Jakie są przesłanki stosowania tymczasowego aresztowania?

Zastosowanie tymczasowego aresztowania wymaga, aby spełnione były przesłanki ogólne stosowania środków zapobiegawczych, jak i co najmniej jedna z szczególnych przesłanek stosowania tymczasowego aresztowania (określonych w art. 258 Kodeksu postępowania karnego).

Przesłanki ogólne

Przesłanki ogólne stosowania tymczasowego aresztowania zbiegają się z ogólnymi przesłankami stosowania środków zapobiegawczych. Zasadniczo są to 2 przesłanki:

- potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania

- zaistnienie sytuacji, w której dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony (lub podejrzany) popełnił przestępstwo

Powyższe przesłanki muszą być spełnione łącznie.

Istnieje również trzecia przesłanka, ze swego charakteru wyjątkowa. Otóż można je wyjątkowo stosować w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego ciężkiego przestępstwa

Przesłanki szczególne: pozytywne oraz negatywne

Przesłanki szczególne stosowania tymczasowego aresztowania dzielą się na przesłanki pozytywne (które muszą zaistnieć) oraz przesłanki negatywne (które nie mogą zaistnieć, bo ich zaistnienie spowoduje niemożność zastosowania tymczasowego aresztowania).

Do zastosowania aresztu wystarczy istnienie przesłanek ogólnych i chociaż jednej z poniższych pozytywnych przesłanek (przy braku istnienia negatywnych przesłanek stosowania aresztu).

Zobacz: Udział obrońcy w postępowaniu aresztowym

Przesłanki pozytywne (umożliwiające stosowanie tymczasowego aresztowania)

Wskazane przesłanki wymienia art. 258 KPK. Zgodnie z tym przepisem, tymczasowe aresztowanie może nastąpić, jeżeli:

1) zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu

 Poprzez powyższą przesłankę ustawodawca pragnie zabezpieczyć przebieg postępowania, tak, aby zapewnić w nim ustalenie tożsamości osoby sprawcy, uniemożliwić mu ucieczkę i zapewnić jego (obligatoryjny) udział w procesie. Należy podkreślić, iż zgodnie z orzecznictwem – obawa ucieczki, tudzież ukrywania się oskarżonego (lub podejrzanego) musi być konkretnie uzasadniona (tak np wskazał w postanowieniu Sąd Apelacyjny w Katowicach, postanowienie z dnia 2 grudnia 1998 r., sygn. II Akz 336/98, OSA 1999, nr 7-8, poz.50)