Kiedy najkorzystniej przejść na emeryturę albo świadczenie kompensacyjne? [wyjaśnienia ZUS] Na czym polega rekompensata emerytalna dla nauczyciela?

• Kiedy najkorzystniej przejść na emeryturę
• Czy emerytura powszechna może być niższa od nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, które pobieram od roku?
• Kiedy najkorzystniej przejść na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne
• Przeliczenie emerytury po osiągnięciu 65. roku życia
• Rekompensata dla nauczycieli

Kiedy najkorzystniej przejść na emeryturę

Kobieta pracująca jako nauczyciel z ponad 30-letnim stażem pracy kończy 60 lat w dniu 15 lutego 2026 r. Kiedy najkorzystniej złożyć wniosek o emeryturę – w styczniu 2026 r. czy w lipcu 2026 r.? Jakie rozwiązanie jest bardziej korzystne według obowiązujących przepisów?

Odpowiedź ZUS: Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, kiedy najlepiej złożyć wniosek o emeryturę, ponieważ korzystność terminu zależy od indywidualnej sytuacji ubezpieczonego oraz od aktualnych wskaźników waloryzacji. Jeżeli wniosek zostanie złożony w styczniu lub do końca lutego, świadczenie będzie objęte waloryzacją emerytur i rent w marcu, czyli zostanie podniesione o ustawowy wskaźnik waloryzacji świadczeń. Jednak w podstawie obliczenia emerytury nie będą jeszcze uwzględnione składki i kapitał początkowy po rocznej waloryzacji, co może przełożyć się na niższą kwotę początkową świadczenia. Jeśli natomiast wniosek zostanie złożony w lipcu lub później, waloryzacja marcowa już nie będzie miała zastosowania, ponieważ obejmuje tylko świadczenia przyznane do końca lutego danego roku.

W zamian emerytura zostanie obliczona na podstawie składek i kapitału uwzględniających ich roczną waloryzację przeprowadzoną w czerwcu, która zwykle znacząco podnosi podstawę wymiaru emerytury.

Decyzja o terminie przejścia na emeryturę jest indywidualna i każdy przyszły emeryt powinien podjąć ją samodzielnie. Warto skorzystać z pomocy doradcy emerytalnego w ZUS, który nie tylko przygotuje symulację wysokości świadczenia w różnych terminach, ale także wskaże, jak zmieni się jego wysokość w przypadku dalszej pracy. Poradę można uzyskać w placówkach ZUS lub podczas e-wizyty (wideorozmowy).

Jestem nauczycielką z 38-letnim stażem pracy. W styczniu 2026 r. kończę 60 lat. Moje pytanie dotyczy przejścia na emeryturę. Czy korzystniej jest odejść jeszcze przed ukończeniem 60. roku życia, korzystając z uprawnień wynikających z Karty Nauczyciela, czy lepiej popracować do marca lub lipca i przejść na emeryturę z powszechnego wieku?

Odpowiedź ZUS: Przejście na emeryturę w wieku powszechnym jest korzystne, ponieważ wtedy wysokość świadczenia ustalana jest bez pomniejszania o kwoty wcześniej pobranych emerytur. Do wyliczenia wliczane są również środki zgromadzone w OFE, które powiększają wysokość emerytury. Środki z OFE podlegają dziedziczeniu, czego nie ma w przypadku wcześniejszej emerytury. Korzyścią jest także doliczana rekompensata za pracę w szczególnych warunkach, jeśli przysługuje. Wszystko to sprawia, że przejście na emeryturę w wieku powszechnym pozwala uzyskać świadczenie na lepszych, bardziej korzystnych warunkach.

Czy emerytura powszechna może być niższa od nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, które pobieram od roku?

Odpowiedź ZUS: Wysokość zarówno emerytury powszechnej, jak i nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego (NSK) zależy od:
• zwaloryzowanych składek zapisanych na koncie ubezpieczonego,
• zwaloryzowanego kapitału początkowego,
• średniego dalszego trwania życia liczonego na dzień osiągnięcia wieku emerytalnego lub zgłoszenia wniosku.

Nie ma gwarancji, że wysokość emerytury powszechnej będzie równa lub wyższa od nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Warto jednak pamiętać, że na wysokość zarówno emerytury powszechnej, jak i NSK wpływa szereg czynników, zarówno makroekonomicznych (waloryzacja składek, tablice trwania życia), jak i indywidualnych, takich jak: wysokość zgromadzonego kapitału emerytalnego, ewentualna przynależność do OFE, data przejścia na dane świadczenie. Wysokość świadczenia jest więc ściśle indywidualna i zależy od sytuacji konkretnej osoby.

Kiedy najkorzystniej przejść na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne

Po zakończeniu roku szkolnego planuję przejść na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Jaka data będzie najkorzystniejsza?

Odpowiedź ZUS: Najkorzystniej przejść na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne z dniem 1 września, po zakończeniu roku szkolnego. Gdyby chciała Pani przejść na to świadczenie od 1 października, przez miesiąc byłaby Pani bez środków do życia, ponieważ po złożeniu wniosku nie można już kontynuować żadnego zatrudnienia aż do momentu przyznania świadczenia. Warto przed podjęciem ostatecznej decyzji skonsultować się z doradcą emerytalnym, aby upewnić się co do indywidualnych warunków i wysokości świadczenia.

Mam 56 lat i jestem nauczycielką wychowania przedszkolnego. Od września 2024 roku przebywam na urlopie dla poratowania zdrowia. Planowałam przejść na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne po zakończeniu urlopu, czyli od października 2025 roku. Wiem jednak, że w czasie urlopu zdrowotnego mogę złożyć wypowiedzenie, co oznacza możliwość wcześniejszego zakończenia urlopu. Moje pytanie brzmi: jeśli złożę wypowiedzenie w lipcu, czy będę mogła przejść na świadczenie kompensacyjne już od sierpnia?

Odpowiedź ZUS: Tak, jeżeli zakończy Pani stosunek pracy na swój wniosek z końcem lipca, będzie Pani mogła przejść na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne od 1 sierpnia. Warunkiem jego przyznania jest rozwiązanie stosunku pracy i spełnienie pozostałych warunków.

Przeliczenie emerytury po osiągnięciu 65. roku życia

W 2023 roku przeszłam na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, a w maju 2025 roku, w wieku 60 lat na emeryturę. Byłam członkinią OFE od początku jego istnienia. Wiem, że ponowne przeliczenie emerytury dla kobiet następuje po ukończeniu 65. roku życia. Moje pytanie brzmi: czy mimo korzystania ze świadczenia kompensacyjnego przed ukończeniem 60 lat będzie mi przysługiwała dodatkowa kwota z OFE po osiągnięciu 65. roku życia?

Odpowiedź ZUS: Tak, po ukończeniu 65. roku życia będzie Pani miała prawo do ponownego przeliczenia emerytury w związku z przekazaniem całości środków zgromadzonych w OFE. Korzystanie wcześniej z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego nie wpływa na to uprawnienie. W momencie przejścia na emeryturę powszechną w maju 2025 roku uzyskała Pani prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz do emerytury kapitałowej, w której uwzględniono 50% środków z OFE. Po ukończeniu 65 lat ZUS przeliczy emeryturę ponownie, uwzględniając pozostałą część środków z OFE, co spowoduje odpowiedni wzrost świadczenia.

Rekompensata dla nauczycieli

Proszę o informację na temat dodatku do emerytury dla nauczycieli – jaka jest jego wysokość?

Odpowiedź ZUS: Nauczycielom nie przysługuje odrębny dodatek do emerytury wynikający ze specyfiki wykonywanego zawodu. Mogą oni natomiast ubiegać się o rekompensatę, która nie jest wypłacana jako oddzielne świadczenie, lecz stanowi wartość doliczaną do kapitału początkowego, co w praktyce podwyższa wysokość emerytury. Rekompensata przysługuje nauczycielom urodzonym po 1948 roku, którzy nie skorzystali z prawa do wcześniejszej emerytury. Warunkiem jej uzyskania jest udokumentowanie co najmniej 15 lat pracy w szczególnym charakterze przed 1 stycznia 2009 roku. Praca ta musi być wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy, bez przerw na: urlopy wychowawcze, urlopy bezpłatne, okresy pozostawania w stanie nieczynnym, okresy przebywania na urlopie udzielonym w związku z dalszym kształceniem się, urlopy dla poratowania zdrowia, okresy służby wojskowej, ani okresy niezdolności do pracy. Wysokość rekompensaty ustalana jest indywidualnie przez ZUS i zależy od takich czynników jak: ogólny staż pracy, liczba przepracowanych lat w szczególnym charakterze, obniżony wiek emerytalny i wiek osoby ubiegającej się o rekompensatę na dzień 31.12.2008 r.

Na pytania nauczycieli odpowiadała Zyta Kocaja z Wydziału Świadczeń Emerytalno-Rentowych oddziału ZUS w Toruniu.