REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odrzucenie spadku po upływie 6 miesięcy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Czym skutkuje niedochowanie terminu na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku?  fot. shutterstock
Czym skutkuje niedochowanie terminu na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku? fot. shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Odrzucenie spadku po upływie 6 miesięcy będzie możliwe tylko wyjątkowo. W jakich sytuacjach? Jak złożyć przed sądem odpowiednie oświadczenie?

Instytucja uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku dla laika brzmi niezrozumiale, ale zmierza ona do ochrony spadkobiercy przed niechcianym spadkiem, który to z różnych co do zasady niezawinionych powodów nie złożył w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Co prawda od dnia 18 październik 2015 roku obowiązuje reguła, że w przypadku niezłożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przyjmuje się, że spadek przyjęto z dobrodziejstwem inwentarza. Pomimo, że ww. zasada stwarza pewną ochronę dla spadkobierców przed długami spadkodawcy to nie rozwiązuje ona do końca problemu. Jedynie bowiem odrzucenie spadku, czyli zarówno aktywów i pasywów pozwala nam na uwolnienie się od odpowiedzialności od niechcianego spadku, przez co najczęściej należy rozumieć długi spadkodawcy.

REKLAMA

REKLAMA

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)

Pamiętać jednak należy, że odrzucenie spadku po upływie 6 miesięcy będzie możliwe tylko wyjątkowo. Zgodnie bowiem z art. 1019 § 1 k.c. jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami 1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem oraz 2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca. Natomiast par. 2 stanowi, że spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.

Powyższe oznacza, że niedochowanie terminu na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku musi wynikać z błędu lub groźby. Co więcej podstawą uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jest błąd prawnie doniosły.

REKLAMA

Nieznajomość masy spadkowej, brak wiedzy o długach

Najczęściej spotykanym w praktyce błędem, pozwalającym na uchylenie się od skutków prawnych i odrzucenie spadku po terminie jest błąd co do składu masy spadkowej. O błędzie co do przedmiotu spadku można mówić jednak tylko wtedy, gdy brak wiedzy o rzeczywistym stanie majątku spadkowego nie jest wynikiem braku staranności spadkobiercy, czy też, mówiąc inaczej, jest on usprawiedliwiony okolicznościami sprawy. Pamiętać przy tym należy, że poprzestanie na pozbawionym konkretnych podstaw przypuszczeniu, dotyczącym stanu majątku spadkowego, nie może być uznane za błąd istotny, lecz za lekkomyślność, która nie stanowi podstawy uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia (niezłożenia oświadczenia) woli na podstawie przepisów o wadach oświadczenia woli (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2017 roku, sygn.. akt IV CSK 28/17, publ. LEX). Warto jednak wskazać, że spadkobiercy często nie wiedzą co wchodzi w skład spadku. Co więcej bez potwierdzenia swoich praw do spadku czy to w formie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku czy aktu poświadczenia dziedziczenia nie mają oni faktycznej możliwości ustalenia składników wchodzących w masę spadkową. Z tych też powodów brak wiedzy o długach na ogół stanowi jeden z podstawowych argumentów w sprawach o uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku. Oczywiście przy założeniu, że niewiedza spadkobiercy nie wynika z jego zaniedbań, lecz z przyczyn od niego niezależnych. Często zdarza się bowiem tak, że wierzyciele spadkodawcy, pomimo że mają wiedzę o jego śmierci nie zgłaszają swoich roszczeń od razu, lecz czekają aż upłynie termin na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Podsumowując stwierdzenie, że spadkobierca nie dołożył należytej staranności powinno być poprzedzone oceną okoliczności konkretnej sprawy i ustaleniem, jakich aktów staranności można było od niego wymagać. Odnosi się to do sprecyzowanych czynności, które faktycznie i prawnie spadkobierca mógłby podjąć, zmierzając do uzyskania koniecznej wiedzy o spadku. W razie niepodjęcia przez spadkobiercę żadnych czynności, wskazane jest określenie, jakich działań, w okolicznościach danej sprawy, prowadzących do pozyskania tej wiedzy można było od niego wymagać, ponieważ doprowadziłyby do uniknięcia błędu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia z dnia 29 listopada 2012 roku, sygn.. akt II CSK 172/12, publ. LEX).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Błąd co do prawa

Również z powodu błędu co do prawa można uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Zaznaczyć przy tym należy, że do uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu nie może być samo tylko, nieuzasadnione szczególnymi okolicznościami, mylne przekonanie spadkobiercy, iż jego bierne zachowanie nie oznacza przyjęcia spadku - zajęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby w istocie do podważenia obowiązywania art. 1015 § 2 k.c. W praktyce błąd co do prawa najczęściej będzie przejawiał się w przeświadczeniu o braku powołania do dziedziczenia ustawowego, kolejności powołania do spadku czy też skuteczności złożonego oświadczenia o odrzuceniu spadku. Pamiętać jednak należy, że błąd taki jest także błędem istotnym, rozsądnie bowiem oceniając, można zakładać, że gdyby nie zaistniał, doszłoby do odrzucenia spadku. Jednocześnie popełnienie takiego błędu może być wolne od zarzutu niedołożenia należytej staranności. Rozstrzygając na tle okoliczności konkretnego przypadku o tym, czy błąd był wynikiem niedołożenia należytej staranności, należy mieć jak wiadomo na względzie przeciętny, raczej niezbyt wysoki, stan świadomości prawnej społeczeństwa w zakresie stosunków spadkowo-rodzinnych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2012 roku, sygn.. akt. II CSK 171/12, publ. LEX).

Termin złożenia oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych

Oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia w terminie z powodu błędu lub groźby oświadczenia o odrzuceniu spadku oraz oświadczenie o odrzuceniu spadku powinny być złożone przed sądem. Oba oświadczenia mają charakter materialno - prawny i dlatego przewidziany w art. 1019 § 2 k.c. w zw. z art. 88 § 2 k.c. termin zawity jest zachowany, jeżeli przed jego upływem oświadczenia te zostaną odebrane przez sąd do protokołu sądowego, względnie sąd poświadczy urzędowo podpis spadkodawcy na jego piśmie zawierającym oświadczenia (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 roku, sygn.. akt III CZP 77/13, publ. OSNC 2014, Nr 9, poz. 86). Powyższe oznacza, że oświadczenia te muszą być odebrane przez sąd przed upływem roku od daty wykrycia błędu. Zatem do zachowania powyższego terminu nie jest wystarczające wniesienie sprawy do sądu przed upływem roku, lecz odebranie tych oświadczeń.. Dlatego też w przypadku wystąpienia okoliczności, uzasadniających uchylenie się od skutków prawnych i odrzucenie spadku po upływie 6 miesięcy konieczne jest jak najszybsze wszczęcie postępowania. W wypadkach wyjątkowych, w szczególności, gdy za nieodebranie oświadczenia w terminie spadkobierca nie ponosi winy, sąd może nie uwzględnić upływu tego terminu przez wzgląd na zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.) (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2018 roku, sygn.. akt III CZP 110/17, publ. LEX).

Polecamy serwis: Spadki

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Na jakie choroby będzie można dostać orzeczenie o niepełnosprawności w 2026 roku

Orzeczenie o niepełnosprawności można uzyskać nie tylko z powodu widocznych ograniczeń ruchowych. W 2026 roku katalog chorób zostanie doprecyzowany i będzie obejmował również schorzenia psychiczne, metaboliczne i neurologiczne.

Orzeczenie bez osobistego stawiennictwa? Od 10 października 2025 rewolucja w KRUS

Nowe przepisy, które weszły w życie 10 października 2025 r. wprowadzają zasadę zdalnego wydawania orzeczeń lekarskich w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Dopiero gdy dokumentacja medyczna będzie niewystarczająca, lekarz skieruje rolnika na badanie osobiste.

5 tys. zł grzywny (a nawet kara pozbawienia wolności!) za wyrzucenie znicza do kontenera na śmieci na cmentarzu. Nowe pojemniki na odpady załatwiają sprawę, ale wciąż większość musi zabrać znicze ze sobą

Choć przepisy w tym zakresie obowiązują już od 2016 r. – wciąż nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że wyrzucenie znicza do znajdującego się na cmentarzu pojemnika na odpady zmieszane, może wiązać się z poważnymi konsekwencjami – nie tylko dla środowiska naturalnego, ale również dla portfela sprawcy takiego wykroczenia (które niekiedy może nawet zostać uznane za przestępstwo). Mowa o coraz popularniejszych na polskich cmentarzach zniczach elektronicznych (w tym zniczach led) oraz zniczach solarnych.

Ponad 14.000 zł odprawy za rozwiązanie umowy z pracownikiem zarabiającym minimalną pensję. Tyle już w 2026 roku będą musieli zapłacić pracodawcy

W przypadku utraty pracy w najgorszej sytuacji pozostają najniżej wynagradzani pracownicy. Zazwyczaj nie mają oni oszczędności, które mogłyby w takiej sytuacji służyć im jako poduszka finansowa, a ich sytuacja życiowa gwałtownie się pogarsza.

REKLAMA

Dom pomocy społecznej dla osób z niepełnosprawnością – zasady przyjęcia, koszty, skierowanie w 2026

W 2026 roku będą obowiązywać doprecyzowane przepisy dotyczące kierowania osób z niepełnosprawnościami do domów pomocy społecznej. Zmiany mają na celu skrócenie procedur i większe wsparcie rodzin.

Niespodziewany zwrot w sprawie Trybunału Konstytucyjnego. Koalicja 15 października zmienia strategię, a Sejm rusza z wyborem nowych sędziów

W dzisiejszym wydaniu „Dziennika Gazety Prawnej” pojawiła się informacja, która może znacząco wpłynąć na przyszłość polskiego wymiaru sprawiedliwości. Do 5 i 20 listopada trwa zbieranie kandydatur na sędziowskie wakaty w Trybunale Konstytucyjnym – poinformował dziennik, powołując się na źródła zbliżone do kierownictwa Sejmu. To ruch, który zdaniem obserwatorów może oznaczać początek poważnej zmiany w podejściu Koalicji 15 października do kwestii TK.

Od nowego roku wejdą w życie przepisy, które naprawią jedną z największych niesprawiedliwości na rynku pracy

Pracują latami – bez urlopu, bez zwolnienia, bez pewności jutra. Dziś ich wysiłek nie liczy się do stażu, jutro może to wyglądać zupełnie inaczej. Od nowego roku wejdą w życie przepisy, które naprawią jedną z największych niesprawiedliwości na rynku pracy. Skorzysta nawet 5 milionów Polaków.

Zbliża się Black Friday i trwa boom rekrutacyjny na Black Friday. Czy wystarczy rąk do pracy?

Fala zakupowego szaleństwa dopiero przed nami, bo w listopadzie, ale w handlu, e-commerce i logistyce gorączka rekrutacyjna trwa od września. Firmy z całej Polski walczą z czasem, aby uzupełnić zespoły przed Black Friday, kiedy liczba zamówień i klientów potrafi wzrosnąć nawet o kilkadziesiąt procent. Jednak coraz trudniej o odpowiednie kadry: młode osoby częściej wybierają zajęcia z perspektywą stabilnego zatrudnienia, a cudzoziemcy zmagają się z przewlekłymi procedurami urzędowymi, które hamują tempo rekrutacji. Czy znajdą się pracownicy, którzy zapewnią operacyjną płynność w czasie zakupowej gorączki?

REKLAMA

Czy moja żona ma prawo do spadku po moich rodzicach?

„Kilka lat temu, kiedy byłem jeszcze kawalerem, zmarła moja mama. Teraz jestem już żonaty i niedawno zmarł mój ojciec. Jakie prawa do spadku ma moja żona? Czy dziedziczy ona razem ze mną?” – pyta Czytelnik.

Każdy pracownik powinien dostać tę jedną dodatkową pensję. Pracodawca ma obowiązek wypłacić pieniądze

Dodatkowa pensja kojarzy się z pracownikami zatrudnionymi w sferze budżetowej. Jednak prawo do takiego świadczenia ma w określonych okolicznościach każdy pracownik, a pracodawca jest zobowiązany wypłacić mu należne pieniądze. Jednak aby tak było, konieczne jest spełnienie określonych warunków.

REKLAMA