REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zdolność sądowa a zdolność procesowa

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

REKLAMA

Zdolność sądowa i procesowa to dwie różne instytucje cywilnego prawa procesowego, mające wpływ na możliwość uczestnictwa w sporze jako strona w procesie czy uczestnik w przypadku postępowania nieprocesowego. Zobacz czym obydwie instytucje różnią się od siebie!

Zdolność sądowa 

REKLAMA

Ustawowa definicja zdolności sądowej, stanowi iż jest to zdolność do występowania w charakterze strony. Jednakże należałoby stwierdzić, iż jest to zbyt wąskie ujęcie katalogu podmiotów. W związku z powyższym należałoby określić zdolność sądową jako zdolność do zajmowania pozycji podmiotu postępowania cywilnego.

Mają ją więc także inne podmioty występujące w procesie, tj. interwenienci uboczni, a także podmioty występujące w innych rodzajach postępowań sądowych, przede wszystkim uczestnicy w postępowaniu nieprocesowym, a także podmioty postępowania egzekucyjnego i zabezpieczającego. Zdolność sądowa jest odpowiednikiem zdolności prawnej i - podobnie jak zdolność prawna - nie podlega żadnym ograniczeniom. 

1. Osoby fizyczne

Każda osoba fizyczna ma zdolność prawną od chwili urodzenia do śmierci. Nasciturus ma zdolność prawną w zakresie dziedziczenia uzależnioną od tego, czy urodzi się żywy. Zdolność prawna osób fizycznych trwa od chwili ich poczęcia do śmierci, jednakże nasciturus ma warunkową zdolność prawną. W rezultacie ma on również warunkową zdolność sądową, a więc uzależnioną od tego, czy urodzi się żywy.Od chwili narodzin osoba fizyczna ma już zdolność sądową odpowiadającą pełnej zdolności prawnej, jaką z tym momentem uzyskuje.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2. Osoby prawne

Osoby prawne nabywają zdolność sądową z momentem uzyskania osobowości prawnej, a więc albo z chwilą, w której ustawa powołuje konkretny podmiot do życia, albo od stwierdzenia, że konkretny podmiot do takiej grupy należy, np. w drodze wpisu do rejestru. Likwidacja w trakcie procesu osoby prawnej lub pozbawienie podmiotu postępowania przymiotu osobowości prawnej są równoznaczne z utratą przez ten podmiot zdolności sądowej i prowadzą do konieczności zawieszenia postępowania.

3. Organizacje społeczne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi

Zdolność sądową mają także jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Przykładem takiej jednostki organizacyjnej jest stowarzyszenie zwykłe.

Zdolność sądową przysługuje organizacjom społecznym, które nie mają osobowości prawnej Warunkiem posiadania przez te organizacje zdolności sądowej jest to, aby ich działalność była zgodna z obowiązującym prawem.

Zdolność procesowa

Zdolność procesowa jest zdolnością podmiotów postępowania do podejmowania czynności procesowych, a więc czynności przewidzianych przez Kodeks postępowania cywilnego takich jak wytaczanie powództwa i zaskarżanie orzeczeń sądowych, składanie wszelkiego rodzaju oświadczeń i wniosków.

1. Kto posiada zdolność procesową ?

REKLAMA

Zdolność procesowa podmiotów, które nie są osobami fizycznymi, jest nierozerwalnie związana z ich zdolnością sądową podmioty te, mając zdolność sądową, mają równocześnie także zdolność procesową. Brak organów lub osób uprawnionych do działania w ich imieniu lub braki w składzie tych organów mogą uniemożliwić działanie tych podmiotów w procesie, ale nie pozbawiają ich zdolności procesowej.

Zdolność procesową osób fizycznych uzależniona jest od ich zdolności do czynności prawnych. Jeżeli zatem osoba fizyczna nie ma zdolności do czynności prawnych, nie ma również zdolności procesowej.

Zdolność do czynności procesowych mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne, inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne..

2. Ograniczona zdolność procesowa

Zdolność procesowa ograniczona przysługuje osobom fizycznym, jeżeli mają jedynie częściową zdolność do czynności prawnych, a więc osobom niepełnoletnim między 13 a 18 rokiem życia oraz osobom częściowo ubezwłasnowolnionym. Polega ona na tym, że osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie.

3. Brak zdolności procesowej

REKLAMA

Osoba fizyczna nie mająca zdolności procesowej może podejmować czynności procesowe tylko przez swego przedstawiciela ustawowego. Dla strony nie mającej zdolności procesowej, która nie ma przedstawiciela ustawowego, jak również dla strony nie mającej organu powołanego do jej reprezentowania, sąd na wniosek strony przeciwnej ustanowi kuratora, jeżeli strona ta podejmuje przeciwko drugiej stronie czynność procesową nie cierpiącą zwłoki.

Jeżeli z kolei braki w zakresie zdolności sądowej lub procesowej albo w składzie właściwych organów dają się uzupełnić, sąd wyznaczy w tym celu odpowiedni termin. W wypadkach, w których ustanowienie przedstawiciela ustawowego powinno nastąpić z urzędu, sąd zwraca się o to do właściwego sądu opiekuńczego.

Ponadto sąd może dopuścić tymczasowo do czynności stronę nie mającą zdolności sądowej lub procesowej albo osobę nie mającą należytego ustawowego umocowania, z zastrzeżeniem, że przed upływem wyznaczonego terminu braki będą uzupełnione, a czynności zatwierdzone przez powołaną do tego osobę.
Należy podkreślić, iż brak zdolności zarówno sądowej jak i procesowej powoduje nieważność postępowania.

W. Broniewicz, Zdolność sądowa w postępowaniu cywilnym, s. 577

Z. Radwański, Prawo cywilne. Część ogólna, s. 154 i n.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pułapka w prawie budowlanym, na którą „łapie” się wiele osób: Szopa ogrodowa w odległości mniejszej niż 1,5 m od granicy nieruchomości, to samowola budowlana, za którą trzeba zapłacić nawet 10 tys. zł. Urzędnicy nie mają litości

Sezon na wypoczynek w przydomowym ogródku w pełni. Z posiadaniem ogrodu wiążą się jednak nie tylko przyjemności, ale również wiele obowiązków, których nie wykonamy bez niezbędnych narzędzi ogrodowych (często niemałych gabarytów, jak choćby – kosiarka). Narzędzia te, jak i rowery, zapasowe opony do samochodu i wiele innych rzeczy, których (z oczywistych przyczyn), nie chcemy trzymać w domu – trzeba gdzieś przechowywać, a najlepszym miejscem do tego jest – szopa ogrodowa (domek narzędziowy). Jego posadowienie, choć technicznie nieskomplikowane i łatwe do wykonania w kilka godzin, nawet dla „amatorów” – jeżeli zostanie dokonane niezgodnie z zawiłymi i pełnymi pułapek przepisami prawa budowlanego – może jednak słono kosztować.

Tablica alimentacyjna wycofana. Rozwiązanie będzie jeszcze konsultowane

Ministerstwo Sprawiedliwości wycofało się z zaproponowanych we środę tablic alimentacyjnych. Rozwiązanie zostanie jeszcze raz skonsultowane - poinformował rzecznik rządu Adam Szłapka po piątkowym posiedzeniu Rady Ministrów.

Sprzedała dom z babcią w środku. Prawo na to pozwala – ale senior zostaje sam

Pani Jadwiga przekazała wnuczce dom w zamian za opiekę. Ta go sprzedała – razem z zamieszkującą seniorką. Niewielu wie, że to możliwe. Co wtedy z obowiązkami? Czy nowy właściciel musi zapewnić opiekę? Prawniczka wyjaśnia, jak działa prawo dożywocia i czego się wystrzegać.

Sejm podejmie decyzje we wrześniu: Emerytury stażowe i asystencja osobista na agendzie posiedzenia

We wrześniu 2025 roku Sejm rozpatrzy kluczowe projekty dotyczące emerytur stażowych oraz asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami - zapowiedziała przewodnicząca sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Katarzyna Ueberhan z Lewicy.

REKLAMA

Ponad 6 milionów Polaków z prawem do dłuższego urlopu, wyższych dodatków do wynagrodzenia i nagród od 1 stycznia 2026 r. Sejm zdecydował

Podczas posiedzenia Sejmu w dniu 22 lipca 2025 r., odbyło się pierwsze czytanie przygotowanej przez MRPiPS nowelizacji kodeksu pracy i kilku innych ustaw, która zakłada, że do stażu pracy, od którego zależy szereg uprawnień pracowniczych (m.in. prawo do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższej odprawy, stażowych dodatków do wynagrodzenia i nagród jubileuszowych), mają zostać zaliczone m.in. okresy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych oraz wykonywania własnej działalności gospodarczej. Zmiany będą miały wpływ na uprawnienia pracownicze ponad 6 mln Polaków.

Tablica alimentacyjna. Pytania i odpowiedzi MS

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące tablicy alimentacyjnej. Mają one pomóc w lepszym zrozumieniu zasad działania tablicy i jej praktycznego zastosowania. Jednocześnie resort podkreśla, iż tablica alimentacyjna nie ma mocy wiążącej.

Czego nie wolno robić na plaży? Lista 9 przykładów!

Upalny czas letni sprzyja odpoczynkowi nad wodą. Niektóre zachowania na plaży mogą wydawać się z pozoru niewinne, ale w praktyce mogą skutkować odpowiedzialnością karną.

Drastyczne pogorszenie sytuacji prawnej i życiowej obywateli Ukrainy - co dalej z ustawą?

Nowelizacja ustawy pomocowej dla obywateli Ukrainy może drastycznie pogorszyć ich sytuację prawną i życiową - wskazuje RPO w swoich uwagach do projektu zmian przepisów. O co dokładnie chodzi? Przedstawiamy kluczowe problemy i ich potencjalne skutki.

REKLAMA

Jest decyzja w sprawie parkomatów i opłat za postój. Szykują się zmiany: ma być lepiej dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami

Jest decyzja w sprawie parkomatów i opłat za postój. Sprawą zajął się sam Rzecznik Praw Obywatelskich co sprawiło, że Ministerstwo Infrastruktury zajęło oficjalne stanowisko w sprawie. Wydaje się, że szykują się zmiany, bo ma być lepiej dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami - które dotychczas mogą mieć utrudniony dostęp do płatnego postoju.

Gotówka w strefie płatnego parkowania: RPO interweniuje, rząd przyznaje rację kierowcom

Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do ministra infrastruktury w sprawie skarg kierowców, którzy zostali obciążeni opłatami dodatkowymi, ponieważ nie mieli możliwości zapłaty za parkowanie gotówką. Problem dotyczy stref, w których zlikwidowano tradycyjne parkomaty, pozostawiając jedynie urządzenia obsługujące płatności bezgotówkowe. Ministerstwo Infrastruktury przyznaje, że każdemu kierowcy należy zapewnić realną możliwość uiszczenia opłaty w formie gotówkowej – co może oznaczać konieczność zmiany przepisów ustawy o drogach publicznych.

REKLAMA