Nowy długi weekend sierpniowy i kolejny dzień wolny od pracy w ważne święto państwowe jeszcze w 2025 r. – komisja sejmowa wystąpiła do MRPiPS

• Jakie dni – w obecnym stanie prawnym – są dniami wolnymi od pracy?
• Czym jest święto państwowe i czy jest to dzień wolny od pracy?
• 1 sierpnia jest świętem państwowym upamiętniającym wybuch Powstania Warszawskiego (Narodowym Dniem Pamięci Powstania Warszawskiego), ale czy będzie również dniem wolnym od pracy?
• Kiedy nowe przepisy mogłyby wejść w życie – czy jest szansa na nowy dzień wolny od pracy 1 sierpnia (i kolejny długi weekend sierpniowy) jeszcze w 2025 r.?

Jakie dni – w obecnym stanie prawnym – są dniami wolnymi od pracy?

O tym, jakie dni są ustawowo wolne od pracy, stanowi ustawa z dnia 18.01.1951 r. o dniach wolnych od pracy. W obecnym stanie prawnym, zgodnie z ww. aktem – dniami wolnymi od pracy, są:

1. 1 stycznia – Nowy Rok,
2. 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
3. pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
4. drugi dzień Wielkiej Nocy,
5. 1 maja – Święto Państwowe,
6. 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
7. pierwszy dzień Zielonych Świątek,
8. dzień Bożego Ciała,
9. 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
10. 1 listopada – Wszystkich Świętych,
11. 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
12. 24 grudnia – Wigilia Bożego Narodzenia (która po raz pierwszy, będzie wolna w 2025 r. – na podstawie ustawy z dnia 6.12.2024 r. o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 1 lutego br.),
13. 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
14. 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia

oraz

15. niedziele.

Ponadto, w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii – dni wolne od pracy (inne niż wyżej wymienione), w drodze rozporządzenia, może również określić Prezes Rady Ministrów.

Czym jest święto państwowe i czy jest to dzień wolny od pracy?

W aktualnym stanie prawnym – brak jest definicji legalnej „święta państwowego” (lub używanego zamiennie – „święta narodowego”). Jedynym aktem prawnym, który powołuje się na pojęcie „święta państwowego” jest ustawa z dnia 31.01.1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych, która w jej art. 7 ust. 1 stanowi o obowiązku podnoszenia flagi państwowej Rzeczpospolitej Polskiej z okazji świąt państwowych, na budynkach lub przed budynkami stanowiącymi siedziby urzędowe albo miejsce obrad Sejmu, Senatu, prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, Rady Ministrów oraz prezesa Rady Ministrów, organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz organów administracji rządowej i innych organów państwowych oraz jednostek organizacyjnych, a także organów jednostek samorządu terytorialnego i samorządowych jednostek organizacyjnych.

Święto państwowe – zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN – stanowi „święto ustanowione przez władze państwowe”, zaś pojęciem święta narodowego określa się „święto upamiętniające wydarzenia ważne dla jakiegoś narodu”. Z analizy Międzynarodowego Instytutu Społeczeństwa Obywatelskiego wynika, że w prawodawstwie – pojęcia te stosowane są równolegle bądź zamiennie – „Brakuje klucza, nie ma reguły określającej, które święta należy nazywać państwowymi, a które narodowymi i jakie niesie to za sobą konsekwencje (np. protokolarne czy organizacyjne). I tak np. Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego jest nazwany w ustawie świętem państwowym, a już Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 - nie, a przy tym, mimo użycia terminu „narodowy”, przyjęty został tylko uchwałą Sejmu.”¹

Święta państwowe i święta narodowe są zatem ustanawiane zarówno aktami prawnymi rangi ustawowej, jak i uchwałami Sejmu. Wśród świąt państwowych ustanowionych w drodze ustawy, można wymienić m.in.:

• 2 maja – Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej (ustanowiony ustawą z dnia 20.02.2004 r. o zmianie ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej),
• 1 sierpnia – Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego (ustanowiony ustawą z dnia 9.10.2009 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Powstania Warszawskiego),
• 15 sierpnia – Święto Wojska Polskiego (ustanowione ustawą z dnia 30.07.1992 r. o ustanowieniu Święta Wojska Polskiego i utrzymane ustawą z dnia 11.03.2022 r. o obronie Ojczyzny),
• 14 października – Dzień Edukacji Narodowej (ustanowiony ustawą z dnia 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela) czy
• 16 października – Dzień Papieża Jana Pawła II (ustanowiony ustawą z dnia 27.07.2005 r. o ustanowieniu 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II).

Wśród świąt państwowych ustanowionych w drodze uchwały Sejmu natomiast:

• 27 września – Dzień Podziemnego Państwa Polskiego (ustanowiony uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11.09.1998 r. w sprawie ustanowienia Dnia Polskiego Państwa Podziemnego) czy
• 4 października – Dzień Zwierząt (ustanowiony uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27.10.2006 r. w sprawie ustanowienia Dnia Zwierząt).

Jak wynika z powyższych, jedynie przykładowych dat – ustanowienie święta państwowego nie oznacza wcale, że jest to jednocześnie dzień wolny od pracy. Wprowadzenie dnia wolnego od pracy musiałoby bowiem nastąpić w drodze zmiany ustawy z dnia 18.01.1951 r. o dniach wolnych od pracy. Przykład święta państwowego, które stanowi jednocześnie dzień wolny od pracy, jest Święto Wojska Polskiego, które przypada na dzień 15 sierpnia. 15 sierpnia jest jednak dniem wolnym od pracy nie z okazji Święta Wojska Polskiego, a przypadającego również w tym dniu – Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Co więcej – w 2025 r. 15 sierpnia wypada w piątek, co oznacza, że dla setek tysięcy pracowników będzie to długi weekend – w terminie od 15-17 sierpnia 2025 r. Czy poza ww. długim weekendem, jest szansa na jeszcze jeden – ustawowo wolny piątek (i długi weekend) w sierpniu tego roku?

1 sierpnia jest świętem państwowym upamiętniającym wybuch Powstania Warszawskiego (Narodowym Dniem Pamięci Powstania Warszawskiego), ale czy będzie również dniem wolnym od pracy?

1 sierpnia (bo o nim mowa) od 2010 r. (za sprawą ustawy z dnia 9.10.2009 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Powstania Warszawskiego) jest świętem państwowym. Został nim ustanowiony z inicjatywy prezydenta Lecha Kaczyńskiego „w hołdzie bohaterom Powstania Warszawskiego – tym, którzy w obronie bytu państwowego, z bronią w ręku walczyli o wyzwolenie Stolicy, dążyli do odtworzenia instytucji niepodległego Państwa Polskiego, sprzeciwili się okupacji niemieckiej i widmu sowieckiej niewoli zagrażającej następnym pokoleniom Polaków”. W aktualnym stanie prawnym – nie jest on jednak dniem ustawowo wolnym od pracy (zgodnie z ustawą z dnia 18.01.1951 r. o dniach wolnych od pracy). Zmiana powyższego stanu rzeczy – stała się przedmiotem petycji (nr BKSP-155-X-342/24), która została złożona do Sejmu w dniu 14 listopada 2024 r. przez Stowarzyszenie Lepszy Sulejówek.

W ocenie petytorów – nadanie dniu 1 sierpnia statusu dnia ustawowo wolnego od pracy w Polsce, przysłuży się refleksji wśród Polaków nad realiami Powstania Warszawskiego, które – choć, z militarnego punktu widzenia, zakończyło się klęską dla Polski, bowiem nie udało się trwale wyzwolić stolicy spod okupacji, to jednak – „stanowiło wielki zryw niepodległościowy, który powinien stanowić wzór dla współczesnego młodego pokolenia, jak należy zabiegać za wszelką cenę o nasz kraj w najtrudniejszych sytuacjach i nie poddawać się w przypadku niepowodzeń”. Jak dalej argumentuje Stowarzyszenie – ustanowienie rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego dniem wolnym od pracy – „będzie kształcić współczesne młode pokolenie do stanowienia w przyszłości elity intelektualnej naszego kraju, świadomej swojej tożsamości narodowej, a także pozwoli znacznie większej rzeszy obywateli niż dotychczas, na branie udziału w patriotycznych obchodach z okazji tej niezwykle ważnej w historii Polski dacie, które odbywają się w bardzo wielu miejscach w Polsce”.

W opinii prawnej dotyczącej powyższej petycji (nr BEOS-WP-23/25) – sejmowe Biuro Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji zwróciło uwagę, iż w przeszłości – Komisja do Spraw Petycji rozpatrywała już tożsame postulaty (co do ustanowienia dnia 1 sierpnia dniem ustawowo wolnym od pracy) i podejmowała decyzję o nieuwzględnieniu żądań będących przedmiotem takich petycji. Nie ulega jednak wątpliwości, iż ewentualne rozszerzenie katalogu dni wolnych od pracy leży w gestii ustawodawcy i pozostaje do jego oceny. Niniejsza petycja stała się przedmiotem obrad sejmowej Komisji do Spraw Petycji w dniu 2 kwietnia 2025 r. Poseł Marcin Józefaciuk – sprawozdawca, który referował przedmiot petycji, zwrócił uwagę, iż – 15 sierpnia, który jest już dniem ustawowo wolnym od pracy, stanowi święto kościelne (dzień ten jest, co prawda, również Świętem Wojska Polskiego, ale jako dzień ustawowo wolny od pracy ustanowiony został z powodu przypadającego w tym dniu święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny), dlatego też – warto by zastanowić się nad ustanowieniem dniem wolnym od pracy również 1 sierpnia, który – byłby świętem świeckim, upamiętniającym rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Na skutek powyższych argumentów – sejmowa Komisja do Spraw Petycji zdecydowała się (tym razem) nie odrzucać petycji i skierować w tej sprawie dezyderat do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – celem poznania oficjalnego stanowiska resortu co do ustanowienia 1 sierpnia dniem ustawowo wolnym od pracy.

Kiedy nowe przepisy mogłyby wejść w życie – czy jest szansa na nowy dzień wolny od pracy 1 sierpnia (i kolejny długi weekend sierpniowy) jeszcze w 2025 r.?

W związku z podjęciem (przez sejmową Komisję do Spraw Petycji) decyzji o skierowaniu dezyderatu do MRPiPS w sprawie ustanowienia 1 sierpnia (rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego) dniem ustawowo wolnym od pracy – od dnia otrzymania ww. dezyderatu, resort pracy będzie miał 30 dni na ustosunkowanie się do zawartych w nim postulatów i pisemne powiadomienie Marszałka Sejmu o zajętym stanowisku (chyba że Marszałek Sejmu, na wniosek MRPiPS i w porozumieniu z prezydium komisji – ustali inny termin). Wynika to z art. 159 ust. 4 Regulaminu Sejmu. Odpowiedź MRPiPS na ww. dezyderat – stanie się następnie przedmiotem ponownych obrad sejmowej Komisji do Spraw Petycji w niniejszej sprawie, która podejmie wówczas ostateczną decyzję co do tego, czy zdecyduje się na podjęcie inicjatywy ustawodawczej mającej na celu ustanowienie 1 sierpnia (tj. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego) dniem ustawowo wolnym od pracy.

Na stronie internetowej sejmowej Komisji do Spraw Petycji – na dzień dzisiejszy (tj. 9 lipca 2025 r.) nie została jeszcze opublikowana treść dezyderatu, który został w tej sprawie skierowany do MRPiPS, a zatem – nie wiadomo kiedy dokładnie pismo trafiło do resortu i w jakim terminie powinien on udzielić na nie odpowiedzi. Nie zmienia to jednak faktu, iż – w razie nieotrzymania odpowiedzi MRPiPS w ww. terminie 30 dni lub uznania przez komisję otrzymanej odpowiedzi za niezadowalającą – będzie ona mogła ponowić swoje wystąpienie do MRPiPS, przedłożyć Marszałkowi Sejmu wniosek o zwrócenie odpowiedzi jako niezadowalającej lub od razu – przedłożyć sejmowi projekt odpowiedniej uchwały lub rezolucji, której przedmiotem będzie postulat poruszony w petycji (czyli – ustanowienie 1 sierpnia dniem wolnym od pracy).

Wszystko pozostaje zatem w rękach sejmowej Komisji, której – jeżeli nowy dzień wolny (1 sierpnia) miałby obowiązywać już w tym roku – pozostało naprawdę niewiele czasu na działanie.

¹ Międzynarodowy Instytut Społeczeństwa Obywatelskiego, „Święto państwowe czy narodowe?” 08.2018 r. (https://camiso.org.pl/publikacje/raporty/publikacja/article/rownouprawnienie-jestesmy-za-a-nawet-przeciw-1/article/swieto-panstwowe-czy-narodowe/)

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 18.01.1951 r. o dniach wolnych od pracy (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 296)
• Ustawa z dnia 31.01.1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 299)
• Ustawa z dnia 9.10.2009 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Powstania Warszawskiego (Dz.U. z 2009 r., nr 206, poz. 1588)