REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Udział obrońcy w postępowaniu aresztowym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Obrońca może być ustanowiony z wyboru albo z urzędu.
Obrońca może być ustanowiony z wyboru albo z urzędu.
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zgodnie z konstytucyjną zasadą prawa do obrony – oskarżony lub podejrzany ma prawo do obrony, w tym ma prawo do posiadania obrońcy. Uprawnienie to istnieje również na etapie orzekania przez sąd o tymczasowym aresztowaniu. Trzeba jednak dodać, iż w istocie istnieją pewne obostrzenia (czy też trudności) związane z realizacją takiego prawa.

Omawiając powyższe zagadnienie trzeba zasadniczo poruszyć 3 problemy:

1. kwestia ustanowienia obrońcy w sytuacji jego uprzedniego braku

REKLAMA

REKLAMA

2. kwestia udziału obrońcy w postępowaniu

3. kwestia dostępu obrońcy do akt postępowania przygotowawczego

Ad. 1 kwestia ustanowienia obrońcy

Obrońca może być ustanowiony albo z tzw. “wyboru” (czyli poprzez umowę o świadczenie usługi obrony, w sytuacji, gdy to oskarżony/podejrzany wybrał kto ma go bronić) lub też z urzędu (gdy spełnione są ku temu przesłanki, wtedy wyznacza go sąd, a opłaca go Skarb Państwa)

REKLAMA

Problem związany z ustanowieniem obrońcy w postępowaniu aresztowym opiera się na tym, że wniosek o areszt (ten pierwszy w sprawie) jest składany jest w ciągu 48 godzin od zatrzymania danej osoby (tak zresztą nakazuje Konstytucja RP oraz KPK).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Powyższe oznacza, że jeżeli zatrzymany nie ma znajomego adwokata to może liczyć tylko na to, że rodzina wyznaczy mu obrońcę z wyboru (bo to możliwe). W praktyce z uwagi na problem czasu zdarzają się trudności z znalezieniem obrońcy. (szerzej na ten temat: B. Nita “Dostęp osoby zatrzymanej do pomocy obrońcy. Uwagi w związku z wyrokiem ETPCZ z 10 marca 2009 w sprawie Płonka v. Polska” Palestra nr 11-12/2011 str. 43-54)

Ad. 2 kwestia udziału obrońcy w postępowaniu

Udział w pierwszym posiedzeniu aresztowym

Oskarżony lub podejrzany ma prawo posiadać obrońcę, z tym, że trzeba podkreślić, iż przepis art. 249 § 1 Kodeksu postępowania karnego stwierdza, iż zawiadomienie obrońcy o terminie przesłuchania nie jest obowiązkowe, chyba że oskarżony o to wnosi, a nie utrudni to przeprowadzenia czynności. Wówczas zawiadamia się obrońcę o terminie posiedzenia (przeważnie jest to zawiadomienie w trybie “nagłym” za pomocą faksu lub telefonu).

Niezależnie od powyższego – obrońcę dopuszcza się do udziału w posiedzeniu, jeżeli się stawi (czyli np. nie był zawiadamiany o terminie posiedzenia, ale sam się o nim dowiedział w sekretariacie sądu lub od rodziny zatrzymanego)

Z kolei prokuratora zawsze zawiadamia się o posiedzeniu (co pokazuje “nierówność broni” stron”, natomiast również jego niestawiennictwo nie blokuje prowadzenia posiedzenia.

Udział obrońcy w innych (niż pierwsze) posiedzeniach aresztowych

Natomiast, jeżeli chodzi o inne niż “pierwsze” posiedzenia aresztowe, czyli np. rozpoznanie zażalenia na postanowienie sądu o stosowaniu tymczasowego aresztowania, czy też posiedzenie w przedmiocie przedłużenia tymczasowego aresztu – istnieje obowiązek zawiadomienia obrońcy o terminie posiedzenia, a zaniechanie tego obowiązku uważa się za naruszenie prawa do obrony i rażącą obrazę przepisów postępowania (tak w post. Sąd Apelacyjny w Krakowie z dnia 26 kwietnia 2001, sygn. II Akz 118/01, KZS 2001 nr 5 poz. 31)

Zobacz: Jak przebiega składanie wniosku o uchylenie tymczasowego aresztowania?


Ad. 3 Dostęp obrońcy do akt postępowania przygotowawczego

a) brzmienie przepisów

Zgodnie z treścią przepisu art. 156 § 5a Kodeksu postępowania karnego w toku postępowania przygotowawczego należy udostępnić akta sprawy w części dotyczącej zawierającej dowody wskazane we wniosku o zastosowanie lub przedłużenie tymczasowego aresztowania oraz wymienione w postanowieniu o zastosowaniu albo przedłużeniu tymczasowego aresztowania.

Prokurator może odmówić zgody na udostępnienie akt w tej części tylko wówczas, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że narażałoby to na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia pokrzywdzonego lub innego uczestnika postępowania, groziło zniszczeniem lub ukryciem dowodów albo tworzeniem dowodów fałszywych, groziło niemożnością ustalenia i ujęcia współsprawcy czynu zarzucanego podejrzanemu lub sprawców innych czynów ujawnionych w toku postępowania, ujawniałoby prowadzone czynności operacyjno-rozpoznawcze lub zagrażałoby utrudnieniem postępowania przygotowawczego w inny bezprawny sposób.

Należy wskazać, iż przytoczone brzmienie przepisu art. 156 § 5a Kodeksu postępowania karnego zostało wprowadzone w celu zapewnienia zgodności przepisów postępowania karnego z konstytucją po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 r. (wyrok TK z dnia 3 czerwca 2008 r., sygn. L 42/07)

b) problemy praktyczne

Należy wskazać, iż pomimo dość klarownego brzmienia cytowanego przepisu 156 § 5a  KPK - w praktyce pojawia się jednak pewien problem.

Przedmiotowy problem polega na tym, że sądy dopuszczają bez zgody prokuratora obrońcę do akt sądowych w zakresie postępowania o tymczasowe aresztowanie (akta takie zawsze mają sygnaturę KP) , natomiast zawarty tam materiał to przeważnie wniosek prokuratora o areszt oraz postanowienie sądu. Natomiast dowody, na które powołuje się prokurator – są w aktach, co do analizy, których prokurator musi wydać zgodę.

Zdarza się, że prokurator wyraża z góry zgodę na zapoznanie się z pewną częścią akt (już w wniosku o stosowanie tymczasowego aresztowania), ale też czasem prokurator nie porusza tej kwestii.

Problem, który wówczas powstaje jest taki, że trzeba udać się do prokuratura (czyli umówić się z nim – co nie zawsze jest łatwe) I dostać od niego taką zgodę (a powinien on ją wydać). Dopiero z taką zgodą można zapoznać się dowodami wskazanymi w wniosku o tymczasowe aresztowanie. Jest to troszeczkę zdaniem autora “kwadratura koła” skoro w postanowieniu o tymczasowym aresztowaniu są wskazane konkretne dokumenty, czy zeznania w oparciu, o które sąd ma rozpoznawać wniosek.

Tym samym praktyka niektórych sądów, czy prokurator prowadzi do czasochłonnego “krążenia” obrońcy – najpierw do prokuratora, potem do sądu (bo prokurator fizycznie nie akt przecież), ewentualnie odwrotnie: z sądu do prokuratora i znowu do sądu.

Powyższa sytuacja poza problemem organizacyjnym i czasowym rodzi też komplikację w postaci upływu czasu na wniesienie zażalenia. Czasem zdarza się, że obrońca musi pisać o ogólnikach, a znajomość pewną akt ma dopiero na posiedzeniu sądowym.

Zobacz serwis: Więziennictwo

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wysłałem 4 tysięcy CV. Mam wyższe wykształcenie. Od lutego bez pracy

Na Twitterze i TiKToku pojawiła się opowieść absolwenta, który od początku roku próbuje znale

Koniec z oddawaniem ziemi Kościołowi? Szykuje się wielka zmiana w relacjach państwo–Kościół

Polska 2050 chce raz na zawsze zakończyć przekazywanie państwowej ziemi Kościołowi. Ugrupowanie zaprezentowało projekt ustawy uchylającej kontrowersyjny artykuł 70a, który od 1989 roku umożliwiał nieodpłatne przekazywanie nieruchomości, sięgające łącznie aż 76 tys. hektarów. To pierwsza z serii zmian mających uporządkować relacje państwo–Kościół i zapewnić przejrzystość.

Triumfują świadczenia: pielęgnacyjne i wspierające. Przegrał zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł)

Niesprawiedliwie, ale zgodne z prawem. Zasiłek pielęgnacyjny wciąż 215,84 zł, a inne świadczenia przepisy podwyższyły do 4337 zł i 3386 zł.

Zakaz trzymania psów na łańcuchach! Posłowie wprowadzają rewolucyjne zmiany – co czeka właścicieli czworonogów?

Polscy posłowie szykują prawdziwą rewolucję w traktowaniu czworonogów – Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże trzymania psów na łańcuchach. Nowe przepisy przewidują liczne wyjątki, szczegółowe regulacje dotyczące kojców i obowiązek codziennego ruchu dla pupili.

REKLAMA

Unia Europejska wprowadza zmiany w przepisach. Chodzi o piece na gaz

Zgodnie z opublikowanymi przez Komisję Europejską wytycznymi dotyczącymi dyrektywy EPBD, sprecyzowano, co oznacza "kocioł na paliwa kopalne" oraz "budynek o zerowej emisji". Celem tych wyjaśnień jest pomoc państwom członkowskim w interpretacji przepisów. Komisja wyjaśnia również, co oznaczają te regulacje w kontekście ewentualnego zakazu stosowania pieców gazowych.

Sejm na żywo: 25 września 2025 [Transmisja online]

W środę, 24 września rozpoczęło się trzydniowe posiedzenie Sejmu. W czwartek, 25 września posłowie będą pracować m.in. nad kilkoma rządowymi projektami deregulacyjnymi.

Zamknięcie granicy z Białorusią na 14 dni – jakie konsekwencje dla gospodarki i biznesu?

Jutro, w czwartek o godz. 0.01 w nocy, zostaną ponownie otwarte przejścia graniczne z Białorusią. Dwutygodniowy okres zamknięcia tej granicy to poważny wstrząs dla polskiej i europejskiej gospodarki. Zatrzymanie transportu na jednym z kluczowych korytarzy handlowych Unii Europejskiej – Jedwabnym Szlaku – powoduje straty liczone w setkach milionów euro, a skutki odczuwają nie tylko przedsiębiorstwa, lecz także konsumenci i lokalne społeczności.

66 000 osób odeszło z WZON i ZUS bez choć jednej złotówki ze świadczenia wspierającego

120 000 osób niepełnosprawnych otrzymuje świadczenie wspierające (dane ZUS z marca 2025 r.) w tym około 54 000 osób niepełnosprawnych ma to świadczenie w najwyższej wysokości (po zaokrągleniu 4134 zł miesięcznie). Jednocześnie aż 66 000 osób niepełnosprawnych nie otrzymało od WZON nawet 70 punktów. W konsekwencji nie otrzymają choćby symbolicznej złotówki ze świadczenia wspierającego. Rząd często podnosi w Sejmie argument, że brak podwyżki zasiłku pielęgnacyjnego (tylko 215,84 zł) wynika z tego, że osoby mające ten zasiłek mogą otrzymać świadczenie wspierające. Jest tu argument "Tak, zasiłek pielęgnacyjny jest bardzo niski, ale nie podwyższamy go bo beneficjenci zasiłku pielęgnacyjnego mogą go uzupełnić świadczeniem wspierającym.

REKLAMA

Świadczenie wspierające 2025: zasady, punktacja. Jak złożyć wniosek? ZUS: Nie płać pośrednikowi, nie podpisuj podejrzanych pełnomocnictw!

ZUS przypomina, że nie trzeba płacić kancelariom ani pośrednikom za pomoc w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Wniosek można złożyć samodzielnie przez stronę internetową ZUS-u lub bezpośrednio w placówkach Zakładu.

Trzymiesięczny urlop bezpłatny dla każdego – bez ograniczeń stażowych. Co musisz wiedzieć?

Pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę mają prawo do różnego rodzaju urlopów gwarantowanych przez Kodeks pracy. Jednym z nich jest urlop bezpłatny, który zawiesza prawa i obowiązki obu stron - zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Kiedy pracownik może z niego skorzystać i czy w trakcie takiego urlopu otrzymuje wynagrodzenie? Oto szczegóły.

REKLAMA