REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Choroby cywilizacyjne zabijają Polaków. Co obniża jakość i długość życia?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
choroba, leczenie
Choroby cywilizacyjne zabijają Polaków. Co obniża jakość i długość życia?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Niezdrowy styl życia jest jednym z głównych czynników, przyczyniających się do rozwoju chorób cywilizacyjnych. Obniżają one jakość i skracają długość życia, będąc głównym powodem przedwczesnych zgonów. O tym, jak im zapobiegać dyskutowali uczestnicy 7. edycji wydarzenia z cyklu „Healthcare Policy Summit”, które poświęcone zostało chorobom cywilizacyjnym.

rozwiń >

Do najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych zaliczają się m.in. schorzenia kardiologiczne, otyłość, nowotwory czy zaburzenia zdrowia psychicznego. „W latach 70. XX wieku Marc Lalonde, minister zdrowia Kanady opisał koncepcję tzw. >>pól zdrowotnych<<, tj. czynników, które mają wpływ na nasze zdrowie. Wynika z niej, że najważniejszym z nich, bo stanowiącym aż 53%, jest nasz styl życia – aktywność fizyczna, używki bądź ich brak, a także zdrowe nawyki związane z dietą, snem, nawadnianiem organizmu. Kolejne 21% to kwestie środowiskowe i przede wszystkim czyste powietrze, zaś 10% organizacja systemu ochrony zdrowia, czyli jego struktura, dostępność do świadczeń oraz jakość” – powiedziała Małgorzata Bogusz, prezes Instytutu Rozwoju Spraw Społecznych oraz członek Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

REKLAMA

Europejski Plan Walki z Rakiem

REKLAMA

Unia Europejska nie pozostaje obojętna na choroby stylu życia. Europejski Plan Walki z Rakiem ma na celu podnoszenie świadomości na temat kluczowych czynników ryzyka, między innymi nowotworów spowodowanych paleniem tytoniu, spożywaniem alkoholu, otyłością, narażeniem na zanieczyszczenia, substancje rakotwórcze i promieniowanie. Szczególnie, że w przedmiotowym dokumencie Parlament Europejski wyraził „silne przekonanie, że kompleksowe działania profilaktyczne przeciwko nowotworom uzupełnione środkami wspierającymi eliminację lub ograniczanie szkód związanych z modyfikowalnymi czynnikami ryzyka należy prowadzić w ramach wszystkich europejskich strategii politycznych i programów finansowania.

Obecnie Polska wdraża niektóre elementy tego planu, czego przykładem jest również wprowadzenie od 1 czerwca 2023 r. przez Ministerstwo Zdrowia bezpłatnych szczepień przeciwko HPV dla dwóch roczników nastolatków.

Brakuje poradni od uzależnień

REKLAMA

„Nadal zbyt mało środków i siły przeznaczamy jednak na zdrowie publiczne. Brakuje poradni dedykowanych problemom uzależnień – mówił przewodniczący sejmowej Komisji Zdrowia dr Tomasz Latos. – Jest to również kwestia szukania mechanizmów dotarcia do społeczeństwa, aby zmienili swój styl życia oraz korzystali z programów profilaktycznych, gdzie dużą rolę odgrywają lekarze rodzinni” – kontynuował poseł.

Należy kompleksowo patrzeć na doświadczenia innych krajów, biorąc pod uwagę specyfikę pod kątem przyzwyczajeń danego społeczeństwa. „W Polsce posiadamy bardzo niską oczekiwaną długość życia. Czynniki ryzyka chorób cywilizacyjnych rosną, mamy problemy z otyłością oraz zachwiała się tendencja spadkowa w nikotynizmie” – powiedział prof. Bolesław Samoliński, kierownik Zakładu Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych, Alergologii i Immunologii na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Zmiana sposobu funkcjonowania, czyli przestawienie się na prozdrowotny tryb życia, to jedno z najpilniejszych zadań, które powinno stanowić priorytet dla wszystkich środowisk, m.in. lekarzy, polityków oraz edukatorów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Profilaktyka

Prof. Andrzej Fal, prezes Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego, uporządkował zagadnienia związane z różnymi etapami zapobiegania chorobom cywilizacyjnym. Pierwotna profilaktyka to edukacja szkolna, która promuje działania prozdrowotne. Kolejny etap działań profilaktycznych to zachowania prozdrowotne, które skierowane są do osób uzależnionych. Trzeciorzędowa profilaktyka to rehabilitacja, w tym redukcja szkód (harm reduction), celowana do pacjentów uzależnionych, którzy z różnych przyczyn nie są w stanie zaprzestać złych nawyków.

„Gdyby udało nam się ograniczyć palenie, przyniosłoby to pozytywne skutki zdrowotne dla całego społeczeństwa – mówił w trakcie wydarzenia prof. Jarosław Pinkas, konsultant krajowy w dziedzinie zdrowia publicznego, przypominając jednocześnie, iż dziś aż 25 proc. budżetu NFZ wydawana jest na leczenie chorób cywilizacyjnych. – Nie wolno dopuścić do sytuacji, by młodzież nabierała dramatycznych nawyków palenia” – apelował prof. Pinkas, wskazując, iż według raportu Polskiej Akademii Nauk odsetek osób palących papierosy wzrósł ostatnio w Polsce do 29 proc.

Strategia „end game”

Jednym z podejść walki z epidemią palenia papierosów jest strategia „end game”. Polega ona na dążeniu do całkowitej eliminacji palenia poprzez zakazywanie lub utrudnianie dostępu do wyrobów tytoniowych. Jednak wiele badań wskazuje, że to podejście okazuje się być nieskuteczne. „Dlatego trzeba zbudować most pomiędzy strategią redukcji szkód, a strategią >>end game<<” – dodał prof. Jarosław Pinkas. Profesor Andrzej Fal dodał, że strategia „end game” sprawdzała się do 2000 roku, od tego momentu Szwecja doszła do 5% palaczy a Polska do 29%.

Jak wskazano podczas konferencji, nowoczesne podejście w walce z chorobami cywilizacyjnymi zastosowali właśnie Szwedzi. Szwecja, która wprowadziła swoje rozwiązania kilkanaście lat temu ma już wymierne skutki - najniższy w Europie odsetek osób palących papierosy. Została uznana przez WHO za kraj wolny od dymu papierosowego, gdyż pali tam zaledwie 5 proc. populacji.

Szwedzki model zakłada ograniczenie podaży i popytu na tytoń, ale dodaje także istotny element: akceptację bezdymnych produktów, jako mniej szkodliwych alternatyw dla osób uzależnionych. Korzyści wynikające ze szwedzkiej strategii są niepodważalne – zachorowalność na raka w Szwecji jest o 41 proc. niższa, niż w pozostałych krajach europejskich. „Szwecja postawiła na bezdymne wyroby tytoniowe, co poskutkowało tym, że dzisiaj mamy najniższą zapadalność na raka płuc w Europie” – powiedział Anders Milton, CEO Swedish Medical Association.

Uznanie budzi czeska polityka dotycząca walki z uzależnieniami. „Chodzi o kompleksowy i skoordynowany zestaw działań zapobiegawczych, edukacyjnych, terapeutycznych, regulacyjnych i kontrolnych. W Czechach nie mamy na tyle dużo funduszy na wprowadzenie regulacji, które negatywnie wpłyną na sytuację społeczną oraz na nieefektywną walkę z chorobami cywilizacyjnymi. Musimy koncentrować się na zapobieganiu ryzyku oraz redukcji szkód” – przyznał Jindřich Vobořil, dyrektor Departamentu Polityki Przeciwnarkotykowej Rządu Republiki Czeskiej.

Modyfikacja stylu życia w walce z chorobami cywilizacyjnymi

Na konkretne rozwiązania w walce z chorobami cywilizacyjnymi wskazał prof. Filip Szymański, prezes Polskiego Towarzystwa Chorób Cywilizacyjnych. „Modyfikacja stylu życia, czyli m.in.: zaprzestanie palenia papierosów, wysiłek fizyczny, dobra kontrola lipidów i nadciśnienia oraz nowoczesna terapia cukrzycy to klucz do ograniczenia zgonów naszych pacjentów z powodu chorób sercowo-naczyniowych, ale i chorób onkologicznych” – mówił profesor. Zdaniem profesora nowoczesne podejście “harm reduction” powinno być zaproponowane w Polsce. „Jednym z pomysłów może być także podniesienie wieku dostępności do papierosów oraz produktów alternatywnych od 21. roku życia. Trzeba także zaznaczyć, że produktów bezdymnych nie można zalecać osobom niepalącym – jest to jedynie sposób, aby pomóc w rzuceniu nałogu” – kontynuował profesor. Podkreślił także, że ważna jest również porada psychologiczna, czy rozmowa z lekarzem POZ. „Należy ograniczać dystrybucję, ale nie wolno zapominać o edukacji, szczególnie wśród młodzieży” – dodał prof. Andrzej Fal.

Na mapie chorób cywilizacyjnych ważne miejsce zajmuje obszar psychiatrii. Prof. Marcin Wojnar, kierownik Katedry i Kliniki Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego zwrócił uwagę na potrzebę stosowania „strategii redukcji szkód” w procesie walki z uzależnieniami, gdyż człowiek w nałogu zrobi wszystko, aby potrzebną substancję zdobyć. „Musimy znaleźć złoty środek, czyli doprowadzić do sytuacji, aby uzależniony używał substancji jak najmniej szkodliwych” – podkreślił prof. Wojnar.

„Jeśli pacjent trafia do onkologa, czy kardiologa to jest już trochę za późno. Psychiatra leczy choroby mózgu, uzależnienie od nikotyny zalicza się do takich chorób – mówił prof. Jerzy Samochowiec. Podkreślił też, że to nie nikotyna jest czynnikiem wywołującym choroby odtytoniowe. – Rolą lekarza psychiatry jest zbudowanie relacji terapeutycznej z pacjentem oraz przekazanie mu informacji adekwatnych do jego stanu zrozumienia problemu uzależnienia od nikotyny, który w Polsce jest niedoceniany” – kontynuował profesor. Uzależnienia nie stanowią dużego odsetka w psychiatrii, to jednak zabierają bardzo dużą ilość środków, jakie NFZ przeznacza na leczenie psychiatryczne. Zdaniem profesora walka z nałogiem powinna składać się z trzech elementów: zapobiegania rozpoczęcia palenia przez młodzież, pomocy palaczom w rzuceniu nałogu oraz programów redukcji szkód poprzez stosowanie alternatywnych produktów.

Wiele osób nie pozbędzie się jednak określonych nawyków, nawet jeśli negatywnie wpływają one na stan zdrowia. „Należy się zastanowić dlaczego Polaków nie kusi zdrowy model życia? Dlaczego na młodzież nie działają programy edukacyjne? – mówiła się dr Ewa Chmielowska, onkolog ze Specjalistycznego Szpitala Onkologicznego NU-MED sp. z Tomaszowa Mazowieckiego. Przypomniała, że nie należy zapominać o nowotworach, które w Polsce są jedną z głównych przyczyn śmierci. – Do chorób cywilizacyjnych zaliczyłabym raka piersi, który jest najczęstszą przyczyną zgonów wśród kobiet” – dodała doktor.

Dyskusja o używkach, do których należy również cukier, jest kluczowa, aby edukować społeczeństwo do działań prozdrowotnych. O otyłości, która staje się coraz większym problemem Polaków mówił prof. Edward Franek, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii szpitala MSWiA w Warszawie. „Otyłość jest chorobą, uzależnieniem od cukru, z którego nadmierną konsumpcją należy skutecznie walczyć” – zauważył prof. Franek.

Prelegenci podkreślali, że społeczeństwo do zmiany stylu życia należy przekonywać nieustannie. „Znaczna część opinii publicznej jest obojętna na kampanie edukacyjne w myśl >>mnie to nie dotyczy<<. Nie wolno jednak zaprzestać tych działań, wręcz przeciwnie należy celować z apelami do konkretnych grup narażonych na określone choroby – stwierdził prof. Marcin Moniuszko, prorektor ds. Nauki i Rozwoju Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. – Ważna jest profilaktyka precyzyjna, polegająca na identyfikowaniu i docelowym działaniu na osoby o podwyższonym ryzyku wystąpienia problemów zdrowotnych. Poprzez zdefiniowanie czynników środowiskowych, genetycznych, które przyczyniają się do rozwoju różnych chorób, możemy jeszcze efektywniej docierać do konkretnych grup społecznych” – dodał profesor.

Jak zauważył dr Rafał Staszewski, zastępca prezesa ds. finansowania badań w Agencji Badań Medycznych, w obszarze badań w zdrowiu publicznym w Polsce zabrakło rozwiązań systemowych, zwłaszcza w zakresie dużych grantów umożliwiających realizację ogólnopolskich badań. Agencja Badań Medycznych chce uzupełnić tę lukę. „Właśnie ogłosiliśmy pierwszy w historii tak duży program na badania epidemiologiczne. Chcemy skupić się na priorytetach, czyli nowotworach, chorobach układu sercowo-naczyniowego, w szczególności udarze mózgu, zaburzeniach metabolicznych, a także pediatrii” – powiedział wiceszef ABM. Dodał także, że niezwykle ważne jest, aby zweryfikować wszystkie elementy wpływające na podejmowanie decyzji dotyczących zachowań zdrowotnych wśród polskiej populacji.

Jaka strategii zdrowia publicznego

Eksperci z różnych dziedzin medycyny byli zgodni co do strategii zdrowia publicznego, jaka powinna być realizowana w naszym kraju oraz do wypracowania wspólnego konsensusu przez wszystkie towarzystwa naukowe. Jednak jak wskazywali uczestnicy debaty, aby odnieść sukces na poziomie populacyjnym, dyskusja nie powinna odbywać się jedynie w gronie klinicystów, ale powinna sięgać różnych ministerstw, nie tylko zdrowia, ale także edukacji, finansów, rolnictwa, czy rozwoju. Jak zaznaczył poseł dr Jarosław Sachajko, poseł na Sejm RP, zastępca przewodniczącego Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, potrzebny jest dialog pomiędzy różnymi środowiskami. W debacie publicznej, a także przy podejmowaniu kluczowych decyzji przez polityków, merytoryczny głos ekspertów medycznych powinien być w większym stopniu brany pod uwagę. Zintegrowany system ochrony zdrowia to system oparty na profilaktyce, redukcji szkód oraz wyjściu do pacjenta, który nie powinien być stygmatyzowany.

Na zakończenie debaty profesor Andrzej Fal zaproponował, aby eksperci wyrazili swoją wspólną opinię w obszarze nowoczesnego podejścia do problemu nałogu tytoniowego. Dokument w postaci rekomendacji mógłby posłużyć do dalszych prac resortu zdrowia na rzecz poprawy jakości zdrowia publicznego w Polsce.

Źródło informacji: PAP MediaRoom

Zobacz także: Choroby cywilizacyjne 

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: PAP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

Nowe podatki w budżecie UE po 2028 roku: firmy i konsumenci zapłacą więcej

Unia Europejska planuje głęboką reformę budżetu na lata 2028–2034, której centrum stanowią nowe źródła dochodów – de facto nowe unijne podatki. ETS, CBAM, opłata od e-odpadów, wyższy podatek od plastiku, a także kontrowersyjna składka CORE dla dużych firm mają przynieść blisko 60 mld euro rocznie. Choć środki mają wspierać transformację energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność, przedsiębiorcy ostrzegają przed ryzykiem nadmiernego obciążenia, zwłaszcza dla małych i średnich firm.

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.

Przelew darowizny ze środków firmowych spółki: Czy zwolnienie z podatku od darowizn nadal obowiązuje? Skarbówka wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

REKLAMA

4-dniowy tydzień pracy: hit czy mit? Nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 r.

Skrócenie tygodnia pracy do czterech dni nie jest już tylko trendem na zachodzie. Jeszcze kilka lat temu koncepcja czterodniowego tygodnia pracy wydawała się futurystycznym eksperymentem. Dziś coraz więcej firm testuje ten model, motywowane realnymi korzyściami: większym zaangażowaniem zespołów, niższą rotacją, a nawet oszczędnościami kosztowymi, np. dzięki programowi pilotażowemu z MRPiPS. Etap II programu to właśnie testowanie zaproponowanego modelu skróconego czasu pracy w środowisku pracy – zaczyna się 1 stycznia 2026 r. i trwa do 31 grudnia 2026 r.

Wzrost wynagrodzeń w budżetówce kością niezgody. Ale coś się zmienia po 10 latach

Po raz pierwszy od dekady doszło do bezprecedensowego porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego - zarówno związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców jednomyślnie sprzeciwiły się rządowej propozycji zaledwie 3-procentowej podwyżki płac w budżetówce. Uchwała nr 139 RDS, przyjęta 14 lipca 2025 roku, to nie tylko wyraz wspólnego stanowiska wobec zbyt niskiego wzrostu wynagrodzeń, lecz także sygnał narastającego kryzysu w dialogu społecznym i zapowiedź otwartego sporu z rządem.

Okulary za kierownicą: kiedy grozi mandat nawet w wysokości 500 zł? O tym musisz pamiętać

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

Unia chce słuchać dzieci, zanim uchwali prawo. Nadchodzi rewolucja w legislacji?

Parlament Europejski chce wprowadzenia obowiązkowego testu praw dziecka dla wszystkich nowych przepisów wychodzących z Komisji Europejskiej. – Dzieci wiedzą, czego chcą, i potrafią to jasno powiedzieć – przekonuje Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca PE. Bezpieczeństwo w sieci, walka z mową nienawiści, edukacja o prawach i realna pomoc dla ofiar przemocy to tylko część postulatów najmłodszych obywateli UE. Unia słucha ich coraz uważniej – i właśnie to może całkowicie zmienić sposób, w jaki tworzone jest prawo w Europie. Czy nadchodzi era legislacji pisanej oczami dziecka?

REKLAMA

5 tys. zł grzywny, konfiskata sprzętu, a nawet areszt za korzystanie z kamery samochodowej. Nowe przepisy są bezlitosne, bo kierowców nie uratuje nawet „nieumyślność”, ale – będą zmiany

W związku z trwającym właśnie sezonem urlopowo-wakacyjnym – wielu Polaków odbywa teraz dłuższe wyprawy samochodowe, korzystając przy tym z rejestratorów obrazu w postaci kamer samochodowych. Motywy rejestrowania jazdy są różne – ale większość kierowców robi to po prostu dla bezpieczeństwa (zarejestrowany obraz pełni funkcję dowodową w przypadku kolizji lub wypadku oraz może okazać się pomocy w namierzaniu „piratów drogowych”), niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z tego, że takim – z pozoru nikomu nieszkodzącym działaniem – może nabawić się nie lada problemów. Na szczęście rząd zajął się już tymi „nadmiarowymi” regulacjami, ale ci, którzy będą używać kamer samochodowych w najbliższym czasie – muszą nadal mieć się na baczności.

Dodatek mieszkaniowy 2025: dla kogo, ile, kryteria dochodowe i normatywy

W trakcie pierwszych miesięcy bieżącego roku, koszty mieszkaniowe nie rosły już tak dynamicznie jak wcześniej. Musimy jednak pamiętać o skali wcześniejszych zmian. Przykładowo, w lipcu 2024 r. prąd dla gospodarstw domowych podrożał o około 20%. Główny Urząd Statystyczny podaje, że przez rok (od maja 2024 r.) użytkowanie mieszkania lub domu razem z nośnikami energii zdrożało o około 11%. Trudno się więc dziwić, że użytkownicy mieszkań i domów narzekają na koszty. Mamy jednak dla nich pewną dobrą wiadomość. Mianowicie, niedawno wzrosły kryteria dochodowe dotyczące dodatku mieszkaniowego. Warto przypomnieć na czym polega taka forma pomocy mieszkaniowej.

REKLAMA