Strona główna » Prawo » Sprawy rodzinne » Pomoc Społeczna » Niepełnosprawni » MOPS, WSA i NSA: Świadczenie pielęgnacyjne. Wysyp sporów. Od 11 lat urzędnicy mylnie twierdzą, że niepełnosprawność to młodość

MOPS, WSA i NSA: Świadczenie pielęgnacyjne. Wysyp sporów. Od 11 lat urzędnicy mylnie twierdzą, że niepełnosprawność to młodość

15 kwietnia 2025, 19:27
[Data aktualizacji 16 kwietnia 2025, 08:58]

tomasz.krol@infor.pl Tomasz Król

prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny

MOPS, WSA i NSA: Świadczenie pielęgnacyjne. Wysyp sporów. Od 11 lat urzędnicy mylnie twierdzą, że niepełnosprawność to młodość

Shutterstock

REKLAMA

Nie wiadomo dlaczego świadczenia dla niepełnosprawnych są zależne od wieku nabycia niepełnosprawności (tak jest np. w rencie socjalnej). Najbardziej drastyczna sytuacja była w świadczeniu pielęgnacyjnym (starym). Przepisy mówiły, że niepełnosprawność musi powstać generalnie przed pełnoletniością (wyjątki dla nauki). Jednak w 2014 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że jest to niezgodne z Konstytucją RP - nie ma żadnego uzasadnienia, aby starego świadczenia pielęgnacyjnego nie dostał opiekun osoby niepełnosprawnej niewidomej albo jeżdżącej na wózku od trzydziestego roku życia.

Przepisy o świadczeniu wspierającym wprowadziły nowe świadczenie pielęgnacyjne (do 18. roku życia). Stare świadczenie pielęgnacyjne będzie obecne jeszcze przez wiele lat. Dlatego jest tak dużo sporów z MOPS w sądach o to świadczenie.

REKLAMA

Wyrok TK 21 października 2014 r. (sygn. akt K 38/13) - świadczenie pielęgnacyjne nie tylko dla niepełnosprawności (stopień znaczny) powstałej w młodości

Formalnie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych (dalej u.ś.r.) stanowi, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała: nie później niż do ukończenia 18 roku życia albo w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia. Nigdy nie został usunięty z przepisów (aż do nowelizującej mocy ustawy o świadczeniu wspierającym). Pomimo wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13

Ważne

W TK doszło do uznania niekonstytucyjności części wskazanej normy prawnej w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną ze względu na datę powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki, nie może stanowić podstawy odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.

Dlatego przepis nie może stanowić podstawy odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. W MOPS jest jednak inaczej. Poniżej przykład

Świadczenie pielęgnacyjne a udar, cukrzyca, nadciśnienie i wiek nabycia niepełnosprawności

III SA/Kr 1384/24 - Wyrok WSA w Krakowie z 19 marca 2025 r. Link do wyroku

Prezydent Miasta Krakowa decyzją z dnia 5 stycznia 2024 r. nr SO-04.8252.632.2023-1/24 odmówił przyznania skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawna matką.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

MOPS ocenił, że jest faktyczna opieka nad niepełnosprawną matką. Ale jest też negatywna przesłanka do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego - niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała po ukończeniu 18 roku życia i po ukończeniu 25 roku życia.

Co z tym zrobił sąd? Stwierdził tak:

"Skoro zatem TK kategorycznie przyjął, że art. 17 ust. 1b ustawy narusza prawa opiekunów osób, których niepełnosprawność́ powstała odpowiednio po ukończeniu 18 oraz 25 roku życia, to nie sposób uznać, iż orzeczenie to nie ma wpływu na sytuację prawną skarżącej. Wręcz przeciwnie - data ustalenia niepełnosprawności jej matki nie mogła być negatywną przesłanką do przyznania świadczenia".

Nie wiemy, czy zostało przyznane świadczenie pielęgnacyjne. Bo MOPS utrącając wniosek o świadczenie pielęgnacyjna (na bazie kryterium wieku osoby niepełnosprawnej) nie analizował już dokładnie jej niepełnosprawności (stopień znaczny) i niesamodzielności. MOPS uwzględni takie zdarzenia medyczne jak:

Cukrzyca - mierzenie poziomu cukru, podawanie leków/insuliny, odpowiednia dieta,
Ciśnienie – mierzenie ciśnienia, dawkowanie leków celem podwyższenia lub obniżenia ciśnienia,
Stan po udarze
Problemy z poruszaniem się
Chore serce
Astma

Zadanie dla MOPS zlecone przez WSA? Dokładna analiza aktualnej dokumentacji medycznej (o którą wcześniej organ nie wezwał) da organowi obraz zdrowia matki skarżącej, co w niewątpliwy sposób pozwoli ustalić zakres tej opieki i ocenę, czy skarżąca może pozostawić tak chorą matkę samą w domu na kilka godzin bez niebezpieczeństwa dla jej życia.

Polecamy VAT 2025. Podatki część 2

Przepisy o świadczeniu pielęgnacyjnym nie uwzględniają wyroku Trybunału Konstytucyjnego

Przykład

Osoba niepełnosprawna jest sparaliżowana od trzydziestego roku życia. Jej opiekun składa w 2020 r. wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. MOPS odmawia. Urzędnicy powołują się na przepisy, które wykluczają ze świadczenia pielęgnacyjnego trzydziestolatka. Opiekun wie jednak że jest wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Kieruje sprawę do sądu. Najpierw WSA, a potem NSA nakazują MOPS zastosowanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego. I przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego (starego).

Zapisz się na newsletter

Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.