REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Termin na odrzucenie spadku przez małoletniego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Małgorzata Pundyk-Glet
doktor nauk prawnych, adwokat
Prawo spadkowe, terminy/ Fot. Fotolia
Prawo spadkowe, terminy/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Kwestią kontrowersyjną przez długi czas było ustalenie terminu na złożenie przez rodziców małoletniego oświadczenia o odrzuceniu spadku w jego imieniu. W tej materii zarysowały się dwa stanowiska.

Dwa stanowiska w orzecznictwie

Zgodnie z jednym stanowiskiem, złożenie do sądu opiekuńczego wniosku o zezwolenie na złożenie stosownego oświadczenia nie ma wpływu na bieg terminu określonego w art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej jako k.c.) (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2012 r, I CSK 414/11, nie publ., z dnia 13 grudnia 2012 r., V CSK 18/12, nie publ., z dnia 25 lutego 2015 r., IV CSK 304/14, nie publ.).

REKLAMA

REKLAMA

W innych orzeczeniach zajęto stanowisko przeciwne, łagodzące rygoryzm terminu zawitego, z tym że rozbieżnie wskazuje się na możliwość stosowania przez analogię przepisów o przerwie lub zawieszeniu terminów przedawnienia roszczeń (np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2013 r., I CSK 329/13, OSNC 2014, nr 9, poz. 93, z dnia 28 maja 2015 r., II CSK 352/14, OSNC 2016, nr 3, poz. 35, z dnia 24 września 2015 r., V CSK 686/14, OSNC-ZD 2017, nr 13, poz. 24, z dnia 28 września 2016 r., III CSK 329/15, OSNC 2017, nr 5, poz. 61).

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)

Termin na odrzucenie spadku przez małoletniego według uchwały SN

Wobec takich rozbieżności Sąd Najwyższy podjął uchwałę w dniu 22 maja 2018 r., sygn. akt III CZP 102/17 następującej treści:

REKLAMA

1. Złożenie przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2. Termin przewidziany w art. 1015 § 1 k.c. nie może się skończyć przed prawomocnym zakończeniem postępowania o zezwolenie na złożenie przez małoletniego spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku. Po prawomocnym zakończeniu tego postępowania oświadczenie małoletniego powinno być złożone niezwłocznie, chyba że termin ten jeszcze nie upłynął.

Sąd wywiódł koncepcję o przedłużeniu terminu zawitego uzasadniając ją w ten sposób, ze „przepis art. 1017 k.c., traktujący o terminie do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, reguluje najbardziej podobną sytuację, prowadząc w istocie do zawieszenia biegu terminu do złożenia oświadczenia, ale tylko w niezbędnym zakresie, przez określony czas, wyznaczony przez bieg terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po zmarłym spadkobiercy. Podobieństwo tego przepisu pozwala na rozciągnięcie jego hipotezy na sytuację, w której złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przez małoletniego wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego. W konsekwencji należy uznać, że termin do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku przez przedstawicieli ustawowych dziecka nie może się skończyć przed prawomocnym zakończeniem postępowania o zezwolenie na złożenie oświadczenia w tym przedmiocie. Jeżeli postępowanie przed sądem opiekuńczym zakończyło się wcześniej, oświadczenie o odrzuceniu spadku przez małoletniego może być złożone w dowolnym momencie, aż do upływu terminu. Jeżeli jednak zakończyło się później, powinno być złożone niezwłocznie.

Uchwała w praktyce

Uchwała ta odpowiada aktualnie obowiązującym przepisom prawa i trudno byłoby się z nią nie zgodzić, szczególnie w części uzasadnienia odnoszącej się do analiza terminu prekluzyjnego i zawitego.

Jednakże w odniesieniu do stosowania zawartej w niej zasady prawnej w obrocie, prawdopodobnie wywoła ona dotkliwe skutki społeczne. Zdecydowana większość opiekunów prawnych np. rodziców nie ma żadnej świadomości prawnej. Świadomość ta zazwyczaj zamyka się w obszarze kojarzenia terminu na złożenie wniosku do sądu rodzinnego o wyrażenie zgody na czynność przekraczającą zwykły zarząd majątkiem dziecka w postaci złożenia wniosku o odrzucenie spadku.

Jednakże w chwili uzyskania odpowiedniego postanowienia sądu, opiekun przeważnie nie jest zorientowany, w jakim terminie może takie oświadczenie złożyć.

Gdyby przyjąć teorię o przerwaniu biegu przedawnienia, wtedy opiekun wiedziałby, że termin na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku wynosi 6 miesięcy od daty uprawomocnienia postanowienia – można by go było w ten sposób pouczyć.

Określenie „niezwłocznie” zawarte w uchwale powoduje, że przeciętny obywatel nie jest w stanie określić terminu, co w praktyce powoduje konieczność składania oświadczeń po terminie wraz z odpowiednim wnioskiem.

Wydaje się, że punktu widzenia społecznego przydałaby się interwencja ustawodawcy w kierunku dodania do 1015 k.c. zapisu, wedle którego termin dla opiekuna na odrzucenie spadku wynosi 6 miesięcy (lub inny termin – to jest do przedyskutowania) od daty uprawomocnienia postanowienia sądu zezwalającego na czynność.

Przed wydaniem wskazanej wyżej uchwały Sądu Najwyższego, niektóre sądy przyjmujące wykładnię, że termin ulega przerwaniu, pouczały stronę, że termin na odrzucenie spadku wynosi 6 miesięcy od uprawomocnienia wydanego przez nie postanowienia.

W tej chwili sąd może jedynie pouczyć o konieczności niezwłocznego złożenia oświadczenia, co może okazać się dla strony zbyt ogólne i nieprecyzyjne.

Polecamy serwis: Spadki

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kredyty z WIBOR-em. Adwokat: masowa weryfikacja umów i nowa fala pozwów przeciw bankom, to coraz bardziej realny scenariusz

W ostatnich miesiącach coraz częściej mówi się o tym, że kredyty złotowe oparte o WIBOR mogą stać się nowym frontem sporów sądowych pomiędzy konsumentami a bankami. Choć sytuacja prawna nie jest identyczna jak w przypadku kredytów frankowych to dynamika zjawiska i wątpliwości wokół wskaźnika WIBOR wskazują, że ten temat będzie w najbliższym czasie jednym z kluczowych w polskim wymiarze sprawiedliwości – pisze adwokat Robert Piskor z Kancelarii Adwokackiej Hantke&Piskor.

Pieniądze dla babci za opiekę nad chorym wnukiem. Dla dziadka też. Wiele osób nie wie, że mogą się ubiegać o taki zasiłek

Opieka nad najmłodszymi członkami rodziny w sezonie jesienno-zimowym wymaga niemałej logistyki. Wiele osób nie wie o tym, że o zasiłek za opiekę nad chorym wnukiem mogą ubiegać się również dziadkowie.

Samorządy apelują o ekologiczne obchody Wszystkich Świętych i Dnia Zadusznego

Co roku na początku listopada, gdy Polacy tłumnie odwiedzają groby bliskich, polskie cmentarze stają się miejscem nie tylko zadumy, ale i… ogromnej produkcji odpadów. Według szacunków samorządów, masa śmieci powstających w tym okresie przekracza 100 tysięcy ton. W odpowiedzi na ten problem organizacje samorządowe i społeczne apelują o bardziej przyjazne dla środowiska formy upamiętnienia zmarłych.

Dodatkowy dzień wolny za święto przypadające w sobotę – przypomnienie Państwowej Inspekcji Pracy

W tym roku 1 listopada, czyli uroczystość Wszystkich Świętych, wypada w sobotę. Dla wielu pracowników oznacza to nie tylko dzień pamięci o bliskich, lecz także konsekwencje organizacyjne w zakresie czasu pracy. Jak przypomniał Główny Inspektor Pracy, Marcin Stanecki, pracodawcy są zobowiązani do udzielenia pracownikom dodatkowego dnia wolnego w zamian za święto przypadające w dzień, który w danym zakładzie jest dniem wolnym od pracy.

REKLAMA

Nowe darmowe rozwiązanie dla 11 milionów Polaków dostępne od października 2025

Rząd udostępnił nową ważną funkcję w aplikacji mObywatel. Szacuje się, że z aplikacji korzysta już około 11 milionów Polaków. Poprzez aplikację mObywatel dostępny jest od teraz podpis elektroniczny – chwali się Ministerstwo Cyfryzacji w komunikacie z 23 października 2025 r. Przeczytaj szczegóły o wymogach, jakie trzeba spełnić i obowiązujących zasadach.

Nowe zasady na cmentarzach, a za naruszenie grożą kary do nawet 5000 zł. Uwaga na te pułapki we Wszystkich Świętych, łatwo się pomylić

Zbliża się 1 listopada – Dzień Wszystkich Świętych oraz 2 listopada – zaduszki. To czas pamięci o tych, którzy odeszli, szczególnie osobach bliskich. W tym czasie masowo ruszymy odwiedzać groby, a niektórzy już teraz je porządkują przed 1 listopada. Jednak czas ten nie zwalnia nas od przestrzegania przepisów. Także na cmentarzach obowiązują zasady segregacji, a w tym roku w niektórych miejscach czeka na nas nowość - jaka?

Fikcyjna deregulacja niekorzystna dla spadkobierców. Dłuższy okres przedawnienia w podatku od spadków ukryty w nowelizacji

Najnowszy rządowy projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn nałoży na podatników (spadkobierców) obowiązek złożenia zeznania podatkowego po uzyskaniu postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia (APD). Jeżeli ta nowelizacja wejdzie w życie, to faktycznie termin przedawnienia wyniesie 5 lat, licząc od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy, a nie 3 lata, jak obecnie, co wynika z art. 68 § 2 Ordynacji podatkowej. Nie realizuje się w tym wypadku deklarowanego celu w postaci „uproszczenia procedur oraz ochrony spadkobierców przed utratą zwolnień podatkowych.”, lecz w istocie przedkłada się projekt ustawy niekorzystnej dla podatników – pisze adwokat Konrad Giedrojć.

Mieszkanie w Warszawie (50 m2) za 103 średnie pensje. A w innych dużych miastach? Ceny mieszkań w III kwartale 2025 r. [raport]

W III kwartale 2025 r. w większości z 17 największych polskich miast ceny mieszkań spadły w porównaniu z poprzednim kwartałem. W segmencie mieszkań średniej wielkości (35–60 m²) największy spadek odnotowano w Gdyni – o prawie 5%. Po obniżkach przeciętna ofertowa cena mieszkania o powierzchni 50 m² w tym mieście wynosi 585 tys. zł. Dla porównania, w najtańszej Częstochowie to 350 tys. zł, a w najdroższej z zestawienia Warszawie – prawie 837 tys. zł. W stolicy w ostatnim kwartale ceny mieszkań wzrosły o 2%. Warszawa należy też do najdroższych stolic Europy pod względem dostępności mieszkań. Aby kupić mieszkanie o powierzchni 50 m² poza centrum, potrzeba 103 średnich pensji. Tak wynika z najnowszego raportu Rankomat.pl i Rentier.io.

REKLAMA

Opiekunowie osób niepełnosprawnych w szoku – zmiany od 2026 r. mogą uderzyć w tysiące rodzin

Od 2026 r. opiekunowie osób z niepełnosprawnościami mogą stanąć przed rewolucją w systemie wsparcia. Ustawa o asystencji osobistej wprowadza nowe zasady, ogranicza budżet osobisty i skraca okresy decyzji. Równocześnie rząd zapowiada zmiany w świadczeniu pielęgnacyjnym i nową emeryturę opiekuńczą. Czy rodziny są gotowe na te zmiany?

Większość Polaków nie ma testamentu. Co to oznacza dla ich rodzin? W takiej sytuacji majątek jest dziedziczony ustawowo, zgodnie z hierarchią opisaną w Kodeksie cywilnym

Badania pokazują, że większość osób w Polsce nie spisało testamentu. W praktyce oznacza to, że majątek po śmierci dziedziczony jest ustawowo – nie zawsze zgodnie z wolą zmarłego. Sprawdź, jak prosto uregulować sprawy spadkowe i ochronić najbliższych.

REKLAMA