Kodeks pracy, Obowiązki pracodawcy

W dniu 24 grudnia 2025 r. wchodzi w życie nowelizacja kodeksu pracy. Jedną z istotnych zmian jest nałożenie na pracodawców obowiązku, by ogłoszenia o naborze na stanowisko oraz nazwy stanowisk były neutralne pod względem płci, a proces rekrutacyjny przebiegał w sposób niedyskryminujący. Czy to oznacza, że także w codziennej działalności w zakładach pracy (poza procesem rekrutacji) nazwy stanowisk nie powinny wskazywać na konkretną płeć? Na to pytanie odpowiedział naszej redakcji Wydział Prasowy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Plan urlopów to obowiązkowy dokument u wielu pracodawców. Określa, kiedy pracownicy mogą skorzystać z bieżącego i zaległego urlopu wypoczynkowego. Wyjaśniamy, jakie zasady wynikają z Kodeksu pracy, kto może zrezygnować z tworzenia planu urlopów oraz jak prawidłowo zaplanować wypoczynek pracowników w 2026 roku.

Zwiększenie przewidzianych w kodeksie pracy praw pracowniczych kobiet w ciąży i rodziców dzieci do 13 roku życia, to postulat petycji obywatelskiej, która została wniesiona do Sejmu. 7-godzinny dzień pracy i dodatkowe 3 dni urlopu na każde dziecko na koszt FUS (a nie pracodawcy), to tylko niektóre z nowych przywilejów, które miałyby podnieść – aktualnie najniższy w historii – poziom dzietności w Polsce.

Nowelizacja Kodeksu pracy oraz ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych przyniesie jedną z największych zmian w ostatnich latach. Pracownicy otrzymają ekwiwalent za niewykorzystany urlop najpóźniej 10 dni po rozwiązaniu umowy, a pracodawców czekają nowe obowiązki konsultacyjne. To jednak tylko część pakietu zmian w prawie pracy, które wejdą w życie w 2026 roku.

Kodeks pracy 2026 - zmiany dotyczące stażu pracy wejdą w życie w styczniu i maju. Ustawa znalazła się już w Dzienniku Ustaw. Sektor publiczny obejmie od 1 stycznia, a prywatne firmy od 1 maja 2026 r. Wprowadza rewolucyjne zmiany w naliczaniu stażu pracy. Jak obecnie liczymy staż pracy? Kto skorzysta na nowych przepisach Ustawy z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw?

Aby wywiązać się z obowiązków narzuconych przez ustawę, pracodawca nie zawsze musi ponieść koszty finansowe. Jakie inne rozwiązania mogą zostać zastosowane w przypadku podnoszenia przez pracownika kwalifikacji?

W okresie zimowym pracodawca ma 5 dodatkowych obowiązków. Od 1 listopada 2025 r. do 31 marca 2026 r. musi przestrzegać przepisów BHP związanych z niskimi temperaturami i opadami śniegu. Czy te szczególne regulacje dotyczą wszystkich pracowników?

Pracownicy niepedagogiczni zatrudnieni w szkołach korzystają z urlopów wypoczynkowych na podstawie Kodeksu pracy, podczas gdy nauczycieli obowiązuje Karta nauczyciela. Oznacza to odmienne zasady nabywania i planowania urlopu. Wyjaśniamy, jakie przepisy regulują urlopy pracowników niepedagogicznych, jak ustala się plan urlopów i na co powinni zwrócić uwagę pracodawcy oraz pracownicy.

Minęło ponad 51 lat od uchwalenia Kodeksu pracy. Ten fundamentalny akt prawny od dekad reguluje stosunki zatrudnienia w Polsce, ale przez cały ten czas podlegał licznym nowelizacjom, które miały dostosować go do zmieniającej się rzeczywistości społeczno-gospodarczej. Dziś rynek pracy wygląda zupełnie inaczej niż kilka, kilkanaście czy kilkadziesiąt (sic!) lat temu, dlatego pytanie o potrzebę szerokiej rekodyfikacji prawa pracy pozostaje aktualne. Czy będzie nowy Indywidualny Kodeks Pracy i Zbiorowy Kodeks Pracy?

Brzmi niewiarygodnie - krótszy tydzień pracy, dłuższy weekend i ta sama pensja na koncie. Projekt „Skrócony czas pracy - to się dzieje” to nie wizja z dalekiej przyszłości, tylko realny eksperyment, który właśnie zaczyna się w Polsce. Pytanie tylko czy obejmie również Ciebie? W artykule publikujemy pełną listę firm, które biorą udział w pilotażu. Sprawdź czy Twoja firma znalazła się na tej liście.

Ci, którzy całymi latami pracowali na umowach cywilnoprawnych czy samozatrudnieni byli w pewnym sensie obywatelami drugiej kategorii, jeśli chodzi o prawa pracownicze. Teraz ich doświadczenie zawodowe wreszcie zacznie się liczyć. Do kodeksu pracy od nowego roku wchodzi prawdziwa rewolucja. Po nowelizacji do stażu pracy będą wliczane nie tylko umowy o pracę, ale także okresy przepracowane na zleceniu, we własnej firmie czy za granicą. A to oznacza realne korzyści. Dłuższy urlop, dodatki stażowe i jubileuszówki dla milionów Polaków, którzy dotąd byli poza systemem.

Mało kto wie, że już od 24 grudnia 2025 r. wchodzą w życie nowe obowiązki dla pracodawców. Dotyczą one wynagrodzeń pracowników. W listopadzie jest jeszcze czas na przygotowanie się do nowych przepisów. Kary mogą być dotkliwe. Czego dokładnie dotyczą nowości?

Prezydent podpisał ustawę zmieniającą zasady obliczania stażu pracy nie tylko ogólnego, ale też zakładowego. Pracodawca będzie musiał uznać za staż pracy wiele innych okresów, nie tylko pracę na zlecenie i działalność gospodarczą. O jakich okresach mowa?

Karol Nawrocki podpisał ustawę o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Czy pracowników i pracodawców czekają rewolucyjne zmiany? Jak się okazuje nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Co się zmieni?

W życiu zawodowym każdemu może zdarzyć się sytuacja, w której konieczne jest czasowe przerwanie pracy – z powodów rodzinnych, zdrowotnych czy organizacyjnych. Kodeks pracy przewiduje wiele takich przypadków i gwarantuje pracownikom prawo do zwolnienia od pracy w określonych sytuacjach. W 2025 roku katalog tych zwolnień jest wyjątkowo szeroki – obejmuje zarówno klasyczne przypadki, takie jak choroba, przestój czy szkolenie, jak i nowsze rozwiązania, jak pięciodniowy urlop opiekuńczy czy zwolnienie z powodu siły wyższej. Warto przyjrzeć się im bliżej, by wiedzieć, kiedy można z nich skorzystać i jakie wynagrodzenie przysługuje za czas nieobecności.

To dość częsta i wywołująca sporo wątpliwości sytuacja. Pracownik ma zaległy urlop ale nie wypełnia wniosków urlopowych i „chomikuje” ten urlop na przyszłość. Na różne nieprzewidziane sytuacje. Dla pracodawcy to kłopot, bo może być w niektórych sytuacjach ukarany za to grzywną przez Państwową Inspekcję Pracy od 1 tys. do 30 tys. zł (art. 282 § 1 pkt 2 kodeksu pracy). A ponadto pracodawca może być zobowiązany do tworzenia tzw. rezerw (tak naprawdę są to bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów) w bilansie na o wynagrodzenia za czas urlopu zaległego (niewykorzystanego w terminie). Czy zatem pracodawca może zmusić (tj. skutecznie skłonić metodami zgodnymi z prawem) pracownika do wykorzystania urlopu lub zaległego urlopu z poprzedniego roku? Przecież urlop to uprawnienie pracownika i jest udzielany na wniosek pracownika.

Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej deklarowało w kwietniu koniec prac nad nowym typ dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Wszystko wskazywało na to, że za kilka miesięcy Rada Ministrów przyjmie odpowiedni projekt ustawy nowelizującej. Urlop jest bardzo atrakcyjny - jest tym dłuższy, im dłuższy staż pracy ma pracownik. Nowe przepisu premiują więc pracowitość. Osoby ze stażem 25 lat pracy mają nie 26 dni urlopu, a 36 dni. I to rok w rok aż do emerytury. Jest to tak atrakcyjne, że dyskusje o tej propozycji rządu skupiają się od 1,5 roku na tym, dlaczego tylko niektórzy pracownicy mają mieć ten przywilej. I kiedy wszyscy.

Urlop zaległy w 2025 r. to urlop niewykorzystany w roku 2024. Czy na taki urlop można skierować pracownika bez jego zgody? Do kiedy trzeba wykorzystać urlop zgodnie z Kodeksem pracy?

To już ostatni moment na wykorzystanie zaległego urlopu wypoczynkowego. Pracownik powinien wykorzystać go do 30 września. To obowiązek wszystkich pracodawców, aby przypilnować urlopów zaległych. Czy wystarczy, że pracownik rozpocznie urlop zaległy dnia 30 września, a może powinien wszystkie dni wykorzystać przed tą datą?

Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka nie uprawnia rodzica do dłuższego urlopu wypoczynkowego. Z informacji Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wynika, iż w najbliższym czasie przepisy w tym zakresie nie ulegną zmianie.

Kodeks pracy w 2025 r. przewiduje 4 sposoby na skorzystanie z pracy zdalnej: porozumienie z pracodawcą, polecenie pracy zdalnej, praca zdalna okazjonalna oraz praca zdalna na preferencyjnych zasadach (np. dla rodziców małych dzieci, kobiet w ciąży, pracowników opiekujących się osobami niepełnosprawnymi). Jak uzyskać pracę w formie zdalnej?

Program PPK został stworzony, aby umożliwić pracownikom regularne gromadzenie środków stanowiących dodatkowe zabezpieczenie emerytalne. Oszczędności w ramach PPK pochodzą z 3 różnych źródeł: od pracownika, od pracodawcy a także od państwa. Obowiązkiem wdrożenia PPK objęci są wszyscy pracodawcy zatrudniający w Polsce pracowników. Nie jest to jednak tylko obowiązek, pracodawcy mogą wykorzystać fakt zapewnienia pracownikom możliwości uczestnictwa w PPK jako element motywacyjny. Wielu pracodawców, stosując pewne obiektywne kryteria (np. staż pracy w firmie), oferuje pracownikom finansowanie dodatkowej składki PPK finansowanej przez zakład pracy. Niewątpliwie, jest to jeden z elementów podnoszących atrakcyjność danego pracodawcy na rynku pracy.

Czy pracownicy tej samej firmy mogą ponieść konsekwencje za swój romans? Jak powinien postąpić pracodawca? Kiedy bliska relacja może być źródłem problemów w pracy?

Rada Ministrów zatwierdziła projekt deregulacyjny, który powiąże wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop z dniem rozwiązania umowy lub ostatnią pensją. Projekt wprowadza też inne ułatwienia. Projekt zakłada także, że firmy bez działających związków zawodowych będą musiały zapraszać co najmniej dwuosobową reprezentację pracowników w sprawach ZFŚS, co ma ujednolicić zasady działania funduszu.

Pracodawca będzie mógł wykonać jeden przelew ekwiwalentu za urlop wraz z wypłatą ostatniego wynagrodzenia. Zmiana, nad którą pracuje rząd, ma odciążyć działy kadrowo-płacowe, zwłaszcza w firmach z dużą rotacją pracowników.