REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Reforma orzekania o niepełnosprawności podzielona na etapy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Michalina Topolewski
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Reforma orzekania o niepełnosprawności
Reforma orzekania o niepełnosprawności

REKLAMA

REKLAMA

Poza orzekaniem o niepełnosprawności powiatowe zespoły będą dodatkowo ustalać trzy stopnie ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu – zarówno w stosunku do dzieci, jak i dorosłych
rozwiń >

Reforma orzekania o niepełnosprawności a wyrok Trybunału Konstytucyjnego

REKLAMA

W 2014 r. sędziowie Trybunału Konstytucyjnego uznali, że uzależnianie przyznania opiekunowi świadczenia pielęgnacyjnego od wieku, w którym osoba wymagająca opieki stała się niepełnosprawna, jest niezgodne z konstytucją. I chociaż TK stwierdził, że wyrok powinien być zrealizowany bez zbędnej zwłoki, to jego realizacja wciąż jest zawieszona. W efekcie opiekunowie zajmujący się członkiem rodziny, który stał się niepełnosprawny w dorosłym życiu, nie mają prawa do wynoszącego obecnie 2119 zł miesięcznie świadczenia pielęgnacyjnego. Zamiast niego mogą liczyć jedynie na 620 zł zasiłku.

REKLAMA

Zwiększenie liczby korzystających ze świadczenia oznaczałoby dla rządu oczywiście potężne koszty (w 2018 r. resort rodziny szacował je na ok. 18 mld zł rocznie). Wyrok pozostaje więc niewykonany. Oficjalnie dlatego, że rząd najpierw chce przeprowadzić reformę systemu orzekania o niepełnosprawności. Prace nad nią trwają od 2017 r. i regularnie stają się wymówką dla nierealizowania orzeczenia TK.

Reforma stała się pretekstem, by nie zajmować się opiekunami.

Jak ma wyglądać reforma orzekania o niepełnosprawności?

Najnowsza koncepcja resortu rodziny zakłada, że zamiast całościowej reformy, łączącej poszczególne systemy orzecznicze w jeden, będzie ona przeprowadzana etapami. Pierwszy z nich, który ma polegać na wprowadzeniu dodatkowych stopni określających poziom ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu osoby niepełnosprawnej, ma być wdrożony od 2024 r.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

– Perspektywa realizacji wyroku znów się oddala i wygląda na to, że może przy okazji 10. rocznicy wydania orzeczenia przepisy zostaną zmienione – komentuje dr Rafał Bakalarczyk z Instytutu Polityki Senioralnej Senior HUB.

Zdaniem dr Agnieszki Dudzińskiej z Uniwersytetu Warszawskiego wyrok mógłby zostać wykonany nawet w obecnych realiach, na podstawie dostępnych danych orzeczniczych. Pozwalają one bowiem na wyodrębnienie osób, które byłyby objęte wsparciem. Ale reforma orzekania stała się pretekstem, aby nie zajmować się sprawą pieniędzy dla opiekunów dorosłych niepełnosprawnych.

 Reformy orzekania o niepełnosprawności - zmiana planu

Zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności będą wprowadzane etapami, obecnie są finalizowane prace legislacyjne nad pierwszym z nich - odpowiedziało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS) na pytanie DGP o to, co dzieje się z obiecywaną od kilku lat reformą. Oznacza to, że resort postanowił zmienić jej koncepcję, bo wcześniej była mowa o kompleksowym rozwiązaniu, które ma połączyć pięć obowiązujących obecnie systemów orzeczniczych (powiatowy, ZUS, KRUS, MON i MSWiA) w jeden.

Etapy reformy orzekania o niepełnosprawności

REKLAMA

O takim właśnie kształcie reformy mówił na początku 2021 r. Paweł Wdówik, wiceminister rodziny i polityki społecznej oraz pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych („Jedno orzecznictwo dla wszystkich”, DGP nr 31/2021). Tłumaczył, że zmiany zakładają wprowadzenie dwóch stopni niepełnosprawności, ale uzupełnionych o cztery dodatkowe wymiary orzekania (o zdolności do pracy, do samodzielnego życia, o funkcjonowaniu w życiu społecznym i rodzinnym oraz o potrzebach edukacyjnych). Organy zajmujące się orzekaniem miało zastąpić Krajowe Centrum Orzecznictwa z biurami terenowymi. Wiceminister Wdówik zapewniał, że nowe przepisy zostaną uchwalone do końca roku (ubiegłego).

Tak się nie stało. Zamiast tego zapadła decyzja o realizowaniu reformy etapami. Jak wyjaśnia MRiPS, jej pierwszy etap obejmie wyłącznie orzekanie o niepełnosprawności i jej stopniach, którym zajmują się powiatowe zespoły. Przewidziana jest w nim nowelizacja ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 573 ze zm.). Ma polegać na tym, że w postępowaniu orzeczniczym będą ustalane trzy stopnie trudności (ograniczeń) w samodzielnym funkcjonowaniu - w odniesieniu do osób, które nie skończyły 18 lat oraz starszych. Resort dodaje, że projektowane regulacje pozwolą na „zoptymalizowanie jakości orzekania” przez różnicowanie osób z niepełnosprawnościami ze względu na kryterium samodzielności, a w konsekwencji adresowanie do nich świadczeń o charakterze finansowym i rzeczowym, z uwzględnieniem potrzeb wynikających z ustalonych ograniczeń.

Kiedy nastąpi zmiana sposobu orzekania o niepełnosprawności?

Kiedy te zmiany miałyby zostać wprowadzone? Resort nie odpowiedział. Termin zarysowała natomiast Agnieszka Ginel, dyrektor Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, na posiedzeniu sejmowej komisji ds. petycji. Przy okazji rozpatrywania dezyderatu dotyczącego ulg dla osób niepełnosprawnych korzystających z transportu publicznego mówiła też o reformie orzecznictwa. Wskazała, że pierwszy etap ma zostać wdrożony od 2024 r. Dopytywana o kolejne jej części i to, czy przewidują one ujednolicenie systemów orzeczniczych, powiedziała, że prace zostały podzielone na trzy etapy i pozostałe zmiany są planowane w dwóch następnych. Ponieważ nie zostały one jednak wewnątrzresortowo zaakceptowane, trudno określić, kiedy nastąpią.

- Było już tyle obietnic reformy orzecznictwa, które nie zostały zrealizowane, że sceptycznie podchodzę do kolejnej. Zmiany w orzecznictwie były w ostatnich latach zasłoną dymną dla rządu. Wykorzystywał ją jako wytłumaczenie dla braku innych reform w systemie wsparcia niepełnosprawnych i niewykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych - podkreśla dr Agnieszka Dudzińska z Uniwersytetu Warszawskiego.

Dodaje, że taka kadłubkowa reforma może mieć małe szanse na wejście w życie, bo w przyszłym roku są wybory, a projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji nie wyszedł jeszcze z resortu do konsultacji zewnętrznych.

Potrzebne fundamentalne zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności

- Fragmentaryzacja to jedno z największych utrapień orzecznictwa. Tymczasowe łatki przyszywane na stary system przez wprowadzanie kolejnych kryteriów lub stopni to nie jest dobra wiadomość - mówi Maria Libura z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Dodaje, że potrzebna jest głęboka reforma orzecznictwa, która nie skończy się na dodaniu nowych kategorii, takich jak poziomy samodzielności, ale zapewni realne i dopasowane do potrzeb wsparcie. Zwłaszcza że nie wiadomo, czy i w jakim stopniu zapowiadane zmiany usuną mankamenty obecnego systemu, np. słabe rozpoznanie niepełnosprawności ukrytych i spowodowanych zaburzeniami zachowania.

Profesor Paweł Kubicki z SGH uważa jednak, że jeśli nie da się przeprowadzić od razu całościowej reformy, to lepiej zrobić ją chociaż częściowo. Zastrzega, że z ostateczną oceną trzeba poczekać na więcej konkretów o tym, jak będzie wyglądać ustalanie dodatkowych stopni ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu i jakie uprawnienia będą wiązały się z ich występowaniem.

- Ujednolicenie orzecznictwa jest bardzo ważne, ale problem tkwi w tym, że system orzekania o niepełnosprawności uniemożliwia indywidualizację wsparcia, np. asystenckiego czy mieszkalniczego. Zakres i rodzaj potrzeb osób o tym samym stopniu niepełnosprawności może być bowiem diametralnie różny, więc istotniejsze jest otworzenie im drogi do jego uzyskania - podkreśla Adam Zawisny, wiceprezes Instytutu Niezależnego Życia.

Dodaje, że podejście etapowe jest bardziej realistyczne i pozwoli szybciej osiągnąć dostęp do dopasowanej do potrzeb pomocy.

Systemy orzecznictwa

Systemy orzecznictwa

Dziennik Gazeta Prawna - wydanie cyfrowe

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Za szkody najemcy zapłaci wynajmujący? Za co odpowiedzialność ponosi lokator?

Zaległości dotyczące płatności czynszu i rachunków, a także złe zachowanie najemcy prowadzące do konfliktów z sąsiadami. Tego najbardziej mogą obawiać się właściciele mieszkań rozważający ich wynajęcie. Zaległości czynszowe to częściej poruszany temat aniżeli konsekwencje złego zachowania lokatora w prywatnym mieszkaniu. Tymczasem obawy właścicieli mieszkań o skutki złego zachowania lokatora są czasem spore. Wzmacniają je uchwały wspólnot mieszkaniowych próbujące „przerzucić” na wynajmującego odpowiedzialność za nieodpowiednie zachowanie najemcy (np. spowodowanie szkód w częściach wspólnych budynku). Warto wyjaśnić, dlaczego takie uchwały są wątpliwe i poruszyć również inne aspekty złego zachowania lokatorów.

1300 zł miesięcznie dla każdego dorosłego? Za to zniknąć muszą: 800+, zasiłki socjalne, 13 i 14 emerytura. Ministerstwo Finansów policzyło koszty wprowadzenia bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP)

W odpowiedzi na interpelację poselską, Jurand Drop, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, udzielił odpowiedzi na pytanie, czy jego resort pracuje nad wprowadzeniem w Polsce tzw. bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP) i jakie byłby koszty wypłaty każdemu dorosłemu obywatelowi 1300 zł tytułem BDP.

Koniec z nadużywaniem przez pracodawców umów zlecenia i umów o dzieło – zostaną one przekształcone w umowy o pracę. „Umowa o pracę zapewnia większą ochronę prawną, stabilność zatrudnienia, daje też dostęp do świadczeń i uprawnień pracowniczych”

W dniu 19 sierpnia br. do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów trafił przygotowany w MRPiPS projekt ustawy o Reformie Państwowej Inspekcji Pracy. Zakłada on m.in. uprawnienie Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) do wydawania decyzji administracyjnych o przekształceniu nieprawidłowo zawartych umów cywilnoprawnych (czyli umów zlecenia i umów o dzieło) w umowy o pracę. Ma to istotnie ograniczyć nadużycia pracodawców względem pracowników, polegające na zawieraniu przez nich umów cywilnoprawnych z pracownikami, w warunkach, w których powinna zostać zawarta umowa o pracę.

Rada Gabinetowa 27 sierpnia: Prezydent Nawrocki chce porozumienia, które będzie miało wpływ na system legislacyjny państwa polskiego

Rada Gabinetowa, zwołana przez prezydenta Karola Nawrockiego, odbyła się dziś rano w Pałacu Prezydenckim. Przedmiotem obrad Rady był stan finansów publicznych, inwestycje rozwojowe, w tym budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego i elektrowni jądrowych, a także ochrona polskiego rolnictwa.

REKLAMA

Świadczenie wspierające: Rząd nie będzie chronił osób niepełnosprawnych (stopień znaczny)

Przed czym miałby chronić? Przed opłatami ponoszonymi przez osoby niepełnosprawne. To opłaty, które płacą za pomoc w sporządzaniu wniosków o świadczenie wspierające. Jego maksymalna wysokość 4134 zł (w 2025 r.). Za pomoc w jego przyznaniu firmy pośredniczące i kancelarie życzą sobie wielokrotność świadczenia. Może to być nawet 6-krotność wartości przyznanego świadczenia (czyli prawie 25 000 zł z: 6 x 4134 zł). To są wygórowane opłaty. Od kilku miesięcy posłowie alarmują rząd o tym procederze, który dotyka osoby niepełnosprawne w najpoważniejszym stopniu niepełnosprawności (często starsze). Rząd odmówił interwencji, chodź przecież to politycy stworzyli skomplikowany system przyznawania świadczenia wspierającego, z którym nie radzą sobie osoby niepełnosprawne i ich rodziny.

Jednolity plik ubezpieczeniowy (JPU) i kilkadziesiąt innych zmian w obowiązkach wobec ZUS-u. MRPiPS chce uproszczenia procedur dla płatników [założenia projektu nowelizacji]

W dniu 26 sierpnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Celem tej nowelizacji jest ograniczenie obowiązków płatników składek, w tym przedsiębiorców, względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) oraz uproszczenie procedur dla płatników składek związanych ze sporządzaniem i przekazywaniem do ZUS dokumentów ubezpieczeniowych oraz eliminacja powielania danych, które są już dostępne w systemie informatycznym ZUS. Głównym założeniem przygotowywanych w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmian jest, aby zakres danych, które płatnik składek musiałby udostępnić ZUS był ograniczony do niezbędnego minimum. ZUS opierałby się na danych już zgromadzonych na kontach oraz w wewnętrznych systemach (np. zasiłkowych), jak również zaciągałby dane z systemów zewnętrznych (np. z MF). Rząd planuje przyjąć i skierować do Sejmu tę nowelizację w I kwartale 2026 roku.

Czym jest oskarżenie prywatne

Nie każde przestępstwo ścigane jest z urzędu. W polskim prawie karnym istnieje grupa czynów, w których to sam pokrzywdzony musi wystąpić w roli oskarżyciela – składając do sądu prywatny akt oskarżenia. Jakie to przestępstwa? Jak wygląda procedura?

Małżeńskie jubileusze w Polsce – czy państwo powinno płacić za wierność? Dlaczego potrzebne są regulacje, które umożliwią uhonorowanie par z długim stażem?

Małżeńskie jubileusze w Polsce, czyli uhonorowanie par, które wspólnie przeżyły 50, 60 czy 70 lat, stało się pięknym zwyczajem kultywowanym przez samorządy w całym kraju. W wielu gminach jubilaci otrzymują nie tylko medale „Za długoletnie pożycie małżeńskie”, ale także listy gratulacyjne, nagrody rzeczowe czy nawet świadczenia pieniężne. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy wkracza prawo – Regionalne Izby Obrachunkowe i sądy administracyjne wskazują, że brak jest jednoznacznej podstawy ustawowej do finansowania takich gratyfikacji ze środków publicznych. Pojawia się więc pytanie: czy państwo powinno płacić za wierność i wspólne życie małżonków? Dyskusja wokół jubileuszy małżeńskich dotyka nie tylko kwestii tradycji i wartości rodzinnych, ale także zasady legalizmu, konstytucyjnej równości obywateli i ograniczeń prawa finansów publicznych. Spór o to, jak uregulować świadczenia dla małżeńskich jubilatów, trafił już do Senatu – i może zadecydować o przyszłości tego wyjątkowego zwyczaju.

REKLAMA

Reklama aptek wraca? Przełomowy projekt ustawy po wyroku TSUE

Rząd planuje uchylenie całkowitego zakazu reklamy aptek. Zmiana jest konsekwencją wyroku TSUE, który uznał polskie przepisy za zbyt restrykcyjne i sprzeczne z prawem unijnym. Nowa ustawa ma pozwolić aptekom na reklamę, ale w ściśle określonych ramach i z wyższymi karami za nadużycia.

14. emerytura z KRUS - ile i dla kogo w 2025 r. Kiedy wypłata?

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego poinformowała w komunikacie, że dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane "czternastą emeryturą", będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Kto ma prawo do tego świadczenia, ile wyniesie w tym roku?

REKLAMA