńczy 2025: także na opiekę nad chorym rodzicem lub innym członkiem rodziny. Warunki, zasady, kwota i okres przysługiwania

ZUS informuje, że zasiłek opiekuńczy przysługuje nie tylko na chore dziecko, ale można z niego skorzystać także w sytuacji, gdy naszego wsparcia i pomocy w chorobie potrzebuje rodzic. W ciągu roku kalendarzowego przysługuje 14 dni zasiłku z tytułu sprawowania opieki nad chorym rodzicem.

Zużyte chusteczki higieniczne i ręczniki papierowe nie trafią już do odpadów zmieszanych. Do 31 grudnia 2025 r. każdy właściciel nieruchomości musi, na własny koszt, wyposażyć się w nowy pojemnik na odpady, spełniający szczególne wymagania

Wyodrębnienie nowej frakcji odpadów komunalnych (a konkretnie podział bioodpadów na dwie odrębne frakcje) i wprowadzenie od 1 stycznia 2026 r. nowego pojemnika na śmieci, celem gromadzenia w nim odpadów kuchennych (do których zaliczone zostały m.in. chusteczki higieniczne i ręczniki papierowe) – to działanie zaradcze podjęte przez jedną z gmin w Polsce, celem poprawy poziomu odpadów poddawanych recyklingowi, który na rok 2026 został ustalony na poziomie co najmniej 56% wszystkich zebranych odpadów w gminie. Może być to jednak wskazówka również dla innych gmin, które nie osiągają wymaganych wysokich progów przygotowania odpadów do ponownego użycia i recyklingu i jednocześnie – przestroga dla właścicieli nieruchomości, którzy nie wywiązują się z obowiązku selektywnego zbierania odpadów. Gminy nie pozostają bowiem bezczynne wobec takiego postępowania, które może skutkować podwyżką opłat za śmieci o nawet 400%.

Nowelizacja kodeksu pracy: Nie jest prosto na nowo przeliczyć staż. Dłuższe urlopy, wyższe odprawy, awans. Wszystko zależy od ZUS

Kto składa wnioski i otrzymuje zaświadczenia z ZUS? Pracownicy, którzy będą mieli 2 lata na wdrożenie najnowszego przywileju z Kodeksu Pracy. Polega on na ponownym przeliczeniu okresu zatrudnienia poprzez uwzględnienie w nim umów cywilnoprawnych i prowadzenia własnej firmy. Np. w 2026 r. pracodawca doliczy pracownikowi do okresu zatrudnienia (staż pracy) 4 lata przepracowane na umowie zlecenia z okresu studiów w 2018 r. Dzięki temu będzie miał dłuższy urlop (26 dni a nie 20 dni) czy wyższą odprawę. UWAGA! Pracodawca nie załatwi dokumentów niezbędnych do przeliczenia stażu pracy za pracownika. Musi mieć dokument (zaświadczenie) będący podstawą prawną. To wystawia ZUS tylko na wniosek pracownika.

Kredyty hipoteczne oparte na WIBOR: Kontrowersje, stanowisko TSUE i analiza potencjalnego powództwa o usunięcie „wadliwego” wskaźnika

W 2025 roku kredyty hipoteczne w Polsce pozostają silnie uzależnione od wskaźnika WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate), który determinuje oprocentowanie zmiennych rat kredytu lub pożyczki. Według danych z lipca 2025 r., WIBOR 3M wynosi 4,96%, a WIBOR 6M – 4,79%, co po serii obniżek stóp procentowych NBP (ostatnia we wrześniu o 0,25 pp.) przyniosło ulgę kredytobiorcom. Prognozy wskazują na potencjalny dalszy spadek do ok. 4,18% w ciągu najbliższych miesięcy, co mogłoby obniżyć raty o 60-70 zł przy umowie kredytu opiewającej na 400 tys. zł.

REKLAMA

Ustawa o zawodzie psychoterapeuty: szansa na zmianę czy kolejny chaos?

Czy ustawa o zawodzie psychoterapeuty uporządkuje rynek i zwiększy bezpieczeństwo pacjentów, czy raczej wprowadzi dodatkowy chaos? O tym, jakie szanse i zagrożenia wiążą się z projektowanymi zmianami, opowiada dr hab. Łukasz Gawęda, prof. IP PAN, psycholog i badacz mechanizmów zaburzeń psychicznych.

Widmo bankructwa wisi nad polskimi firmami. Co trzeci przedsiębiorca obawia się zamknięcia biznesu

Dużo firm w Polsce boi się dziś, że ich klienci nie zapłacą na czas – wynika z najnowszego raportu. Zatory płatnicze pochłaniają tygodniowo nawet kilkanaście godzin pracy i kosztują firmy utratę płynności, reputacji i szans rozwojowych. Aż 30% przedsiębiorstw z sektora MŚP przyznaje, że w perspektywie dwóch lat ryzykuje upadłość.

REKLAMA