Tematy - Prawo - Samorząd terytorialny, Rada gminy

Po raz pierwszy w historii niepubliczna uczelnia została współorganizatorem Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego. Wydarzenie, które na stałe wpisało się w kalendarz akademicki, w tym roku odbywa się na Uczelni Łazarskiego. O znaczeniu tej zmiany, stanie polskiego samorządu terytorialnego oraz wyzwaniach dla prawa konstytucyjnego rozmawiamy z prof. Jerzym Stępniem – byłym prezesem Trybunału Konstytucyjnego, współtwórcą reformy samorządowej i wykładowcą Uczelni Łazarskiego.

Rady gmin mają możliwość wprowadzenia ograniczeń w godzinach nocnej sprzedaży napojów alkoholowych. Jednak, aby skutecznie podjąć w tym zakresie uchwałę, muszą przestrzegać określonych zasad. Jakie błędy gminy popełniają najczęściej?

Śląski Związek Gmin i Powiatów (ŚZGiP) zaproponował nowelizację ustawy o pomocy społecznej w zakresie finansowania pobytu osób ubezwłasnowolnionych w domach pomocy społecznej - informuje Portal Samorządowy PAP. „Zmiana ma na celu doprowadzenie do sytuacji, w której koszty pobytu osoby ubezwłasnowolnionej w DPS lub schronisku ponosi gmina faktycznego miejsca jej zamieszkania, a nie opiekuna prawnego” – wskazali śląscy samorządowcy.

Regionalna Izba Obrachunkowa w piśmie z 28 stycznia 2025 r. wyjaśniła, że do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego (tzw. trzynastki) wlicza się te składniki wynagrodzenia, które przyjmowane są do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Do tej podstawy nie wlicza się natomiast jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie.

Gminom pozostało nieco ponad 100 dni na przygotowanie obowiązkowych sprawozdań, w których co roku raportują kluczowe informacje i rozliczają się z efektów realizowanych projektów. Czy to dużo czasu? Niekoniecznie, biorąc uwagę, że gminom w zależności od ich wielkości i specyficznych potrzeb stworzenie takiego opracowania zajmuje od min. 120, do nawet 2500 godzin, czyli 312 dni (!) i może angażować aż 20 pracowników (Dane szacunkowe: Integrator Danych Miejskich IRMiR). Dlatego przygotowując raport, gmina musi nierzadko sięgać po dodatkowe wsparcie. Opracowanie dokumentu kosztuje sporo wysiłku, czasu i pieniędzy, ale zdarza się, że jego lekturą nie są zainteresowani radni, więc mieszkańcy tym bardziej. Te wszystkie problemy można rozwiązać za pomocą wsparcia sztucznej inteligencji, która wygeneruje sprawozdanie o gminie. Czy to może działać? Przypadki Kielc i Jarocina pokazują, że tak.

Projektowane nowe rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej ma dostosować obecne zasady sporządzania sprawozdań do nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Projekt zawiera m.in. nowe wzory i instrukcje sporządzania sprawozdań składanych przez JST.

Kompleksowa reforma finansów samorządów. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o jednostkach samorządu terytorialnego. Zdaniem ministra finansów to największa reforma dochodów jednostek samorządu terytorialnego od ponad 20 lat.

W dniu 19 lipca 2024 r. opublikowano w Dzienniku Ustaw rozporządzenie Rady Ministrów z 12 lipca br., które waloryzuje minimalny poziom wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Nowe stawki uwzględniają wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, która od 1 stycznia 2024 r. wynosi 4242 zł a od 1 lipca 2024 r. wyniesie 4300 zł brutto. Rozporządzenie wejdzie w życie 1 sierpnia 2024 r. ale nowe stawki wynagrodzenia zasadniczego będą miały zastosowanie od dnia 1 lipca 2024 r.

Niecałe trzy miesiące na wdrożenie systemu zgłoszeń wewnętrznych to bardzo krótki okres na wprowadzenie rozwiązań spójnych, sprawnych i skutecznych.

Czy to koniec handlu fajerwerkami? W Sejmie jest już projekt zmian. Na razie jednak nie wiadomo czy i kiedy zmiany mają szansę zostać wprowadzone. Jednak biorąc pod uwagę fakt, że miałyby one jedynie usankcjonować już istniejącą praktykę, możliwe, że nie wszystkim się spodoba Sylwester 2024/2025.

Dzień Samorządu Terytorialnego obchodzimy co roku 27 maja jako upamiętnienie wyborów, które odbyły się do organów gmin w 1990 r. Święto zostało ustanowione przez Sejm w specjalnej uchwale na 10-lecie odrodzenia polskiego samorządu terytorialnego.

Budżety obywatelskie na stałe wpisały się w codzienną działalność samorządów. Tworzą je nie tylko te z nich, które mają taki obowiązek. Budżet obywatelski to szczególna forma konsultacji społecznych. Dzięki niemu mieszkańcy w bezpośrednim głosowaniu decydują corocznie o części wydatków budżetu.

Inflacja w 2024 r. dosięga również właścicieli zwierząt. Opłata od posiadania psa wzrosła w stosunku do 2023 r. aż o 15%! Zamiast 150,93 zł trzeba zapłacić 173,57 zł rocznie. Sprawdź, czy opłata obowiązuje w twojej gminie i jaka jest jest wysokość.

Ekwiwalent przysługujący strażakom ratownikom nalicza się po zmianach w systemie godzinowym, licząc od zgłoszenia wyjazdu z jednostki. W uchwałach rad gmin nie mogą się już pojawiać zapisy dotyczące naliczania minutowego. Ale co zrobić, gdy w czasie jednej godziny dojdzie do kilku wyjazdów?

Ministerstwo Finansów szacuje, że podwyższenie kwoty wolnej od podatku PIT z 30 000 zł do 60 000 zł mogłoby w 2024 roku spowodować zmniejszenie obciążeń podatkowych z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych o ok. 48 mld zł. Taką informację przekazał pod koniec grudnia 2023 r. Jarosław Neneman Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską. Już na początku stycznia 2024 r. Jarosław Neneman w odpowiedzi na inną interpelację poselską potwierdził, że postulat podniesienia kwoty wolnej od podatku do 60 000 zł pozostaje aktualny. Choć nie wskazuje na razie żadnego terminu wprowadzenia tej wyższej kwoty wolnej.

W dniu 13 lipca 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w związku z postępowaniem prowadzonym w sprawie, której stroną jest niemiecka jednostka samorządu terytorialnego (JST). Sprawa dotyczyła pobierania przez gminę opłaty klimatycznej za udostępnianie obiektów uzdrowiskowych w kontekście podatku VAT.

Kwestia upoważnienia rady i jej komisji do sprawowania kontroli nad gminnymi spółkami komunalnymi budzi wiele kontrowersji. To za sprawą braku jednolitej linii orzeczniczej.

Rozwiązanie stosunku pracy z radnym - jakie uprawnienie ma w tym przypadku rada gminy? Jedynie rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron lub wypowiedzenie umowy o pracę przez samego radnego nie wymagają uzyskania zgody rady gminy, zatem dlaczego ta zgoda jest potrzebna i kiedy się ją wydaje?

Administracja samorządowa to termin odnoszący się do systemu organizacji i zarządzania na poziomie lokalnym, w ramach którego samorządy terytorialne realizują swoje funkcje publiczne. Jest to gałąź administracji publicznej odpowiedzialna za zarządzanie i świadczenie usług publicznych na szczeblu lokalnym, takim jak gminy, powiaty, miasta czy województwa.

Prezydent Warszawy Rafał Kazimierz Trzaskowski zarobił w 2022 r. 342 tys. zł, to 114 tys. więcej niż w 2021 roku - tak wynika z opublikowanego 8 maja 2023 r. oświadczenia majątkowego.

Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz w 2022 roku zarobiła ponad 336 tys. zł; o ponad 88 tys. zł więcej niż w roku 2021. Tak wynika z opublikowanego 10 maja 2023 r. oświadczenia majątkowego.

Głównym przedmiotem rozmów były najważniejsze wyzwania z zakresu finansów jednostek samorządu terytorialnego.

W moim przekonaniu będą znoszone limity zakupu węgla - powiedział w poniedziałek pełnomocnik rządu do spraw transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego, wiceminister aktywów państwowych Marek Wesoły.

W styczniu dochody budżetu wyniosły 54,5 mld zł, wydatki 43,3 mld zł, a nadwyżka wyniosła 11,2 mld zł – podało Ministerstwo Finansów w komunikacie.

Rady seniorów będą mogły być powoływane nie tylko na poziomie gminnym, ale także na szczeblu powiatowym i wojewódzkim – zakłada nowelizacja ustaw regulujących funkcjonowanie samorządów, którą w środę 8 lutego uchwalił Sejm.

Zielone dachy, ogrody wertykalne czy zielone fasady już od dłuższego czasu mają o wiele ważniejszą funkcję niż jedynie estetyczna. Zwiększają efektywność energetyczną budynków, tworząc dodatkową izolację przed zimnem, co skutkuje obniżeniem opłat za ogrzewanie w zimie, przy jednoczesnej izolacji przed upałem w okresie letnim.

Miejscowość pozbawiona sieci wodociągowej, woda w studniach niezdatna do spożycia. Zakład Gospodarki Komunalnej kilka razy przywiózł wodę ale później zrezygnował. Interweniować musiał Rzecznik Praw Obywatelskich.

System dopłat bogatszych samorządów na biedniejsze (Janosikowe) jest wadliwy do tego stopnia, że niekiedy wychodzi na odwrót. Warszawa wpłaciła 200 mln za dużo, gdyż schemat kompensacji nie uwzględnia narodowości ukraińskiej.

Ustalanie składu osobowego komisji budzi często dużo emocji. Organ ten pełni jedynie funkcję pomocniczą względem rady gminy, jednak omawiane tam kwestie mogą być istotne z punktu widzenia lokalnej społeczności. Z tego też powodu udział w pracach jednej komisji może być bardziej pożądany od uczestnictwa w innej.

Samorządy nie doznają szczególnych uciążliwości przy okazji stosowania przepisów ustawy o VAT, ani w procesie ubiegania się o interpretację obowiązujących przepisów prawa podatkowego – poinformowała 25 listopada 2022 r. wiceminister finansów i zastępca szefa KAS Anna Chałupa.

Zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (zob. interpretacja indywidualna z 22 maja 2022 r.), w przypadku poniesienia przez gminę wydatków na realizację zadania w ramach Programu Inwestycji Strategicznych „Polski Ład” nie zaistnieją negatywne przesłanki, wskazujące na brak prawa do odliczenia podatku VAT z faktur zakupu. Taką przesłanką nie jest płatność dokonana ze środków pochodzących z dofinansowania przyznanego w kwocie brutto.

Centralny rejestr umów w zakresie obowiązującym jednostki samorządu terytorialnego ostatecznie zacznie funkcjonować od 1 stycznia 2024 r. A to dlatego, że nowelą z 9 czerwca 2022 r. znacznie wydłużono termin na uruchomienie rejestru. Regulacje dotyczące tej ewidencji zostały zawarte w art. 34a i art. 34b ustawy o finansach publicznych. Wprowadziły je przepisy ustawy z 14 października 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja).

Dieta radnego gminy. Delegacja ustawowa z art. 37b ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym upoważnia radę gminy do ustanowienia zasad, na jakich przewodniczącemu organu wykonawczego jednostki pomocniczej gminy będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej.

Jakie dokumenty od strony księgowej należy przygotować, sprzedając złom w szkole? Złom pochodzi z likwidacji składnika majątku. Czy powinno się wystawić tylko fakturę sprzedaży i następnie prawidłowo ją zaksięgować? Jak wystawić fakturę za sprzedaż złomu (15 000 zł)? Jaką stawkę VAT zastosować, jaki paragraf klasyfikacji budżetowej i konto przychodów, czy musimy zastosować mechanizm podzielonej płatności?

Jednostka samorządu terytorialnego jako zamawiający ma problem z wykonawcą, który uchylił się od zawarcia umowy. Powodem jest wzrost cen spowodowanych inflacją, co - zdaniem wykonawcy - uniemożliwia wykonanie remontu drogi gminnej (przy zamówieniu stosowany był podstawowy tryb udzielenia zamówienia). Jednocześnie wykonawca skierował prośbę do wójta gminy o zwrot wadium z powodu trudnej sytuacji firm i złej kalkulacji oferty. Czy w takiej sytuacji wójt może spełnić prośbę wykonawcy?

Minister Finansów przygotował projekt rozporządzenia nowelizującego rozporządzenie w sprawie korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur. Zmiany przewidziane w tym projekcie mają na celu dostosowanie warunków korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) do specyfiki jednostek samorządu terytorialnego (JST), a także grup VAT. Projekt zakłada ograniczenie dostępu do systemu KSeF dla jednostek scentralizowanych w ramach JST – jednostek „wewnętrznych” i członków grupy VAT.

Dodatkowe dochody w wysokości blisko 13,7 mld zł zostaną przekazane samorządom do końca 2022 r., przy czym możliwe jest przekazanie ich w ratach – podano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej opublikowało „Zasady realizacji instrumentów terytorialnych w Polsce w perspektywie finansowej UE na lata 2021-2027”. Mają one ułatwić realizację zadań w ramach wybranych instrumentów terytorialnych podmiotom, które są odpowiedzialne za ich wdrażanie – przede wszystkim partnerstwom jednostek samorządu terytorialnego oraz społecznościom lokalnym.

Pytanie: Czy rada gminy ustala podatek od deszczówki?

Sołtys jest jednym z organów w sołectwie. Kto wybiera sołtysa? Jakie przepisy regulują kwestie tworzenia sołectw?

Ministerstwo Finansów udzieliło 24 czerwca 2022 r. wyjaśnień odnośnie centralizacji rozliczeń VAT w jednostkach samorządu terytorialnego.

Przepisy unijne umożliwiają państwom członkowskim wprowadzenie pewnych fakultatywnych regulacji prawnych, odnoszących się do definiowania podatników. W Polsce do tej pory w zasadzie ustawodawca z tego nie korzystał. Dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej zezwala państwom członkowskim na wprowadzenie (pod warunkiem konsultacji z Komitetem ds. Podatku od Wartości Dodanej) w poszczególnych państwach członkowskich tzw. grup podatkowych.

Rada gminy nie ma kompetencji do nakładania na właścicieli nieruchomości obowiązków w zakresie odbierania odpadów komunalnych z ich nieruchomości. Oznacza to, że rada nie może ich zobowiązać do wystawiania pojemników w dniu odbioru odpadów we wskazanych miejscach.

Przepisy ustrojowe nakładają na gminę obowiązek wspierania i upowszechniania idei samorządowej wśród mieszkańców gminy - w tym wśród młodzieży. Jedną z form realizacji tego zadania jest utworzenie młodzieżowej rady gminy. W ten sposób przyznaje się młodzieży (w tym organizacjom młodzieżowym) możliwość bezpośredniego oddziaływania na życie publiczne lokalnej społeczności.

Ułatwień w procesie edukacji dzieci i młodzieży z Ukrainy dotyczy rozporządzenie resortu edukacji i nauki. Zakłada m.in. przedłużenie możliwości funkcjonowania oddziału klas I-III szkół podstawowych ze zwiększoną liczbą uczniów w ciągu całego etapu edukacyjnego

Gminy i powiaty, w celu przeciwdziałania skutkom społeczno-gospodarczym pandemii, mogły i dalej mogą ubiegać się o dofinansowanie projektów inwestycyjnych ze środków Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych (dalej: RFIL). Ze środków RFIL mogą zostać dofinansowane w szczególności inwestycje dotyczące budowy lub przebudowy infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, dróg, chodników, obiektów sportowych, świetlic, bibliotek itp.

Rada gminy w uchwale w sprawie powołania rady seniorów nie może dowolnie warunkować uczestnictwa w tej radzie. Niedopuszczalne jest definiowanie pojęcia seniora w taki sposób, który wykluczałby udział w radzie seniorów ze względu na wiek. W skład tego gremium mogą wchodzić przedstawiciele osób starszych oraz przedstawiciele podmiotów działających na ich rzecz. Tym samym członkostwo w tym gremium nie jest zależne od wieku - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Wójt gminy ma zamiar udzielić pożyczki samodzielnemu publicznemu zakładowi opieki zdrowotnej (spzoz). Z wnioskiem do wójta o pożyczkę na 300 000 zł wystąpił dyrektor spzoz, który motywuje to trudną sytuacją ekonomiczną placówki m.in. wskutek zwiększonych wydatków w okresie COVID-19. Wójt gminy upatruje swojej kompetencji do przekazania pożyczki m.in. w art. 30 ust. 2 pkt 3 i 4 oraz art. 60 ust. 2 pkt 3 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz art. 262 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Problem jednak w tym, że radni gminy są przeciwni udzielaniu tak wysokiej pożyczki, a limit dla wójta w uchwale budżetowej wynosi 50 000 zł i już został wykorzystany na inną pożyczkę.

Ustawodawca nie upoważnił rady gminy do formułowania w treści regulaminu utrzymania czystości i porządku zakazu wprowadzania zwierząt (np. psów) na określone tereny. Lokalny prawodawca jest władny ustalić jedynie sposoby postępowania ze zwierzętami domowymi w taki sposób, by ich pobyt na placach zabaw dla dzieci czy kąpieliskach nie był uciążliwy i nie zagrażał przebywającym tam osobom.

Podstawą działania sołectwa jest statut. I chociaż ustawa o samorządzie gminnym wyraźnie wskazuje, co powinno się w nim znaleźć, często zdarzają się przypadki nieprawidłowych zapisów lub uchybień proceduralnych. Z reguły dotyczą one wkraczania w materię ustawową z próbą jej niedozwolonej modyfikacji.

Samorząd terytorialny, Rada gminy

Prof. Jerzy Stępień: Potrzebujemy holistycznego spojrzenia na samorząd

Nocna prohibicja – jakich błędów unikać przy podejmowaniu uchwały

Kto powinien płacić za pobyt w domu opieki społecznej osoby ubezwłasnowolnionej? Samorządowcy chcą zmiany przepisów

Jak obliczyć trzynastkę dla pracownika samorządowego? RIO: nie można wliczać jednorazowych, nieperiodycznych wypłat do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego

Raport o stanie gminy 2025 szybko i bez błędów. Kielce i Jarocin już to robiłą ... z pomocą AI

Będzie zmiana zasad sporządzania sprawozdań budżetowych. Projekt rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej

Dochody jednostek samorządu terytorialnego. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o JST

Podwyżki w gminach i powiatach od 1 lipca 2024 r. Do 1000 zł brutto więcej dla niektórych pracowników samorządowych. Ponadto korekta katalogu stanowisk

Sygnalista w samorządzie terytorialnym. Obowiązek wdrożenia systemów zgłoszeń

To koniec handlu fajerwerkami? W Sejmie jest już projekt zmian. Nie wszystkim się spodoba Sylwester 2024/2025

27 maja Dzień Samorządu Terytorialnego

46.000.000,00 zł i 1100 zadań. Rozpoczęły się kolejne edycje budżetów obywatelskich. Pomysłów do realizacji nie brakuje. Są też pieniądze.

Zapłaciłeś podatek od psa za 2024 r.? Inflacja zwiększyła wydatki właścicieli psów ze 150,93 zł do 173,57 zł. Ale zapłaty trudno jest uniknąć. Egzekucja może objąć 5 lat wstecz.

Ekwiwalent dla ratownika trzeba naliczać w systemie godzinowym. Sprawdź, czy wiesz, co to dokładnie oznacza.

Od kiedy podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł, jakie skutki dla budżetu państwa i JST [Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów]

Opłata klimatyczna a VAT - ważny dla JST wyrok TSUE

Inforlex: Czy komisja rady gminy może kontrolować spółki komunalne

Rozwiązanie stosunku pracy z radnym

Administracja samorządowa

Ile zarabia prezydent Warszawy? Jak duży ma majątek?

Ile zarabia prezydent Gdańska? Jak duży ma majątek?

Spotkanie Ministerstwa Finansów z samorządowcami w sprawie finansów jednostek samorządu terytorialnego

Limity zakupu węgla – czy zostaną zlikwidowane?

MF: budżet państwa po styczniu miał 11,2 mld zł nadwyżki

Rady seniorów nie tylko w gminach, ale także w powiatach i województwach

Zielone dachy i ogrody wertykalne poprawią efektywność energetyczną budynków. Samorządy zachęcą do ich stosowania

Polska w 2023 r. Miejscowość bez wody, gmina nie wykonuje obowiązków

RPO: Biedniejsze regiony płacą „Janosikowe” na bogatszych

Pominięty radny - ustalanie składu komisji przez radę

Centralizacja VAT. KAS: przepisy nie są uciążliwe dla samorządów

Inwestycja finansowana z Programu Inwestycji Strategicznych „Polski Ład” a odliczenie VAT

Rejestr umów w samorządzie od 1 stycznia 2024 r.

Dieta przy łączeniu funkcji radnego z funkcją sołtysa

Jak zaksięgować sprzedaż złomu w szkole?

Skutki odmowy podpisania umowy z powodu inflacji

Zmiany w KSeF 2022 - grupy VAT i jednostki samorządu terytorialnego

Dodatkowe 13,7 mld zł samorządy mogą dostać w ratach

Fundusze europejskie dla związków jednostek samorządu terytorialnego

Czy rada gminy ustala podatek od deszczówki?

Sołtys

Centralizacja rozliczeń VAT w jednostkach samorządu terytorialnego (JST) - wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

Grupa VAT w samorządzie terytorialnym - korzyści i zagrożenia

Rada gminy nie może zobowiązać właścicieli nieruchomości do wystawiania pojemników w dniu odbioru odpadów

Jak utworzyć młodzieżową radę gminy?

Ułatwienia w procesie edukacji dzieci i młodzieży z Ukrainy

Dofinansowanie z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych a VAT

Gminna rada seniorów nie tylko dla seniorów

Pożyczka dla spzoz a limity z uchwały budżetowej dla wójta

Rada gminy nie zabroni wprowadzania psów do parków

Statut sołectwa - wymagania względem zawartości i trybu uchwalenia