REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Reforma orzekania o niepełnosprawności podzielona na etapy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Michalina Topolewski
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Reforma orzekania o niepełnosprawności
Reforma orzekania o niepełnosprawności

REKLAMA

REKLAMA

Poza orzekaniem o niepełnosprawności powiatowe zespoły będą dodatkowo ustalać trzy stopnie ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu – zarówno w stosunku do dzieci, jak i dorosłych
rozwiń >

Reforma orzekania o niepełnosprawności a wyrok Trybunału Konstytucyjnego

REKLAMA

W 2014 r. sędziowie Trybunału Konstytucyjnego uznali, że uzależnianie przyznania opiekunowi świadczenia pielęgnacyjnego od wieku, w którym osoba wymagająca opieki stała się niepełnosprawna, jest niezgodne z konstytucją. I chociaż TK stwierdził, że wyrok powinien być zrealizowany bez zbędnej zwłoki, to jego realizacja wciąż jest zawieszona. W efekcie opiekunowie zajmujący się członkiem rodziny, który stał się niepełnosprawny w dorosłym życiu, nie mają prawa do wynoszącego obecnie 2119 zł miesięcznie świadczenia pielęgnacyjnego. Zamiast niego mogą liczyć jedynie na 620 zł zasiłku.

REKLAMA

Zwiększenie liczby korzystających ze świadczenia oznaczałoby dla rządu oczywiście potężne koszty (w 2018 r. resort rodziny szacował je na ok. 18 mld zł rocznie). Wyrok pozostaje więc niewykonany. Oficjalnie dlatego, że rząd najpierw chce przeprowadzić reformę systemu orzekania o niepełnosprawności. Prace nad nią trwają od 2017 r. i regularnie stają się wymówką dla nierealizowania orzeczenia TK.

Reforma stała się pretekstem, by nie zajmować się opiekunami.

Jak ma wyglądać reforma orzekania o niepełnosprawności?

Najnowsza koncepcja resortu rodziny zakłada, że zamiast całościowej reformy, łączącej poszczególne systemy orzecznicze w jeden, będzie ona przeprowadzana etapami. Pierwszy z nich, który ma polegać na wprowadzeniu dodatkowych stopni określających poziom ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu osoby niepełnosprawnej, ma być wdrożony od 2024 r.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

– Perspektywa realizacji wyroku znów się oddala i wygląda na to, że może przy okazji 10. rocznicy wydania orzeczenia przepisy zostaną zmienione – komentuje dr Rafał Bakalarczyk z Instytutu Polityki Senioralnej Senior HUB.

Zdaniem dr Agnieszki Dudzińskiej z Uniwersytetu Warszawskiego wyrok mógłby zostać wykonany nawet w obecnych realiach, na podstawie dostępnych danych orzeczniczych. Pozwalają one bowiem na wyodrębnienie osób, które byłyby objęte wsparciem. Ale reforma orzekania stała się pretekstem, aby nie zajmować się sprawą pieniędzy dla opiekunów dorosłych niepełnosprawnych.

 Reformy orzekania o niepełnosprawności - zmiana planu

Zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności będą wprowadzane etapami, obecnie są finalizowane prace legislacyjne nad pierwszym z nich - odpowiedziało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS) na pytanie DGP o to, co dzieje się z obiecywaną od kilku lat reformą. Oznacza to, że resort postanowił zmienić jej koncepcję, bo wcześniej była mowa o kompleksowym rozwiązaniu, które ma połączyć pięć obowiązujących obecnie systemów orzeczniczych (powiatowy, ZUS, KRUS, MON i MSWiA) w jeden.

Etapy reformy orzekania o niepełnosprawności

REKLAMA

O takim właśnie kształcie reformy mówił na początku 2021 r. Paweł Wdówik, wiceminister rodziny i polityki społecznej oraz pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych („Jedno orzecznictwo dla wszystkich”, DGP nr 31/2021). Tłumaczył, że zmiany zakładają wprowadzenie dwóch stopni niepełnosprawności, ale uzupełnionych o cztery dodatkowe wymiary orzekania (o zdolności do pracy, do samodzielnego życia, o funkcjonowaniu w życiu społecznym i rodzinnym oraz o potrzebach edukacyjnych). Organy zajmujące się orzekaniem miało zastąpić Krajowe Centrum Orzecznictwa z biurami terenowymi. Wiceminister Wdówik zapewniał, że nowe przepisy zostaną uchwalone do końca roku (ubiegłego).

Tak się nie stało. Zamiast tego zapadła decyzja o realizowaniu reformy etapami. Jak wyjaśnia MRiPS, jej pierwszy etap obejmie wyłącznie orzekanie o niepełnosprawności i jej stopniach, którym zajmują się powiatowe zespoły. Przewidziana jest w nim nowelizacja ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 573 ze zm.). Ma polegać na tym, że w postępowaniu orzeczniczym będą ustalane trzy stopnie trudności (ograniczeń) w samodzielnym funkcjonowaniu - w odniesieniu do osób, które nie skończyły 18 lat oraz starszych. Resort dodaje, że projektowane regulacje pozwolą na „zoptymalizowanie jakości orzekania” przez różnicowanie osób z niepełnosprawnościami ze względu na kryterium samodzielności, a w konsekwencji adresowanie do nich świadczeń o charakterze finansowym i rzeczowym, z uwzględnieniem potrzeb wynikających z ustalonych ograniczeń.

Kiedy nastąpi zmiana sposobu orzekania o niepełnosprawności?

Kiedy te zmiany miałyby zostać wprowadzone? Resort nie odpowiedział. Termin zarysowała natomiast Agnieszka Ginel, dyrektor Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, na posiedzeniu sejmowej komisji ds. petycji. Przy okazji rozpatrywania dezyderatu dotyczącego ulg dla osób niepełnosprawnych korzystających z transportu publicznego mówiła też o reformie orzecznictwa. Wskazała, że pierwszy etap ma zostać wdrożony od 2024 r. Dopytywana o kolejne jej części i to, czy przewidują one ujednolicenie systemów orzeczniczych, powiedziała, że prace zostały podzielone na trzy etapy i pozostałe zmiany są planowane w dwóch następnych. Ponieważ nie zostały one jednak wewnątrzresortowo zaakceptowane, trudno określić, kiedy nastąpią.

- Było już tyle obietnic reformy orzecznictwa, które nie zostały zrealizowane, że sceptycznie podchodzę do kolejnej. Zmiany w orzecznictwie były w ostatnich latach zasłoną dymną dla rządu. Wykorzystywał ją jako wytłumaczenie dla braku innych reform w systemie wsparcia niepełnosprawnych i niewykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych - podkreśla dr Agnieszka Dudzińska z Uniwersytetu Warszawskiego.

Dodaje, że taka kadłubkowa reforma może mieć małe szanse na wejście w życie, bo w przyszłym roku są wybory, a projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji nie wyszedł jeszcze z resortu do konsultacji zewnętrznych.

Potrzebne fundamentalne zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności

- Fragmentaryzacja to jedno z największych utrapień orzecznictwa. Tymczasowe łatki przyszywane na stary system przez wprowadzanie kolejnych kryteriów lub stopni to nie jest dobra wiadomość - mówi Maria Libura z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Dodaje, że potrzebna jest głęboka reforma orzecznictwa, która nie skończy się na dodaniu nowych kategorii, takich jak poziomy samodzielności, ale zapewni realne i dopasowane do potrzeb wsparcie. Zwłaszcza że nie wiadomo, czy i w jakim stopniu zapowiadane zmiany usuną mankamenty obecnego systemu, np. słabe rozpoznanie niepełnosprawności ukrytych i spowodowanych zaburzeniami zachowania.

Profesor Paweł Kubicki z SGH uważa jednak, że jeśli nie da się przeprowadzić od razu całościowej reformy, to lepiej zrobić ją chociaż częściowo. Zastrzega, że z ostateczną oceną trzeba poczekać na więcej konkretów o tym, jak będzie wyglądać ustalanie dodatkowych stopni ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu i jakie uprawnienia będą wiązały się z ich występowaniem.

- Ujednolicenie orzecznictwa jest bardzo ważne, ale problem tkwi w tym, że system orzekania o niepełnosprawności uniemożliwia indywidualizację wsparcia, np. asystenckiego czy mieszkalniczego. Zakres i rodzaj potrzeb osób o tym samym stopniu niepełnosprawności może być bowiem diametralnie różny, więc istotniejsze jest otworzenie im drogi do jego uzyskania - podkreśla Adam Zawisny, wiceprezes Instytutu Niezależnego Życia.

Dodaje, że podejście etapowe jest bardziej realistyczne i pozwoli szybciej osiągnąć dostęp do dopasowanej do potrzeb pomocy.

Systemy orzecznictwa

Systemy orzecznictwa

Dziennik Gazeta Prawna - wydanie cyfrowe

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
To może być pierwsza taka sytuacja w historii Polski: Prezes NBP Adam Glapiński już ostrzega!

Historyczny moment dla polskiej gospodarki? Prezes NBP Adam Glapiński ostrzega, że już w 2026 roku dług publiczny może po raz pierwszy przekroczyć unijny próg 60 proc. PKB. Choć inflacja zbliża się do celu NBP, to fiskalna polityka rządu – najluźniejsza w całej UE poza Rumunią – może zachwiać stabilnością makroekonomiczną kraju.

Aby mieć od stycznia więcej urlopu i wyższe wypłaty, już teraz zadbaj o dokumenty. Dotyczy wszystkich pracowników

Przed nami duża zmiana dla wszystkich pracowników. Będzie dotyczyła zarówno pracowników budżetówki, jak i sektora prywatnego. Chodzi o większe pieniądze i wyższy wymiar urlopu. Żeby skorzystać, trzeba będzie mieć dowody.

Za nowy trawnik z rolki zapłaci… dostawca prądu. Przełomowy wyrok NSA, na podstawie którego tysiące właścicieli nieruchomości będzie mogło bezkosztowo odtworzyć swoje ogrody

Niejeden właściciel nieruchomości zmagał się już na pewno z usuwaniem drzew (lub krzewów) z jego nieruchomości na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych służących do doprowadzania energii elektrycznej, z tego względu, że drzewa te (lub krzewy) – z tymi urządzeniami kolidowały (a konkretniej – zagrażały funkcjonowaniu tych urządzeń). Okazuje się, że zgodnie z najnowszym wyrokiem NSA – w takim przypadku – odszkodowanie należne od przedsiębiorstwa energetycznego, obejmuje nie tylko wartość usuniętych drzew (lub krzewów), koszty ich wycinki, ponownego zalesienia i pielęgnacji, ale również koszty odtworzenia trawnika, który – na skutek powyższych działań – uległ zniszczeniu.

Kupując tę nieruchomość, wpadniesz w finansową pułapkę i poniesiesz dodatkowy koszt sięgający nawet 50 tys. zł. To skutek nowych wymogów Unii Europejskiej

Dla wielu z nas zakup nieruchomości to jedna z najważniejszych decyzji w życiu. W związku z nowymi klimatycznymi celami Unii Europejskiej, nieruchomości ogrzewane węglem lub gazem będą musiały przejść kosztowną modernizację. W przeciwnym razie ich utrzymanie stanie się bardzo drogie.

REKLAMA

Nowe uprawnienia PIP i wyższe kary dla firm od 2026 r. Czy dojdzie do masowej zamiany śmieciówek w umowy o pracę? Szef PIP: uszczęśliwianie etatami na siłę się nie sprawdza

Nie będziemy masowo zmieniać umów cywilnoprawnych na etaty, a jedynie działać w przypadkach niebudzących wątpliwości – powiedział PAP szef Państwowej Inspekcji Pracy, główny inspektor pracy Marcin Stanecki. Zaznaczył, że w planowanych zmianach nie chodzi o „uszczęśliwianie etatami na siłę”, tylko o reagowanie na skargi.

Zmiana cen gazu. Chodzi o kwoty od 1 tysiąca, nawet do kilkunastu tysięcy złotych. Kto odczuje nową taryfę?

Choć większość z nas od miesięcy żyje tematem cen energii, to dla wielu osób równie istotne są ceny gazu. A te właśnie się zmieniły. Różnica obejmie rocznie kwoty od tysiąca, nawet do kilkunastu tysięcy.

Renta wdowia 2025. ZUS wypłaca świadczenia w zbiegu [Ważne terminy]

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca już wdowie renty. Jak informuje ZUS, dzięki rencie wdowiej świadczeniobiorcy zyskają średnio 359,82 zł. Dlaczego ważne jest szybkie złożenie wniosku?

Milion wniosków o rentę wdowią. ZUS: tym osobom świadczenia nie przyznamy

REKLAMA

Dodatek pielęgnacyjny przed ukończeniem 75 lat. Ważny warunek i przykład z sądu

Po ukończeniu 75 lat Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyzna emerytowi dodatek z urzędu. Inaczej jest jednak w przypadku młodszych osób, które muszą spełnić dodatkowe warunki.

W 2025 roku już 900 plus na dentystę. Może skorzystać każdy, kto opłaca składkę zdrowotną. Ale czy wiesz, jak?

Na początku 2025 roku pisaliśmy o tym, że każdy, kto opłaca składkę zdrowotną, może liczyć na 600 plus na dentystę. Co się w tym zakresie zmieniło? Głównie kwoty. Inflacja hamuje, ceny rosną, a pacjenci mają już 900 plus na dentystę.

REKLAMA