Czy komornik może zająć rentę socjalną? Jakie są limity potrąceń, kwoty wolne, podstawy prawne?

• Jaka jest wysokość renty socjalnej?
• Zasady zajęcia komorniczego renty socjalnej
• Kwota wolna od zajęcia. Komornik nie zabierze wszystkiego
• Procedura zajęcia renty socjalnej przez komornika
• Podstawy prawne zajęcia renty socjalnej

Renta socjalna stanowi istotne wsparcie finansowe dla osób niezdolnych do pracy z powodu trwałej niepełnosprawności. Jednak w sytuacji, gdy beneficjent takiego świadczenia posiada nieuregulowane zobowiązania finansowe, może dojść do zajęcia komorniczego. Warto zatem wiedzieć, jakie są zasady i ograniczenia dotyczące takich potrąceń.​

Jaka jest wysokość renty socjalnej?

Od 1 marca 2025 roku renta socjalna wynosi 1878,91 zł brutto. Jest to kwota podlegająca corocznej waloryzacji, co oznacza, że jej wysokość może ulec zmianie w zależności od wskaźnika inflacji oraz sytuacji gospodarczej kraju. Waloryzacja świadczeń ma na celu ochronę siły nabywczej renty socjalnej, tak aby zapewniała ona stabilne wsparcie finansowe osobom, które z powodu całkowitej niezdolności do pracy nie mogą uzyskiwać dochodu z zatrudnienia.

Podstawą prawną przyznawania oraz waloryzacji renty socjalnej jest ustawa o rencie socjalnej. Zgodnie z jej zapisami, renta socjalna przysługuje osobom spełniającym określone warunki i podlega mechanizmowi waloryzacji przewidzianemu w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zasady zajęcia komorniczego renty socjalnej

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, komornik może zająć:

• do 60% świadczenia – w przypadku egzekucji należności alimentacyjnych;
• do 25% świadczenia – w przypadku egzekucji innych należności, takich jak niezapłacone pożyczki czy rachunki.

Oznacza to, że w przypadku długów niealimentacyjnych, z renty socjalnej wynoszącej 1878,91 zł brutto, komornik może zająć maksymalnie 469,73 zł. W przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych potrącenie może wynieść nawet 1127,34 zł.

Podstawą prawną regulującą możliwość egzekucji z renty socjalnej jest Kodeks postępowania cywilnego, który wskazuje, że świadczenia z ubezpieczenia społecznego mogą podlegać egzekucji na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Szczegółowe zasady oraz maksymalne limity zajęć określone są również w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Kwota wolna od zajęcia. Komornik nie zabierze wszystkiego

Przepisy przewidują tzw. kwotę wolną od zajęcia, czyli minimalną sumę, którą dłużnik musi otrzymać po dokonaniu potrąceń. W okresie od 1 marca 2025 r. do 28 lutego 2026 r. obowiązują następujące kwoty wolne od zajęcia:

• 806,67 zł – w przypadku potrąceń na poczet należności alimentacyjnych egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych,
• 1331,03 zł – w przypadku potrąceń na pokrycie należności niealimentacyjnych (np. niespłaconych pożyczek, rachunków) egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych.

Oznacza to, że po dokonaniu potrąceń dłużnik musi otrzymać co najmniej kwotę wolną od zajęcia. W przypadku renty socjalnej wynoszącej 1878,91 zł brutto, potrącenie 25% (469,73 zł) daje kwotę 1409,18 zł netto, co oznacza, że potrącenie jest zgodne z przepisami, ponieważ pozostająca kwota przekracza minimum 1331,03 zł wymagane w przypadku egzekucji niealimentacyjnych.

Powyższe kwoty wolne wynikają z komunikatu Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 18 lutego 2025 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń.

Procedura zajęcia renty socjalnej przez komornika

Proces zajęcia komorniczego renty socjalnej przebiega następujących czterech krokach:

1. wierzyciel uzyskuje tytuł wykonawczy (np. wyrok sądu z klauzulą wykonalności);
2. wierzyciel składa wniosek o wszczęcie egzekucji do komornika;
3. komornik wydaje zawiadomienie o wszczęciu egzekucji i przesyła je do ZUS lub innego organu wypłacającego rentę socjalną;
4. ZUS lub inny organ wypłacający świadczenie dokonuje potrąceń zgodnie z przepisami i przekazuje zajętą kwotę komornikowi.

Podstawy prawne zajęcia renty socjalnej

Zasady egzekucji komorniczej renty socjalnej regulują następujące przepisy:

• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118 z późn. zm.) – określa m.in. zasady potrąceń z rent i emerytur, w tym limity zajęcia oraz kwoty wolne od egzekucji.
• Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296 z późn. zm., art. 833 § 1 i 2) – wskazuje, że świadczenia z ubezpieczenia społecznego, w tym renta socjalna, mogą podlegać egzekucji na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
• Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 18 lutego 2025 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń (M.P. z 2025 r. poz. 152).
• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887 z późn. zm.) – reguluje zasady wypłaty świadczeń i ich podleganie egzekucji.

Osoby otrzymujące rentę socjalną powinny być świadome, że w przypadku zaległości finansowych ich świadczenie może podlegać zajęciu komorniczemu. Jednak przepisy chronią dłużników, ustanawiając maksymalne limity potrąceń oraz kwoty wolne od zajęcia, aby zapewnić im minimalne środki do życia. W przypadku wątpliwości lub pytań warto skonsultować się z przedstawicielem ZUS, aby uzyskać szczegółowe informacje na temat indywidualnej sytuacji.

Jakie warunki musisz spełnić do renty socjalnej?

Możesz uzyskać prawo do renty socjalnej, jeśli spełniasz poniższe warunki, tj.:

• jesteś osobą pełnoletnią:

1. masz ukończone 18 lat, lub
2. jesteś kobietą, która wyszła za mąż po ukończeniu 16 lat.

• lekarz orzecznik ZUS / komisja lekarska ZUS stwierdził/a, że jesteś całkowicie niezdolny do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1. przed ukończeniem przez Ciebie 18 roku życia;
2. w trakcie nauki (także podczas wakacji lub urlopu dziekańskiego):

- w szkole lub w szkole wyższej – zanim skończyłeś 25 lat,
- w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Więcej o rencie socjalnej znajdziesz na stronach ZUS. Zobacz: Renta socjalna