REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozwód a udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.)

dr Rafał R. Wasilewski
doktor nauk prawnych, radca prawny prowadzący w Szczecinie kancelarię prawa gospodarczego Kancelaria Radcy Prawnego dr Rafał R. Wasilewski
Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
Rozwód a udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
Rozwód a udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) to najpopularniejszy rodzaj spółki w Polsce. Bardzo często – z różnych względów – wspólnikiem jest tylko jedno z małżonków. Dzieje się tak nawet wtedy, gdy w małżeństwie obowiązuje ustrój wspólności majątkowej. Dopóki w małżeństwie panuje zgoda, problemu raczej nie ma. Nieporozumienia powstają wtedy, gdy mąż i żona pozostają w konflikcie, a w ostateczności dochodzi do rozwodu. I do podziału majątku. Co się dzieje z udziałami w spółce z o.o., gdy nastąpi rozwód i byli małżonkowie zamierzają dokonać podziału swojego majątku?

Udział w spółce z o.o. a majątek spółki

REKLAMA

W praktyce często dochodzi do nieporozumienia wynikającego z mylnego utożsamiania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z udziałem w jej majątku. Udziałem w sp. z o.o. jest po pierwsze część kapitału zakładowego spółki, a po drugie – tytułem praw i obowiązków wspólnika. Kapitał zakładowy to podstawowy kapitał spółki, który wspólnicy muszą pokryć już na początkowy etapie założenia spółki. Może zostać pokryty nie tylko w formie pieniężnej, ale także poprzez aport. Udziały pozwalają wspólnikom m.in. na uczestnictwo w zgromadzeniu wspólników, w tym głosowanie nad uchwałami. Oprócz tego mają wpływ na partycypację w zysku spółki (w ramach dywidendy).

REKLAMA

Na majątek spółki z o.o. składa się wiele elementów: kapitał zakładowy, kapitał rezerwowy, kapitał zapasowy, inne fundusze (celowe) oraz pozostałe składniki majątku. Pod kątem rachunkowym można wyodrębniać aktywa trwałe i obrotowe. Spółka, jako odrębny podmiot prawa, dysponuje własnymi środkami pieniężnymi, może mieć własny tytuł prawny do nieruchomości (prawo własności), różnego rodzaju rzeczy (pojazdy, urządzenia, meble, towary itp.), udziały w innych spółkach. Poza tym po stronie sp. z o.o. może występować majątek w postaci wartości niemajątkowych (np. znaki towarowe, prawa autorskie, patenty itp.).

Pamiętać należy, że posiadanie udziałów nie przekłada się na „współwłasność” w majątku spółki z o.o. Inaczej mówiąc, nawet jeżeli posiadamy 50% udziałów w kapitale zakładowym, to nie oznacza, że przysługuje nam 50% nieruchomości spółki. Nieruchomości (jako majątek spółki) przysługuje samej spółce, a wspólnik nie może o nim samodzielnie decydować.

Udziały w spółce z o.o. a małżeństwo

W myśl Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia małżeństwa pomiędzy jego stronami powstaje ustrój wspólności majątkowej. Oznacza to, że wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obie lub przez jedną z nich stanowią majątek wspólny. Dotyczy to także udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Potwierdza to przede wszystkim orzecznictwo Sądu Najwyższego: „jeżeli wkład wniesiony do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należy do majątku wspólnego wspólnika i jego małżonka, również udział w spółce objęty przez wspólnika wchodzi w skład tego majątku” (uchwała SN z 7.07.2016 r., III CZP 32/16).

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Ważne

Tym samym obydwoje współmałżonkowie mają prawo do udziałów na zasadach wspólności łącznej, a więc niepodzielnej. Nie ma przy tym znaczenia, że zostały one formalnie objęte tylko przez jednego z małżonków. Nawet wtedy, gdy tylko jedno z małżonków jako jedyne widnieje w charakterze wspólnika w Krajowym Rejestrze Sądowym czy w samej umowie spółki. Oznacza to tylko tyle, że uprawnienia z udziałów wykonuje małżonek, będący wspólnikiem.

Udziały w spółce z o.o. a rozwód

REKLAMA

Z chwilą orzeczenia rozwodu pomiędzy małżonkami ustaje wspólność majątkowa, a zebrany przez nich majątek podlega podziałowi. Na potrzeby podziału majątku przyjmuje się, że udziały małżonków w majątku wspólnym były równe (po 50%), chociaż jest możliwe prowadzenie w tym zakresie sporu przez byłych małżonków.

Cały majątek wspólny przypada więc zasadniczo w równym stopniu każdemu z byłych małżonków. Nie inaczej dzieje się z udziałami w spółce z o.o. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy: „na potrzeby sprawy o podział majątku wspólnego wystarczające jest jednak stwierdzenie, że należące do majątku wspólnego udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością co do zasady mogą być podzielone pomiędzy byłych małżonków, a więc także przypaść temu z współuprawnionych, który nie był wspólnikiem. Przeszkodą do dokonania takiego podziału byłoby jedynie zawarcie w umowie spółki przewidzianego w art. 1831 KSH zastrzeżenia ograniczającego lub wyłączającego wstąpienie do tej spółki współmałżonka wspólnika w przypadku, gdy udziały są objęte wspólnością majątkową” (postanowienie SN z 31.01.2013 r., II CSK 349/12).

W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę, że umowa spółki z o.o. może nie pozwalać na to, by po rozwodzie obydwoje byłych małżonków występowało jako wspólnicy. Według przywołanego przez Sąd Najwyższy art. 183[1] k.s.h. umowa spółki może ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie do spółki współmałżonka wspólnika w przypadku, gdy udział lub udziały są objęte wspólnością majątkową małżeńską. W praktyce oznacza to tyle, że odpowiednie postanowienia umowy spółki mogą nie pozwalać na to, by po rozwodzie krąg wspólników zmienił się. Jeżeli formalnie wspólnikiem był tylko jeden z małżonków, a umowa posiada stosowne zapisy, drugi z małżonków może nie zostać wspólnikiem. Także po rozwodzie, gdy powinien otrzymać swój „udział w udziałach”. Co wtedy? W takim przypadku przy podziale majątku niezbędne jest odpowiednia wycena udziałów w spółce, a były małżonek, który nie może zostać wspólnikiem, powinien w ramach podziału uzyskać równowartość swojej „części udziałów” w ramach pozostałego majątku wspólnego. Alternatywnie sąd może zdecydować o obowiązku spłaty równowartości stosownej części udziałów w spółce na rzecz byłego małżonka, który nie stanie się wspólnikiem.

W jaki sposób następuje podział udziałów spółki z o.o. po rozwodzie?

Podział udziałów spółki z o.o. pomiędzy dotychczasowych współmałżonków może nastąpić na dwa sposoby:

  • w wyniku postępowania sądowego (postanowienie sądowe albo ugoda sądowa)
  • na podstawie umowy byłych małżonków o podziale majątku wspólnego.

Warto wspomnieć, że sądowy podział majątku może mieć miejsce w postępowaniu rozwodowym. Może tak się stać, gdy sąd uzna, że rozstrzyganie o podziale majątku nie wydłuży nadmiernie całego postępowania. W praktyce bardzo rzadko dochodzi do podziału majątku w toku procesu rozwodowego. Przyczyną tego stanu rzeczy może być w szczególności to, że sprawy rozwodowe są rozpatrywane przez sądy okręgowe (wydziały rodzinne). Tymczasem sprawa o podział majątku wspólnego byłych małżonków jest sprawą cywilną, rozpoznawaną w postępowaniu nieprocesowym przez sąd rejonowy. Skoro generalnie sprawami takimi zajmują się sędziowie orzekający w sądach niższego szczebla, to sędziowie w sądach okręgowych niekoniecznie są chętni do dodatkowego obciążania się pracą związaną z ustalaniem składu majątku rozwodzących się małżonków oraz decydowaniem o jego podziale. Z tego względu w znakomitej większości byli małżonkowie spotykają się w sądzie po raz drugi, aby podzielić swój majątek.

Jeżeli małżonkowie, chcą uniknąć postępowania sądowego, mogą zdecydować się na samodzielny podział i zawrzeć odpowiednią umowę. Pamiętać jednak przy tym trzeba, że w przypadku, gdy jej przedmiotem jest zbycie udziałów w spółce z o.o. na rzecz drugiej strony, konieczne jest zachowanie formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Zwykła forma pisemna nie wystarczy. Poza tym, jeżeli oprócz udziałów w spółce z o.o. do majątku wspólnego wchodziło np. prawo własności nieruchomości (dom, mieszkanie), to taka umowa o podziale majątku musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Warto przy tym pamiętać, że byli małżonkowie nie muszą jednorazowo dzielić całego wspólnego majątku. Dopuszczalne jest zawarcie umowy częściowego podziału majątku wspólnego. Dochodzi do niej na przykład wtedy, gdy byli małżonkowie są zgodni co do tego, że niektóre rzeczy mają przypaść jednemu z nich, a co do niektórych nie mogą dojść do porozumienia.

Udziały w spółce z o.o. mogą podlegać podziałowi według trzech sposobów, a mianowicie poprzez:

  • podział fizyczny – podział udziałów pomiędzy byłych małżonków, gdy umowa spółki temu się nie sprzeciwia
  • przyznanie udziałów wyłącznie jednemu z byłych małżonków i zobowiązanie go do spłaty równowartości udziałów należnych drugiemu z nich (ewentualnie przyznanie innego składnika majątku wspólnego w zamian za część udziałów); wartość udziałów określa się według stanu z ustania wspólności majątkowej (rozwodu), ale na podstawie cen z daty orzekania o podziale majątku
  • sprzedaż wszystkich udziałów osobie trzeciej i podział uzyskanych środków pieniężnych między byłych współmałżonków (w tym przypadku może się okazać, że sprzedaż udziałów w ramach postępowania podziałowego może doprowadzić do uzyskania przez byłych małżonków niższych kwot, niż wynosi rzeczywista wartość udziałów).

Niezależnie od tego, w jaki sposób i komu przypadną udziały, o fakcie nabycia udziałów lub ich części w spółce z o.o. należy zawiadomić spółkę. Zbycie udziału jest bowiem skuteczne wobec niej dopiero od chwili, gdy otrzyma ona zawiadomienie wraz z dowodem dokonania takiej czynności.

Podsumowanie

Trzeba pamiętać, że generalnie udziały w spółce z o.o. są składnikiem majątku wspólnego, a w razie rozwodu prawa do udziałów nie przysługują wyłącznie temu z byłych małżonków, który figurował formalnie jako wspólnik firmy. Podział udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością po rozwodzie zależy od wielu czynników, w tym od treści umowy spółki oraz porozumienia byłych małżonków. Istnieje kilka możliwych scenariuszy: podział fizyczny udziałów, przyznanie ich jednemu z małżonków ze spłatą drugiego lub sprzedaż udziałów i podział uzyskanych środków. Warto pamiętać, że formalności związane z takim podziałem, w tym obowiązek zachowania odpowiedniej formy prawnej, są kluczowe dla jego skuteczności. W przypadku braku porozumienia decyzję podejmuje sąd w postępowaniu o podział majątku wspólnego.

Autor: dr Rafał R. Wasilewski – radca prawny
www.radcawasilewski.pl

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W Sejmie: Za 215,48 zł zasiłku pielęgnacyjnego kupisz 7h opiekuna lub 70 sztuk tanich pieluchomajtek. Kiedy podwyżka? O ile?

Takie wyliczenia i pytania przedstawił w Sejmie poseł Franciszek Sterczewski. To kolejne w ciągu ostatnich 6 miesięcy zapytanie o zasiłek pielęgnacyjny. I brak jego podwyżki. Zapytania seryjnie trafiają do parlamentu albo rządu. Wspólny problem - brak waloryzacji zasiłku pielęgnacyjnego. Forma zapytania? Tym razem interpelacja poselska z 23 stycznia 2025 r. Nie ma na nią jeszcze odpowiedzi.

Kto może dostać orzeczenie o niepełnosprawności na stałe?

Osoby z niepełnosprawnościami często zastanawiają się na jak długo można otrzymać orzeczenie. Podajemy aktualne przepisy dotyczące orzeczeń o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności.

ZUS zakończył wysyłkę deklaracji PIT za 2024 rok

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że rozesłał wszystkie deklaracje podatkowe PIT za 2024 rok. 19 lutego br. (środa) Zakład przekazał ostatnie formularze do doręczenia wszystkim, którzy w ubiegłym roku pobierali świadczenia z ZUS.

ZUS: 16 marca 2025 r. mija termin składania wniosków o świadczenie interwencyjne

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że przedsiębiorcy poszkodowani w czasie ubiegłorocznej powodzi nadal mogą składać wnioski o świadczenie interwencyjne. Wnioski można składać jeszcze do 16 marca 2025 r.

REKLAMA

Rząd: Dom nie może być dalej niż 1,5 km od szkoły od 30 czerwca 2026 r. Na wsi 3 km. I jeszcze limit 20 ha terenu zielonego [Nowelizacja]

Od 1 stycznia 2026 r. miały zacząć obowiązywać gminne standardy urbanistyczne. Wprowadzają restrykcje dla Polaków zainteresowanych wybudowaniem własnego domu jednorodzinnego. Mają wymusić większą gęstość zabudowy. Np. poprzez dwie zasady: Pierwsza "W mieście szkoła jest nie dalej niż 1,5 km od Twojej działki" (na wsi 3 km). Druga: wymóg stawiania domów blisko terenów zielonych (3 km od domu powinien być zielony teren o powierzchni 20 ha). Druga zasada jest trochę sprzeczna z pierwszą bo duże tereny zielone kłócą się z gęstą zabudową domów jednorodzinnych. Na szczęście dla właścicieli działek gminy mogą urealnić zapisy ustawowe i zwiększyć limity 1,5 km i 3 km (ważne w związku z malejącą liczbą szkół z uwagi na tragiczne wskaźniki dzietności w Polsce).

Środki karne. Czym są i kiedy się je stosuje?

Z popełnieniem czynu zabronionego wiąże się zagrożenie odpowiedzialnością karną. Może to skutkować orzeczeniem przez sąd stosownej kary. Sąd może oprócz niej orzec także środek karny. Pełni on funkcję uzupełniającą wobec kary.

3 limity dla osób niepełnosprawnych ze zmianami od 1 marca 2025 r. Kogo dotyczą?

Od 1 marca 2025 r. zostaną zwaloryzowane świadczenia emerytalno-rentowe. Podwyżka dotyczy również progu dochodowego dla świadczenia uzupełniającego, a także limitu dla renty rodzinnej wypłacanej w zbiegu z rentą socjalną. Co kwartał zmieniają się również limity dla dorabiających rencistów.

Renta wdowia nieco wyższa. ZUS uwzględni nowy limit świadczenia 5636,73 zł brutto

Wyższa renta wdowia! Dzięki waloryzacji świadczeń ZUS podnosi limity – minimalna emerytura wzrośnie do 1 878,91 zł brutto, a maksymalna kwota renty wdowiej skoczy do 5 636,73 zł brutto. To oznacza więcej pieniędzy na koncie! Sprawdź, kto zyska i jakie są zasady wypłat!

REKLAMA

Obowiązkowe BDO dla salonów kosmetycznych i fryzjerskich – zmiany od 1 stycznia 2025 r.

Od 1 stycznia 2025 r. wszyscy przedsiębiorcy wytwarzający odpady niebezpieczne muszą zarejestrować się w BDO. Od nowego roku przestały obowiązywać zwolnienia ilościowe, z których korzystały podmioty wytwarzające niewielkie ilości takich odpadów. Zmianę tę odczują m.in. właściciele salonów fryzjerskich i kosmetycznych, którzy od kilku dni masowo składają wnioski o rejestrację w BDO.

13. i 14. emerytura w 2025 roku: więcej "na rękę” bo bez podatku. ZUS wysłał specjalny druk EPD-21. Nie każdemu opłaca się złożyć ten wniosek

Do ponad 460 tysięcy emerytów i rencistów Zakład Ubezpieczeń Społecznych wysłał wraz z PIT-em specjalny wniosek podatkowy. Jego złożenie sprawi, że tzw. trzynastka i czternastka będą wyższe „na rękę”. Ale uwaga! ZUS przestrzega., że nie każdemu taki wniosek się opłaca.

REKLAMA