REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zdolność sądowa a zdolność procesowa

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

REKLAMA

Zdolność sądowa i procesowa to dwie różne instytucje cywilnego prawa procesowego, mające wpływ na możliwość uczestnictwa w sporze jako strona w procesie czy uczestnik w przypadku postępowania nieprocesowego. Zobacz czym obydwie instytucje różnią się od siebie!

Zdolność sądowa 

REKLAMA

Ustawowa definicja zdolności sądowej, stanowi iż jest to zdolność do występowania w charakterze strony. Jednakże należałoby stwierdzić, iż jest to zbyt wąskie ujęcie katalogu podmiotów. W związku z powyższym należałoby określić zdolność sądową jako zdolność do zajmowania pozycji podmiotu postępowania cywilnego.

Mają ją więc także inne podmioty występujące w procesie, tj. interwenienci uboczni, a także podmioty występujące w innych rodzajach postępowań sądowych, przede wszystkim uczestnicy w postępowaniu nieprocesowym, a także podmioty postępowania egzekucyjnego i zabezpieczającego. Zdolność sądowa jest odpowiednikiem zdolności prawnej i - podobnie jak zdolność prawna - nie podlega żadnym ograniczeniom. 

1. Osoby fizyczne

Każda osoba fizyczna ma zdolność prawną od chwili urodzenia do śmierci. Nasciturus ma zdolność prawną w zakresie dziedziczenia uzależnioną od tego, czy urodzi się żywy. Zdolność prawna osób fizycznych trwa od chwili ich poczęcia do śmierci, jednakże nasciturus ma warunkową zdolność prawną. W rezultacie ma on również warunkową zdolność sądową, a więc uzależnioną od tego, czy urodzi się żywy.Od chwili narodzin osoba fizyczna ma już zdolność sądową odpowiadającą pełnej zdolności prawnej, jaką z tym momentem uzyskuje.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2. Osoby prawne

Osoby prawne nabywają zdolność sądową z momentem uzyskania osobowości prawnej, a więc albo z chwilą, w której ustawa powołuje konkretny podmiot do życia, albo od stwierdzenia, że konkretny podmiot do takiej grupy należy, np. w drodze wpisu do rejestru. Likwidacja w trakcie procesu osoby prawnej lub pozbawienie podmiotu postępowania przymiotu osobowości prawnej są równoznaczne z utratą przez ten podmiot zdolności sądowej i prowadzą do konieczności zawieszenia postępowania.

3. Organizacje społeczne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi

Zdolność sądową mają także jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Przykładem takiej jednostki organizacyjnej jest stowarzyszenie zwykłe.

Zdolność sądową przysługuje organizacjom społecznym, które nie mają osobowości prawnej Warunkiem posiadania przez te organizacje zdolności sądowej jest to, aby ich działalność była zgodna z obowiązującym prawem.

Zdolność procesowa

Zdolność procesowa jest zdolnością podmiotów postępowania do podejmowania czynności procesowych, a więc czynności przewidzianych przez Kodeks postępowania cywilnego takich jak wytaczanie powództwa i zaskarżanie orzeczeń sądowych, składanie wszelkiego rodzaju oświadczeń i wniosków.

1. Kto posiada zdolność procesową ?

REKLAMA

Zdolność procesowa podmiotów, które nie są osobami fizycznymi, jest nierozerwalnie związana z ich zdolnością sądową podmioty te, mając zdolność sądową, mają równocześnie także zdolność procesową. Brak organów lub osób uprawnionych do działania w ich imieniu lub braki w składzie tych organów mogą uniemożliwić działanie tych podmiotów w procesie, ale nie pozbawiają ich zdolności procesowej.

Zdolność procesową osób fizycznych uzależniona jest od ich zdolności do czynności prawnych. Jeżeli zatem osoba fizyczna nie ma zdolności do czynności prawnych, nie ma również zdolności procesowej.

Zdolność do czynności procesowych mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne, inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne..

2. Ograniczona zdolność procesowa

Zdolność procesowa ograniczona przysługuje osobom fizycznym, jeżeli mają jedynie częściową zdolność do czynności prawnych, a więc osobom niepełnoletnim między 13 a 18 rokiem życia oraz osobom częściowo ubezwłasnowolnionym. Polega ona na tym, że osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie.

3. Brak zdolności procesowej

REKLAMA

Osoba fizyczna nie mająca zdolności procesowej może podejmować czynności procesowe tylko przez swego przedstawiciela ustawowego. Dla strony nie mającej zdolności procesowej, która nie ma przedstawiciela ustawowego, jak również dla strony nie mającej organu powołanego do jej reprezentowania, sąd na wniosek strony przeciwnej ustanowi kuratora, jeżeli strona ta podejmuje przeciwko drugiej stronie czynność procesową nie cierpiącą zwłoki.

Jeżeli z kolei braki w zakresie zdolności sądowej lub procesowej albo w składzie właściwych organów dają się uzupełnić, sąd wyznaczy w tym celu odpowiedni termin. W wypadkach, w których ustanowienie przedstawiciela ustawowego powinno nastąpić z urzędu, sąd zwraca się o to do właściwego sądu opiekuńczego.

Ponadto sąd może dopuścić tymczasowo do czynności stronę nie mającą zdolności sądowej lub procesowej albo osobę nie mającą należytego ustawowego umocowania, z zastrzeżeniem, że przed upływem wyznaczonego terminu braki będą uzupełnione, a czynności zatwierdzone przez powołaną do tego osobę.
Należy podkreślić, iż brak zdolności zarówno sądowej jak i procesowej powoduje nieważność postępowania.

W. Broniewicz, Zdolność sądowa w postępowaniu cywilnym, s. 577

Z. Radwański, Prawo cywilne. Część ogólna, s. 154 i n.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Krwiodawcy nie zawodzą – statystyki mówią jasno: Polacy chcą pomagać!

W ubiegłym roku ponad 650 tysięcy osób oddało krew w Polsce – to więcej niż kiedykolwiek wcześniej. Rośnie liczba donacji i zaangażowanie społeczne. Polacy coraz częściej decydują się na ten bezcenny gest, ratując życie innym i pokazując prawdziwą solidarność.

Długi seniorów biją rekordy. Każdy z nich ma średnio ponad 33 tys. zł zaległości

Choć liczba zadłużonych seniorów spada, ich łączne zobowiązania rosną w zastraszającym tempie – sięgają już ponad 12,3 mld zł. Przeciętny 65-latek ma dziś do oddania blisko 34 tys. zł, a wielu z nich wpada w spiralę długów przez oszustwa, wyłudzenia i rosnące koszty życia. Eksperci alarmują: sytuacja finansowa starszego pokolenia staje się coraz bardziej dramatyczna.

Świadczenie wspierające od 752 zł. Dla kogo, kiedy wniosek? Kolejne zmiany już w 2026 roku – kto zyska prawo do wsparcia?

W 2025 roku rozszerzono program świadczenia wspierającego. Od stycznia prawo do comiesięcznego wsparcia zyskały osoby z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia na poziomie 78–86 punktów. Świadczenie przysługuje pełnoletnim osobom z niepełnosprawnością, niezależnie od dochodu – a wniosek można złożyć wyłącznie online.

Rynek kryptoaktywów – polski sceptycyzm kontra unijna otwartość. Co zmieni nowa ustawa?

Rada Ministrów przyjęła 24 czerwca 2025 r. projekt ustawy o rynku kryptoaktywów. Ustawa wdraża do krajowego systemu unijne regulacje dotyczące nadzoru nad rynkiem krypto. Czy ta ustawa zmieni podejście polskich organów do rynku kryptoaktywów? Jak polskie państwo patrzy na kryptoaktywa i czy to dobra perspektywa?

REKLAMA

Przypadkowe zakupy nastolatków w sieci. Przykładowe sprawy i wskazówki

Nieświadome zawieranie umów lub przypadkowe subskrypcje mogą prowadzić do niechcianych kosztów i problemów prawnych, o których młodzież często nie ma pojęcia. Z jakimi sytuacjami spotyka się Europejskie Centrum Konsumenckie (ECK)?

Od 5 lipca nowe przepisy. Zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych. Kiedy i dla kogo? Ustawa z podpisem Prezydenta

Ustawa z dnia 21 maja 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. 2025 poz. 799) została podpisana przez Prezydenta, a już od 5 lipca 2025 r. wchodzi w życie. Będzie zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych. Kiedy i dla kogo?

Zniecierpliwienie o nowy dodatek do renty. Petycje i interpelacje nic nie dają. Rząd wciąż konsultuje

Osoby niesamodzielne (renciści) są zniecierpliwione postawą rządu co do obiecanego drugiego dodatku dla rencistów. Obecnie taki dodatek jest przypisany do renty socjalnej. Rząd obiecał go także dodać do renty z tytułu niezdolności do pracy. Niestety od miesięcy rząd jednolicie komunikuje - "trwają konsultacje".

Kiedy kwota wolna od podatku 60 000 zł? Czy nowo wybrany prezydent Karol Nawrocki wyprzedzi rząd?

Nowo wybrany prezydent Karol Nawrocki nie czeka z działaniem. Już w kampanii zapowiadał, że jednym z jego priorytetów będzie podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł rocznie. Teraz potwierdza: jeśli rząd nie przedstawi odpowiedniego projektu ustawy, sam podejmie inicjatywę.

REKLAMA

Potrącenie – przepisy i orzecznictwo

W polskim prawie są przewidziane różne sposoby na wygaśnięcie zobowiązania. Oczywiście, jednym z nich jest między innymi zapłata zobowiązania pieniężnego. Oprócz tego są także inne sposoby. Przykładem kolejnego jest potrącenie.

Sejm: Projekt ustawy po śmierci 4-miesięcznego syna kobiety odbywającej karę więzienia

W Sejmie posłowie PIS złożyli projekt nowelizacji przepisów, który ma wykluczyć takie sytuacje jak śmierć 4-miesięcznego Oskara w rodzinie zastępczej. Informacja o odebraniu przez policję niemowlęcia matce, a następnie śmierci dziecka w rodzinie zastępczej wstrząsnęła Polską. Posłowie PIS proponują wprowadzenie generalnej zasady (nie tylko dotyczącej bieżących interwencji policji), aby pierwszeństwo w przekazywaniu dzieci odbieranym rodzicom mieli krewni dzieci. I dopiero w ich braku dzieci trafiały do rodziny zastępczej.

REKLAMA