Rzecznik Praw Obywatelskich, Niepełnosprawność

Wybory prezydenckie odbędą się 18 maja 2025 r. Wyborcy niepełnosprawni oraz seniorzy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat powinni pamiętać o ważnych terminach, związanych z ich uprawnieniami.

Aktualnie samo posiadanie orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności nie uprawnia jeszcze do otrzymana renty socjalnej. Czy przepisy się zmienią? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiedziało na interpelację poselską w tej sprawie.

Czy zasiłek pielęgnacyjny przysługuje osobie z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności? Jeśli tak, to jakie są wymagania?

Czy powiaty będą zobowiązane do zapewniania asystencji osobistej osobom z niepełnosprawnościami? Tak wynika z projektu ustawy wpisanej do wykazu prac legislacyjnych rządu. Usługa asystencji będzie mogła być wykonywana we własnym zakresie lub zlecona wybranemu podmiotowi. 

Tylko co siódmy Powiatowy Urząd Pracy – PUP jest przystosowany do świadczenia usług dla osób z niepełnosprawnościami. Za główne trudności w kształtowaniu systemu wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami przedstawiciele i przedstawicielki PUP uznawały bariery architektoniczne, technologiczne oraz brak odpowiedniego przygotowania kadry do ich obsługi.

Fotografowie! Aparaty w dłoń! Z okazji Międzynarodowego Dnia Osób z Niepełnosprawnościami Fundacja Avalon ogłasza już III edycję konkursu fotograficznego, tym razem pod hasłem “Kadry (nie)dostępne”. Zgłoszenia można przesyłać do 28 października, a zwycięzców poznamy 25 listopada.

W najbliższych miesiącach wielu przedsiębiorców stanie przed wyzwaniem poprawy dostępności swoich produktów i usług. Już w czerwcu 2025 roku wchodzi w życie „Ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze”, będąca odpowiedzią na europejski Accessibility Act.

Doprecyzowane będą przepisy dotyczące procedury rozpatrywania wniosków o uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności. Wniosek taki będzie musiał być rozpatrzony nie dłużej niż w 3 miesiące w I instancji i nie dłużej niż 2 miesiące w przypadku odwołania do II instancji. Na rok 2025 będzie rozszerzona możliwość ustalania poziomu potrzeby wsparcia od dnia złożenia wniosku. Ponadto nowe przepisy określą możliwość wydłużenia ważności kart parkingowych w związku z wydłużonym zachowaniem ważności dotychczasowych orzeczeń o niepełnosprawności. Nowością będą też przepisy pozwalające na weryfikację ważności orzeczenia o niepełnosprawności. To jeszcze nie wszystkie zmiany jakie wynikają z opublikowanych 23 września 2024 r. założeń nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Nowe przepisy wejdą w życie najprawdopodobniej w 2025 roku.

„Na co dzień borykam się z wieloma chorobami. Są to m.in. problemy neurologiczne, cukrzyca, choroby wzroku, a także dolegliwości związane z poruszaniem się. Czy wszystkie te choroby zostaną wymienione w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności?” – pyta Czytelnik. Otóż zgodnie z przepisami w orzeczeniu znajdą się maksymalnie trzy przyczyny niepełnosprawności.

Wniosek o zasiłek pielęgnacyjny 2025 jak i kiedy złożyć. Komu przysługuje zasiłek pielęgnacyjny? Jak długo przysługuje zasiłek pielęgnacyjny? Ile wynosi? Czy kwota zasiłku pielęgnacyjnego ulegnie zmianie w najbliższym czasie?

W związku z ostatnią interwencją Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Finansów w sprawie wysokich i niezaskarżalnych kar za brak ważnego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, którymi – jak wynika z interwencji – niekiedy karane są nawet osoby nie ponoszące winy za niewykupienie na czas ubezpieczenia, ponieważ np. przebywały w tym czasie w szpitalu – mówi się przede wszystkim o kwestiach problematycznych z punktu widzenia ukaranych. Stawiając się w roli poszkodowanego w wypadku z udziałem nieubezpieczonego pojazdu – można jednak spojrzeć na sprawę z nieco innej perspektywy. UFG przedstawiło swoje stanowisko w sprawie interwencji Rzecznika. 

W związku z pewnym już wzrostem płacy minimalnej od 1 stycznia 2025 r. – wzrosną również kary za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Spóźnialski posiadacz samochodu osobowego, będzie mógł zostać obciążony karą sięgającą nawet 9250 zł. Ostatnią szansą na zahamowanie ich wzrostu, jest interwencja Rzecznika Praw Obywatelskich.

W związku ze wzrostem od 1 lipca 2024 r. płacy minimalnej – wzrosły też kary za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Spóźnialski posiadacz samochodu osobowego, może zostać obciążony karą sięgającą nawet 8600 zł, a samochodu ciężarowego - 12900 zł. Kary za brak OC niejednokrotnie przewyższają wartość pojazdu. W sprawie interweniuje RPO. 

Do ubiegania się o świadczenie wspierające niezbędne jest uzyskanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia. Decyzje wydają wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności. Niestety, rozpatrywanie wniosków o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia trwa zbyt długo.

Od 1 października 2024 r. rodzice i opiekunowie będą mogli ubiegać się o nowe świadczenia w ramach programu „Aktywny rodzic”: „aktywni rodzice w pracy”, „aktywnie w żłobku” i „aktywnie w domu”. Wnioski będzie przyjmował Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Od czego zależy możliwość ubiegania się o nowe formy wsparcia przez rodzica z niepełnosprawnością? Co z aktywnością zawodową?

Zasiłek pielęgnacyjny należy do świadczeń opiekuńczych wymienionych w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Ma on na celu częściowe pokrycie wydatków, wynikających z koniecznością zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. W 2024 r. przypada ustawowa weryfikacja kwoty tego świadczenia. Czy to oznacza, że w 2025 r. świadczenie będzie wyższe?

Zasiłek pielęgnacyjny 2024 i 2025 r. Czy zostanie zwaloryzowany? W tym roku kwota zasiłku pielęgnacyjnego podlega weryfikacji. Ile aktualnie wynosi zasiłek pielęgnacyjny? Czy kwota zasiłku pielęgnacyjnego wzrośnie jeszcze w 2024 r.? Kto może skorzystać z zasiłku pielęgnacyjnego?

Ulga podatkowa na zakup telefonu i koszt abonamentu? Organy podatkowe potwierdzają taką możliwość. Rozwój nauki i techniki powoduje, że urządzenia, które dotychczas nie były wykorzystywane w rehabilitacji, obecnie ułatwiają czynności życiowe osób niepełnosprawnych i mogą być rozliczane w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

Powstaje obywatelski projekt ustawy dotyczący mieszkalnictwa wspomaganego z rozwiązaniami adekwatnymi dla potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Dr hab. Agnieszka Dudzińska, socjolog z UW, powiedziała PAP, że dla autysty pobyt w DPS-ie jest tym samym, czym dla osób na wózkach dom ze schodami bez windy.

Ubezwłasnowolnienie jest instytucją prawa cywilnego. Ma ono na celu pomoc osobie, która nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem albo ma z tym poważne trudności. Wiele osób może się więc zastanawiać czy taki chory człowiek może podjąć się zatrudnienia i zarabiać na podstawie stosunku pracy.

W opinii Ministerstwa Edukacji Narodowej określenie „najbliższej placówki oświatowej” dotyczy jednostek oświatowych, które mają możliwość realizacji wszystkich zaleceń zawartych odpowiednio w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego lub w orzeczeniu o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.

Piątek to ostatni dzień, w którym wyborcy z niepełnosprawnością i osoby starsze mogą złożyć wniosek o głosowanie przez pełnomocnika w wyborach samorządowych.

W aktualnym stanie prawnym na zatrzymanie prawa jazdy kierowcy przez policjanta nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministra Infrastruktury o rozpoczęcie prac legislacyjnych w celu wprowadzenia podstawy prawnej do zaskarżania takiego zatrzymania prawa jazdy.

Organy Krajowej Administracji Skarbowej wysyłają obywatelom nieformalne pisma z ewentualnymi zastrzeżeniami co do prawidłowego wywiązywania się przez nich z obowiązków podatkowych. Takie działania budzą wątpliwości a także emocje podatników, którzy już odebrali takie "listy behawioralne". Mają oni wątpliwości i pytania co do tej procedury, której nie przewiduje Ordynacja podatkowa. Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił Ministra Finansów o kompleksowe wyjaśnienia tych działań. Marcin Wiącek pyta ministra Andrzeja Domańskiego m.in. o to, na jakiej podstawie ustalany jest krąg adresatów listów oraz czy resort kontroluje zasadność ich kierowania do podatników.

5 mld zł rocznie będzie potrzebnych na asystencję osobistą osób z niepełnosprawnościami. Prezydencki projekt ustawy przewiduje dostępność usługi w każdym powiecie dla osób z niepełnosprawnościami powyżej 18 lat.