Kiedy możliwa jest kasacja oraz wznowienie postępowania?

Co do zasady postępowanie karne jest dwuinstancyjne, co oznacza, że wyrok sądu odwoławczego jest ostateczny. Istnieje jednak możliwość wniesienia tak zwanego „nadzwyczajnego środka zaskarżenia”, który – jako wyjątek od reguły – może spowodować zmianę prawomocnego orzeczenia sądu. W polskim prawie do środków takich należą kasacja oraz wznowienie postępowania. Zarówno kasacja, jak i wniosek o wznowienie postępowania muszą być sporządzone przez adwokata!

Do skutecznego wniesienia kasacji muszą być spełnione następujące warunki:

• kasacją może być zaskarżony tylko prawomocny wyrok sądu II instancji, który kończy postępowanie w sprawie (por. art. 519 Kodeks postępowania karnego);

• doszło do przynajmniej jednego z poniższych uchybień (por. art. 523 § 1 k.p.k., art. 439 k.p.k.):

◊ wyrok jest obarczony tzw. bezwzględną przyczyną odwoławczą (czyli np. w wydaniu orzeczenia brała udział osoba nieuprawniona, sąd był nienależycie obsadzony, zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia uniemożliwiająca jego wykonanie);

◊ doszło do innego rażącego naruszenia prawa, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia;

• w sądzie odwoławczym, w terminie 7 dni od daty ogłoszenia orzeczenia, zgłosiłeś chęć otrzymania uzasadnienia wyroku i od dnia otrzymania orzeczenia wraz z uzasadnieniem nie upłynęło jeszcze 30 dni (por. art. 524 § 1 k.p.k.).

Zobacz: Znaczenie aktu oskarżenia

UWAGA! Kasację na Twoją korzyść może wnieść także Rzecznik Praw Obywatelskich albo Prokurator Generalny, od każdego prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie (zatem nie tylko od wyroku), którzy nie są związani wskazanymi wyżej terminami. Możesz wystąpić do nich z wnioskiem o wniesienie tego środka zaskarżenia.

W sprawach o wykroczenia i wykroczenia skarbowe kasację może złożyć wyłącznie Rzecznik Praw Obywatelskich lub Prokurator Generalny (por. art. 110 Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia , art. 167a Kodeks karny skarbowy).

Postępowanie sądowe zakończone prawomocnym orzeczeniem wznawia się, jeżeli (por. art. 540 k.p.k.):

• w związku z postępowaniem dopuszczono się przestępstwa, a istnieje uzasadniona podstawa do przyjęcia, że mogło to mieć wpływ na treść orzeczenia;

• po wydaniu orzeczenia ujawnią się nowe fakty lub dowody nieznane przedtem sądowi, wskazujące na to, że:

1. nie popełniłeś czynu albo czyn nie stanowił przestępstwa lub na mocy odpowiednich przepisów nie podlegałeś karze;

2. skazano Cię za przestępstwo zagrożone karą surowszą albo nie uwzględniono okoliczności zobowiązujących do nadzwyczajnego złagodzenia kary albo też błędnie przyjęto okoliczności wpływające na nadzwyczajne obostrzenie kary;

3. gdy sąd umorzył lub warunkowo umorzył postępowanie karne błędnie przyjmując, że popełniłeś zarzucany Ci czyn;

• Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą przepisu prawnego, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie w Twojej sprawie.

Zobacz serwis: Postępowanie karne

Tekst pochodzi z poradnika wydanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości: "Obywatel w postępowaniu karnym" współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.