Fotoradary - tryb udostępniania zdjęć

O wykroczeniu zarejestrowanym przez fotoradar właściciel lub posiadacz pojazdu dowiaduje się z wezwania inspektora. Takie pismo zawiera: miejsce, godzinę popełnienia wykroczenia, numer rejestracyjny, markę auta, dane o przekroczeniu prędkości oraz informacje o urządzeniu, które zrobiło zdjęcie. Do właściciela (posiadacza) nie dociera więc samo zdjęcie.

Obowiązek wskazania kierującego pojazdem

W świetle art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym właściciel lub posiadacz pojazdu obowiązany jest wskazać na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec.

Gdy właścicielem lub posiadaczem pojazdu jest:

1) osoba prawna,

2) jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną,

3) jednostka samorządu terytorialnego,

4) spółka kapitałowa w organizacji,

5) podmiot w stanie likwidacji,

6) przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną,

7) zagraniczna jednostka organizacyjna

– do udzielenia informacji o kierującym pojazdem obowiązana jest osoba wyznaczona przez organ uprawniony do reprezentowania tego podmiotu na zewnątrz, a w przypadku niewyznaczenia takiej osoby – osoby wchodzące w skład tego organu zgodnie z żądaniem uprawnionego organu oraz sposobem reprezentacji podmiotu.

Zobacz serwis: Wykroczenia drogowe

Stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich

Według Rzecznika Praw Obywatelskich obecna sytuacja godzi w konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) oraz zasadę zaufania obywateli do państwa.

Często wezwania docierają do właścicieli aut kilka miesięcy po popełnieniu wykroczenia (może dotrzeć 180 dni od daty ujawnienia). Ciężko w takich warunkach wskazać, kto w danym momencie prowadził samochód. Czasami jest to wręcz nie do wykonania. W szczególnie trudnym położeniu znajdują się właściciele aut przeznaczonych do użytku całych rodzin lub aut firmowych. Wielokrotnie dochodzi do sytuacji, kiedy wykonanie obowiązku z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym jest niemożliwe.

Przepisy stawiają właścicieli aut w niekomfortowej sytuacji. Nie będąc w stanie wskazać, kto prowadził wówczas pojazd, mogą przyjąć mandat za popełnione wykroczenie na siebie albo ponieść odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązku wskazania osoby kierującej pojazdem. Natomiast odmowa przyjęcia mandatu będzie stanowiła przyczynę skierowania wniosku o ukaranie do sądu.

Stanowisko Ministra Sprawiedliwości

Minister Sprawiedliwości zgodził się ze stanowiskiem Rzecznika Praw Obywatelskich. Uznał, że udostępnienie zdjęcia wykonanego przez fotoradar pomoże wskazać w sposób rzetelny osobę kierującą pojazdem w momencie popełnienia wykroczenia. Przyczyni się więc do wypełniania obowiązku nałożonego na właścicieli lub posiadaczy aut. Według Ministra należy wydać w tym celu rozporządzenie.

Rozporządzenie

Projekt rozporządzenia wprowadza możliwość zapoznania się ze zdjęciem zrobionym przez fotoradar. Aby otrzymać dostęp do fotografii, należy złożyć wniosek do Głównego Inspektora Transportu Drogowego. Przewiduje się dwie drogi złożenia wniosku: osobiście albo elektronicznie z bezpiecznym podpisem elektronicznym lub zaufanym profilem ePUAP.

Udostępnienie zdjęcia wnioskodawcy w formie papierowej lub elektronicznej powinno nastąpić w ciągu 14 dni. Główny Inspektor Transportu Drogowego będzie miał jednak możliwość odmówienia dostępu do fotografii.

Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego

Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności art. 129 g ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym z Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie ze wspomnianym artykułem minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, sposób, tryb oraz warunki techniczne gromadzenia, przetwarzania, udostępniania i usuwania przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego utrwalonych obrazów i danych. Według Rzecznika Praw Obywatelskich narusza on art. 51 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który stanowi, że zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania danych osobowych określa ustawa.

Zobacz serwis: Trybunał Konstytucyjny

Podstawa prawna:

Projekt rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie obrazów i danych utrwalanych przez głównego inspektora transportu drogowego za pomocą stacjonarnych urządzeń rejestrujących zainstalowanych w pasie drogowym dróg publicznych

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 1997 Nr 98, poz. 602 z późn. zm.)

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz.U. z 1997 Nr 78, poz. 483 z późn. zm.)