REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie są przesłanki stosowania tymczasowego aresztowania?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Przesłanki ogólne stosowania tymczasowego aresztowania zbiegają się z ogólnymi przesłankami stosowania środków zapobiegawczych.
Przesłanki ogólne stosowania tymczasowego aresztowania zbiegają się z ogólnymi przesłankami stosowania środków zapobiegawczych.

REKLAMA

REKLAMA

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania to środek, który powinien być stosowany wyjątkowo i tylko wówczas, gdy inne środki zapobiegawcze nie zdołają wypełnić swojej funkcji.

Zastosowanie tymczasowego aresztowania wymaga, aby spełnione były przesłanki ogólne stosowania środków zapobiegawczych, jak i co najmniej jedna z szczególnych przesłanek stosowania tymczasowego aresztowania (określonych w art. 258 Kodeksu postępowania karnego).

REKLAMA

Przesłanki ogólne

Przesłanki ogólne stosowania tymczasowego aresztowania zbiegają się z ogólnymi przesłankami stosowania środków zapobiegawczych. Zasadniczo są to 2 przesłanki:

- potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania

- zaistnienie sytuacji, w której dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony (lub podejrzany) popełnił przestępstwo

Powyższe przesłanki muszą być spełnione łącznie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Istnieje również trzecia przesłanka, ze swego charakteru wyjątkowa. Otóż można je wyjątkowo stosować w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego ciężkiego przestępstwa

Przesłanki szczególne: pozytywne oraz negatywne

Przesłanki szczególne stosowania tymczasowego aresztowania dzielą się na przesłanki pozytywne (które muszą zaistnieć) oraz przesłanki negatywne (które nie mogą zaistnieć, bo ich zaistnienie spowoduje niemożność zastosowania tymczasowego aresztowania).

Do zastosowania aresztu wystarczy istnienie przesłanek ogólnych i chociaż jednej z poniższych pozytywnych przesłanek (przy braku istnienia negatywnych przesłanek stosowania aresztu).

Zobacz: Udział obrońcy w postępowaniu aresztowym

Przesłanki pozytywne (umożliwiające stosowanie tymczasowego aresztowania)

Wskazane przesłanki wymienia art. 258 KPK. Zgodnie z tym przepisem, tymczasowe aresztowanie może nastąpić, jeżeli:

1) zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu

 Poprzez powyższą przesłankę ustawodawca pragnie zabezpieczyć przebieg postępowania, tak, aby zapewnić w nim ustalenie tożsamości osoby sprawcy, uniemożliwić mu ucieczkę i zapewnić jego (obligatoryjny) udział w procesie. Należy podkreślić, iż zgodnie z orzecznictwem – obawa ucieczki, tudzież ukrywania się oskarżonego (lub podejrzanego) musi być konkretnie uzasadniona (tak np wskazał w postanowieniu Sąd Apelacyjny w Katowicach, postanowienie z dnia 2 grudnia 1998 r., sygn. II Akz 336/98, OSA 1999, nr 7-8, poz.50)


Przesłanki pozytywne cd.

2) zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne.

Powyższe potencjalne zachowania oskarżonego lub podejrzanego bywają określane mianem “matactwa” zaś powyższa przesłanka kodeksowa “obawą matacwa”.

REKLAMA

Pod pojęciem matactwa rozumie się bezprawne wpływanie na bieg procesu karnego przez niezgodne z prawem zachowania (taką definicję podał np. Sąd Apelacyjny w Katowicach w postanowieniu z dnia 3 września 2003, nr Akz 401/03, KZS  2003 nr 11 poz. 57).

Należy podkreślić, iż przesłanka powyższa zakłada istnienie możliwości samego dokonania matactwa (prawdopodobnej wysoce), a nie faktu dokonania matactwa (bo po dokonanym matactwie nie byłoby już po co zabezpieczać postępowania przed nim)

3) przesłanka wysokiego zagrożenia karą, albowiem zgodnie z art. 258 § 2 KPK: j

REKLAMA

“jeżeli oskarżonemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo, gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata, potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą”

Wskazana przesłanka budzi najwięcej kontrowersji i zdaniem autora opracowania jest szkodliwa (zbędna), bo wiąże się ją z praktycznie niewzruszalnym domniemaniem prawnym, iż zagrożenie wysoką karą będzie skłaniać sprawcę ku “mataczeniu”. Wówczas, zgodnie z bogatym orzecznictwem sądów apelacyjnych na ten temat – nie istnieje nawet potrzeba wykazywania (czy uprawdopodobniania) obawy matactwa – jest ona przyjmowana z urzędu (automatycznie). Tak też wskazywał Sąd Najwyższy (np. w postanowieniu z dnia 19 listopada 1996 r., IV KZ 119/96, OSP 1997 nr 5 poz 97, 

4) tzw. “areszt prewencyjny” - można go zastosować wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu, a zwłaszcza, gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził.

Powyższa przesłanka wydaje się w pełni zrozumiała – chodzi o uniknięcie wysoce uprawdopodobnionej sytuacji, w której podejrzany lub oskarżony po wyjściu z aresztu ponownie popełni przestępstwo (np. “szalony nożownik” – osobnik atakujący przechodniów nożem – zaatakuje ponownie)

Przesłanki negatywne stosowania aresztu

Przesłanki negatywne stosowania aresztu wymienia art. 259 KPK i zalicza do tych przesłanek następujące okoliczności:

1) sytuację powstania zagrożenia poważnego niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia danej osoby

2) sytuację, gdy aresztowanie pociągałoby wyjątkowo ciężkie skutki dla oskarżonego lub jego najbliższej rodziny

3) tymczasowego aresztowania nie stosuje się, gdy na podstawie okoliczności sprawy można przewidywać, że sąd orzeknie w stosunku do oskarżonego karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania lub karę łagodniejszą albo, że okres tymczasowego aresztowania przekroczy przewidywany wymiar kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia.

4) tymczasowe aresztowanie nie może być stosowane, jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku, chyba, że sprawca został ujęty na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem.

Ograniczenia przewidziane w pkt 3 i 4 nie mają zastosowania, gdy oskarżony ukrywa się, uporczywie nie stawia się na wezwania lub w inny bezprawny sposób utrudnia postępowanie albo nie można ustalić jego tożsamości.

Zobacz serwis: Zasady wykonywania kary

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obwieszczenie MRPiPS: oprócz 800 plus te rodziny dostają 1517 zł (czy 1002 zł) miesięcznie na dziecko + dodatek 306 zł. Daje to na dziecko nawet 2623 zł miesięcznie. Kiedy, jak wnioskować i dla kogo?

Istnieje pewna grupa rodzin, które otrzymują znacznie większe wsparcie finansowe na dziecko niż tylko 800 plus czy 300 plus. Zwykle rodziny te dostają 1517 zł (czy 1002 zł) miesięcznie na dziecko + dodatek 306 zł. (sic!). To są naprawdę wysokie kwoty, bo przykładowo przy 3. dzieci daje to już ponad 4000 zł, do tego jeszcze 800 plus na każde dziecko. Co więcej, rodziny i tym samym dzieci otrzymują często jeszcze inną, zindywidualizowaną pomoc finansową czy rzeczową np. od starosty. Kiedy, jak wnioskować i dla kogo?

TSUE: bank nie może żądać zwrotu całego kredytu po unieważnieniu umowy. Teoria dwóch kondykcji sprzeczna z prawem UE. Kolejny wyrok korzystny dla frankowiczów

W dniu 19 czerwca 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że po unieważnieniu umowy kredytu frankowego bank nie może domagać się od konsumenta zwrotu całej nominalnej kwoty kredytu, jeśli wcześniej kredytobiorca spłacił już część należności. TSUE zakwestionował więc obowiązującą w polskim orzecznictwie sądowym tzw. teorię dwóch kondykcji, a za słuszną uznał teorię salda, zgodnie z którą (w przypadku uznania umowy za nieważną) rozliczeniu podlega jedynie różnica, a zwrot pieniędzy przysługuje tylko tej stronie, która zapłaciła więcej.

Kolejny dodatek do renty. Debata w Sejmie i prawdopodobnie dezyderat do MRPiPS i MF

25 czerwca 2025 (środa) Komisja do Spraw Petycji (PET) rozpatrzy petycję w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w zakresie osób niesamodzielnych uprawnionych do otrzymania dodatku dopełniającego z innych tytułów niż renta socjalna (BKSP-155-X-380/25). Dodatek ten obiecano rencistom (z tytułu niezdolności do pracy). Dla renty socjalnej wynosi obecnie 2610,72 zł. Rozszerzenie dodatku na osoby niepełnosprawne z rentą chorobową, to koszt dla budżetu. Dlatego prawdopodobne jest, że komisja skieruje dezyderat do Ministrów: 1) Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i 2) Finansów w tej sprawie. Los dodatku jest zależny po prostu od znalezienia na niego środków w budżecie.

Likwidacja IWSW. Kto będzie ścigał przestępstwa osadzonych, funkcjonariuszy i pracowników? W dniu 17 czerwca br. Prezydent podpisał ustawę

W dniu 17 czerwca 2025 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę, która wiele zmienia w więziennictwie. Chodzi o likwidację IWSW. Kto zatem będzie ścigał przestępstwa osadzonych, funkcjonariuszy i pracowników? SW podkreśla: likwidacja Inspektoratu Wewnętrznego nie oznacza osłabienia nadzoru i kontroli w Służbie Więziennej. Wręcz przeciwnie – działania te mają na celu zwiększenie efektywności i transparentności wewnętrznych mechanizmów kontrolnych, przy jednoczesnym zachowaniu wysokich standardów etycznych oraz odpowiedzialności funkcjonariuszy.

REKLAMA

Uwaga: pracownicy, pracodawcy, kandydaci - zmiany w Kodeksie Pracy. Prezydent podpisał ustawę 18 czerwca 2025 r.

Uwaga: pracownicy, pracodawcy, kandydaci - wreszcie możemy to ogłosić. Zaszła zmiana w Kodeksie Pracy, na którą tak wielu czekało i to tak długo. Prezydent w dniu 18 czerwca 2025 r. podpisał ustawę z dnia 4 czerwca 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy. Czego dotyczy i jakie skutki za sobą niesie?

5 tys. zł grzywny, konfiskata sprzętu, a nawet areszt – to czeka na kierowców korzystających z kamer samochodowych w długi weekend Bożego Ciała. Nowe przepisy są bezlitosne, bo nie uratuje nawet „nieumyślność”

W związku z długim weekendem, spowodowanym przypadającym na czwartek 19 czerwca 2025 r. ustawowym dniem wolnym od pracy (Bożym Ciałem) – oczywiście o ile ktoś „zafunduje” sobie również wolny piątek – wiele osób wsiądzie dziś „za kółko” i przed odpaleniem silnika uruchomi kamerę samochodową. Motywy rejestrowania jazdy są różne – ale większość kierowców robi to po prostu dla bezpieczeństwa (zarejestrowany obraz pełni funkcję dowodową w przypadku kolizji lub wypadku oraz może okazać się pomocy w namierzaniu „piratów drogowych”), niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z tego, że takim – z pozoru nikomu nieszkodzącym działaniem – może nabawić się nie lada problemów.

Nauczanie języka ukraińskiego w polskich szkołach jako drugiego obcego języka? MEN prostuje i wyjaśnia

W ostatnim czasie w mediach społecznościowych pojawiły się doniesienia, że ministra edukacji narodowej Barbara Nowacka zadeklarowała wsparcie dla inicjatywy wprowadzenia języka ukraińskiego jako drugiego języka obcego w polskich szkołach. W odpowiedzi na pytania naszej redakcji Ministerstwo Edukacji Narodowej zaprzeczyło i udzieliło obszernych wyjaśnień odnośnie obecnego statusu prawnego nauczania języka ukraińskiego w szkołach w Polsce.

Pracownik ZUS może odwiedzić Cię bez zapowiedzi w domu tylko w jednym przypadku. Uwaga na oszustów!

Coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których oszuści próbują podszywać się pod pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, którzy przychodzą ze sprawą urzędową do ubezpieczonego. W trosce o bezpieczeństwo klientów ZUS przypomina, że wizyty urzędników tej instytucji w domach są możliwe wyłącznie w ściśle określonych przypadkach. A bez wcześniejszej zapowiedzi tylko w jednym przypadku.

REKLAMA

Kiedy dziecko może jeździć po ścieżce rowerowej?

Nie każde dziecko może legalnie poruszać się po ścieżce rowerowej. Przepisy określają minimalny wiek i wymagane dokumenty. Sprawdź, kiedy Twoje dziecko może samodzielnie jeździć rowerem po drogach publicznych.

Umowa o dożywocie z sąsiadem? Sprawdź, co stanie się po jego śmierci

W Polsce aż 99% umów o dożywocie zawieranych jest między osobami prywatnymi. Co jednak dzieje się, gdy taki prywatny świadczeniodawca umrze? Czy senior zostaje bez wsparcia? Czy dzieci, gmina lub Skarb Państwa przejmują zobowiązania? Sprawdzamy, co dokładnie dzieje się z mieszkaniem, rentą i opieką nad seniorem.

REKLAMA