Orzeczenia o niepełnosprawności w 2025 r. Jak długo są ważne? [FAQ]

• Które orzeczenia straciły ważność 1 kwietnia 2025 r.?
• Co trzeba zrobić, gdy wiemy, że wkrótce minie termin ważności naszego orzeczenia?
• Na jak długo wydawane są orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności?
• Kogo dotyczą nowe wytyczne?

Które orzeczenia straciły ważność 1 kwietnia 2025 r.?

Chodzi tu m.in. o orzeczenia „ covidowe”, czyli wydłużane w czasie pandemii do 30 września 2024 r. Zgodnie z szacunkami Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dotyczyło to 399 599 osób. Aby osoby z niepełnosprawnościami nie utraciły ważnych ulg i świadczeń w okresie oczekiwania na nowe orzeczenie, wprowadzono specjalne regulacje. Umożliwiają one „przedłużenie” ważności poprzedniego orzeczenia do dnia wydania nowego ostatecznego orzeczenia, jednak nie dłużej niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca po dacie określającej ważność orzeczenia. Warunkiem jest jednak złożenie wniosku o nowe orzeczenie w czasie ważności poprzedniego. Dokumentem, który potwierdza terminowe złożenie takiego wniosku jest zaświadczenie wydane przez przewodniczącego powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Osoby, których ważność orzeczeń wygasałaby z końcem września 2024 r. musiały zatem wcześniej dopełnić odpowiednich formalności, by przedłużyć ważność orzeczeń maksymalnie do końca marca 2025 r. Brak takich działań wiąże się z utratą przysługujących świadczeń. Podobne zasady dotyczyły też ważności kart parkingowych.

Co istotne, przepisy wprowadzone na mocy nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (z dnia 24 lipca 2024 r. oraz z 25 września 2024 r.) są rozwiązaniami docelowymi i mają zastosowanie również do innych orzeczeń, których okresy ważności będą się na bieżąco kończyły. Przypominało o tym w swoim komunikacie ministerstwo rodziny w październiku 2024 r.

Co trzeba zrobić, gdy wiemy, że wkrótce minie termin ważności naszego orzeczenia?

Oto najważniejsze przepisy:

• Osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony może wystąpić do powiatowego zespołu z wnioskiem o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności nie wcześniej niż 2 miesiące przed upływem terminu ważności posiadanego orzeczenia.

• Osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności może wystąpić do powiatowego zespołu z wnioskiem o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu ważności orzeczenia o niepełnosprawności.

• Jeżeli wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności został złożony w okresie ważności odpowiednio orzeczenia ustalającego niepełnosprawność albo orzeczenia ustalającego stopień niepełnosprawności, to zachowuje ono ważność do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tę ważność. Po otrzymaniu takiego wniosku przewodniczący powiatowego zespołu wydaje niezwłocznie zaświadczenie potwierdzające złożenie tego wniosku oraz określające termin ważności dotychczasowego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności.

Na jak długo wydawane są orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności?

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności może być wydane na czas określony lub na stałe. Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka wydaje się na czas określony, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 16 roku życia.

Kogo dotyczą nowe wytyczne?

W marcu 2025 r. Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń przekazał zespołom orzeczniczym nowe wytyczne wydawania orzeczeń z odpowiednimi zaleceniami na maksymalny możliwy okres w przypadku schorzeń i chorób genetycznych o jednorodnym przebiegu i braku możliwej poprawy.

„W odniesieniu do osób, które ukończyły 16 roku życia i cierpią na choroby, które z punktu widzenia aktualnej wiedzy medycznej nie rokują wyleczenia oraz dodatkowo - pomimo stosowanych form terapii i rehabilitacji - nie rokują progresji w funkcjonowaniu, komunikowaniu się i nabywaniu umiejętności społecznych, zasadne jest wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na stałe. W przypadku kwalifikacji do stopnia niepełnosprawności osoby cierpiącej na jedną z chorób wymienionych w załączniku A lub załączniku B do niniejszego pisma, w sytuacji spełnienia przez tę osobę kryteriów kwalifikacji do określonego stopnia niepełnosprawności, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności powinno być wydawane na stałe” – czytamy w piśmie.

Załącznik A zaleceń obejmuje schorzenia, w przypadku potwierdzenia których u orzekanego dziecka istnieje zasadność kwalifikacji do niepełnosprawności z ustaleniem wskazania w pkt 7) konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz ustaleniem wskazania w pkt 8) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji na okres do ukończenia 16 roku życia.

Załącznik B wymienia schorzenia, w przypadku potwierdzenia których u orzekanego dziecka istnieje zasadność kwalifikacji do niepełnosprawności z ustaleniem wskazania w pkt 8) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji na okres do ukończenia 16 roku życia.

Jak podkreśla pełnomocnik, przedmiotowy katalog schorzeń nie ma charakteru zamkniętego i nie obejmuje wszystkich rzadkich chorób genetycznych.

Wytyczne można znaleźć na stronie https://niepelnosprawni.gov.pl/a,1590,wytyczne-dla-zespolow-orzeczniczych-w-sprawie-genetycznych-chorob-rzadkich-juz-dostepne

Ministerstwo rodziny planuje też całościową reformę orzecznictwa o niepełnosprawności.

Polecamy: Uprawnienia rodziców w pracy. Poradnik pracodawcy 2025