REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wyzysk - zmiany w kodeksie cywilnym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piotr Szymaniak
Piotr Szymaniak
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Wyzysk - zmiany w kodeksie cywilnym/Fot. Shutterstock
Wyzysk - zmiany w kodeksie cywilnym/Fot. Shutterstock
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Główne zmiany kodeksu cywilnego, zatwierdzone przez Radę Ministrów, zakładają łatwiejsze podważenie nieuczciwych umów i trudniejsze przerwanie biegu przedawnienia przez wierzyciela.

Po wprowadzeniu za pomocą tarczy antykryzysowej 3.0 (Dz.U. z 2020 r. poz. 875) przepisów antylichwiarskich Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt zmian dotyczący m.in. wyzysku. Jest to reakcja na nieuczciwe praktyki rynkowe w postaci zawierania umów o skutkach analogicznych do wyzysku, lecz formalnie niemieszczących się w zakresie stosowania art. 388 kodeksu cywilnego. Chodzi o wszelkiego rodzaju sprzedaż garnków, pościeli czy innych artykułów wyposażenia domowego o rzekomych nadzwyczajnych parametrach, podczas gdy jedyną ich wyjątkową cechą jest nadzwyczaj wysoka cena. Taką praktyką, zdaniem MS, jest również oferowanie osobom postawionym pod ścianą stosunkowo niskich pożyczek na wysoki procent pod zastaw o wiele więcej wartej nieruchomości. A nawet niektóre umowy franczyzowe, w których charakter wzajemnych zobowiązań odbiega od równowagi niczym jamajscy biegacze pozostałym rywalom.

REKLAMA

Ratunek przed skutkami oszustwa

REKLAMA

Resort doszedł do wniosku, że słabość strony wyzyskanej nie polega na jej niedołęstwie czy niedoświadczeniu, o którym mowa w art. 388 k.c., lecz braku wiedzy co do faktycznych skutków zawieranej umowy. – Umiejętne przedstawienie niekorzystnej oferty może wywołać u adresata przeświadczenie o jej atrakcyjności wraz z jednoczesnym przekonaniem o braku konieczności jej weryfikacji przed zawarciem umowy – czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji. Chodzi np. o presję czasu w postaci ograniczenia możliwości zawarcia umowy jedynie do chwili przedstawiania oferty, przez co klient nie ma możliwości porównać jej z innymi ofertami na rynku.

Dlatego projekt przewiduje rozszerzenie przesłanek wyzysku o wykorzystanie „braku dostatecznego rozeznania”. Co więcej, w obecnym stanie prawnym strona ma dwa lata na podważenie umowy. Jest to termin zawity, po którego upływie wszelkie słuszne roszczenia strony wygasają. Dzięki projektowanej zmianie par. 2 w art. 388 k.c. termin ten zostanie wydłużony o rok, a w przypadku gdy stroną umowy jest konsument – o cztery lata.

Oprócz tego obecnie można dochodzić tylko zmniejszenia świadczenia lub zwiększenia świadczenia drugiej strony, a tylko w sytuacji, gdy jedno i drugiej byłoby nadmiernie utrudnione, unieważnienia umowy. Teraz od pokrzywdzonej strony będzie zależało, które z tych trzech rozwiązań wybierze.

REKLAMA

Poza tym, by mówić o wyzysku, konieczne jest stwierdzenie, że świadczenia jednej strony przewyższają w sposób rażący świadczenia drugiej. Projektowany art. 388 par. 11 k.c. precyzuje, że do rażącego przewyższenia dochodzi wówczas, gdy wartość świadczenia jednej strony jest co najmniej dwukrotnie wyższa. Do tego to nie kupujący, lecz sprzedawca będzie musiał udowodnić, że wartość sprzedanego towaru lub usługi nie jest dwukrotnie wyższa.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

‒ Zmieniamy dziurawe prawo. Projekt trafia do Sejmu, gdzie, mam nadzieję, zostanie uchwalony ponad podziałami. Jestem przekonany, że sama zmiana przepisów podziała prewencyjnie. Tak było np. w przypadku „cofania liczników” w samochodach. Już sama zapowiedź wprowadzenia sankcji za ten proceder spowodowała, że z internetu zaczęły znikać ogłoszenia o „zmianie wskazań liczników”– zapewnia DGP Michał Woś, wiceminister sprawiedliwości. – Problem dotyczy procederu, który krzywdził najsłabszych: często schorowane, starsze osoby. Stosowane wobec nich nieetyczne techniki sprzedaży, polegające na wciskaniu bubli za duże pieniądze, uchodziły płazem, bo brakowało skutecznego prawa, jasnego przepisu. Na tym żerowali oszuści, bo trudno nazwać ich przedsiębiorcami. Dlatego zależy nam na szerokim informowaniu społeczeństwa o nowych narzędziach – dodaje wiceminister Woś.

Rozmowy o ugodzie zawieszą bieg przedawnia

Duże zmiany, w stosunku do pierwotnych założeń, przyniosła za to kwestia związana z przerwaniem biegu przedawnienia na skutek zawezwania do próby ugodowej. W orzecznictwie sądów przyjęło się, że pierwsze zawezwanie do ugody przerywa bieg przedawnienia roszczenia. Jednak czy taki skutek niesie także drugiego i kolejne ‒ co do tego nie ma zgody ani w doktrynie, ani w orzecznictwie. Dlatego pierwotnie nowelizacja miała przesądzić, poprzez zmianę art. 123 k.c., że tylko pierwsze zawezwanie do ugody oraz pierwsze wszczęcie mediacji przerywa przedawnienie. Choć niewątpliwie wprowadziłoby to jasne i klarowne zasady i ujednoliciło orzecznictwo, to pomysł spotkał się z krytyką. Na łamach DGP prof. Jerzy Pisuliński z Uniwersytetu Jagiellońskiego wskazywał, że jednostronna czynność wierzyciela w ogóle nie powinna przerywać przedawnienia. – Jeśli już ustawodawca chce iść w tym kierunku, to zawezwanie do próby ugodowej powinno skutkować co najwyżej zawieszeniem biegu terminu przedawnienia na czas postępowania pojednawczego – wskazywał cywilista.

Te argumenty trafiły jak widać do autorów projektu, bo w ostatecznej wersji, zatwierdzonej wczoraj przez Radę Ministrów, znalazł się zapis, zgodnie z którym w przypadku zawezwania do próby ugodowej, a także wszczęcia mediacji, bieg przedawnienia ulega zawieszeniu, odpowiednio na czas prowadzenia postępowania pojednawczego oraz mediacji.

‒ Biorąc pod uwagę to, że w zawezwaniu do ugody nawet nie trzeba skonkretyzować ściśle roszczenia, to skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia jest zbyt poważny. Zawieszenie natomiast jest dobrym rozwiązaniem dla obydwu stron, a przy tym nie zniechęca wierzycieli do polubownego załatwienia sprawy, bo nie będą mieć oni obawy, że upłynie im termin przedawnienia – wskazuje prof. Pisuliński. ©℗

Dziennik Gazeta Prawna

Wyzysk do zmiany

Etap legislacyjny

Projekt przyjęty przez rząd

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odrzucenie spadku i tak nie uchroni przed długami po zmarłym

Odrzucenie spadku i tak nie uchroni przed długami po zmarłym - dlaczego? Cóż, kwestie dziedziczenia po bliskich budzą wiele emocji, a nierzadko również obaw. Choć przyjęcie spadku kojarzy się z korzyścią, niewiedza i skomplikowane przepisy mogą prowadzić do poważnych problemów finansowych, zwłaszcza gdy w grę wchodzą długi zmarłego. Zawiłości prawa spadkowego potrafią zaskoczyć, o czym świadczą kontrowersyjne orzeczenia sądowe, które wymagają interwencji nawet Rzecznika Praw Obywatelskich.

Intensywne opady deszczu uszczuplą portfele wielu właścicieli nieruchomości o nawet 10 tys. zł. Kontrolerzy nie będą mieli litości dla Polaków

Ostatnie dni obfitują w gwałtowne zjawiska pogodowe, w tym m.in. w intensywne opady deszczu. Stąd, wiele osób zmaga się z problemem wód opadowych gromadzących się w nadmiarze na ich posesjach. Zagospodarowanie wód opadowych, leży w gestii właściciela nieruchomości. Nie każdy jest świadomy, że za odprowadzanie deszczówki niezgodnie z przepisami, grożą poważne konsekwencje – w tym grzywna w wysokości nawet 10 tys. zł.

Emerytura dla nauczyciela 2025 – które rozwiązanie wybrać? ZUS podpowiada

Nauczyciele, którzy chcą zakończyć aktywność zawodową mają do wyboru kilka możliwości – od powszechnej emerytury, przez wcześniejsze przejście na świadczenie z Karty Nauczyciela, aż po tzw. nową emeryturę nauczycielską. Wybór zależy m.in. od wieku, stażu pracy i spełnienia określonych warunków.

100 zł miesięcznie dodatku do energii elektrycznej dla tej grupy osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Wnioski można składać od 11 lipca 2025 r.

Od 1 lipca 2025 roku więcej osób będzie mogło ubiegać się o dofinansowanie w ramach programu „Aktywny samorząd”, Obszar E. Wsparcie w formie dodatku na opłaty za energię elektryczną przysługuje osobom korzystającym z koncentratora tlenu lub respiratora w warunkach domowych.

REKLAMA

Dodatki dla urzędników. Co na to RIO? Odpowiedź zaskoczy

Dodatki dla urzędników. Co na to RIO? Odpowiedź zaskoczy, bo wydawałoby się, że pracodawca może w skład wynagrodzenia zasadniczego wliczać różnego rodzaju dodatki, tym bardziej w budżetówce. No nie zawsze!

Zestawienie i omówienie 61 korzystnych wyroków sądów powszechnych w sprawach dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20, w tym 4 prawomocnych

Orzecznictwo w sprawach art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. sygn. akt SK 140/20 jest bardzo niejednolite. Wskazana niejednolitość przejawia się na wielu płaszczyznach, przede wszystkim niektóre sądy powszechne orzekają na korzyść emerytów poprzez zmianę decyzji ZUS, inne z kolei orzekają na niekorzyść, oddalając odwołania emerytów. Również w ramach orzeczeń korzystnych, można zaobserwować spore różnice.

Unia zakaże kotłów gazowych? Tak, ale nie od 2040 roku. Ekspert wyjaśnia

- Od dwóch lat ze zmiennym natężeniem pojawiają się w mediach teksty o rzekomym zakazie przez Unię Europejską montażu kotłów gazowych oraz zakazie od 2040 r. wykorzystania gazu do ogrzewania. Warto może wyjaśnić zaniepokojonym klientom, że takie doniesienia to brednie i manipulacja – powiedział serwisowi eNewsroom.pl Bartosz Kwiatkowski, Dyrektor Generalny, Polska Organizacja Gazu Płynnego (POGP)

Co najmniej 120 proc. płacy minimalnej w budżetówce w 2026: taka propozycja

Co najmniej 120 proc. płacy minimalnej w budżetówce: taka propozycja padła. Dlaczego? Bo w wielu państwach Europy Środkowej płaca minimalna stanowi kluczowy instrument polityki społecznej i ekonomicznej, nie inaczej powinno być w Polsce, szczególnie w stosunku do pracowników budżetówki. Ich praca ma realny wpływ na funkcjonowanie sektora publicznego i generalnie państwa. W Polsce od lat obserwujemy systematyczny wzrost płacy minimalnej, jednak nadal utrzymuje się spora różnica między warunkami zatrudnienia w sektorze publicznym a prywatnym. Wciąż płaca minimalna jest wręcz niegodna! Czy czas to zmienić i uregulować ustawowo, że np. minimalne wynagrodzenie w tzw. budżetówce wynosi zawsze 120 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę?

REKLAMA

Kto dostanie pieniądze z ZUS-u po śmierci emeryta lub rencisty? Czy trzeba zwracać emeryturę lub rentę po śmierci seniora? ZUS wyjaśnia

Czy emeryturę lub rentę doręczoną po śmierci świadczeniobiorcy trzeba oddać? A co ze świadczeniem, które wpłynęło na konto? W takich sytuacjach wątpliwości ma wiele osób. ZUS przypomina, kto może zachować wypłatę, a kiedy trzeba ją zwrócić.

Sejm na żywo. Komisja śledcza ds. Pegasus [11 lipca 2025r.]

11 lipca 2025 r. odbędzie się posiedzenie komisji śledczej ds. inwigilacji systemem Pegasus. Podczas posiedzenia przesłuchana zostanie prokurator Teresa Rutkowska-Szmydyńska.

REKLAMA