Zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego

12 lutego 2014 roku Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (sygnatura akt K 23/ 10) w przedmiocie zgodności art. 5 ust. 3b ustawy z 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentacji ( t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1228 z późn. zm.) zezwalającego na zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego z Konstytucją. Zdaniem TK wskazany przepis jest zgodny z Konstytucją. Wyrok został wydany w pełnym składzie Trybunału.

Polecamy: Samochód po zmianach od 1 kwietnia 2014 - multipakiet

Argumenty prokuratora generalnego

Orzeczenie TK zainicjowane zostało wnioskiem prokuratora generalnego. Zaskarżony przepis, który zezwala na zatrzymanie prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu, brzmi: „jeżeli decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, organ właściwy dłużnika kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego".

Regulacja ta realizuje dwa cele. Po pierwsze gwarantuje wsparcie finansowe osobom, które nie otrzymują należnych świadczeń alimentacyjnych. Drugim celem jest poprawienie skuteczności w egzekwowaniu tego świadczenia. To właśnie ten drugi postulat realizuje możliwość zatrzymania prawa jazdy.

Zdaniem prokuratora generalnego przepis ten narusza wyrażoną w ustawie zasadniczej zasadę proporcjonalności. Podkreślił on, iż prawo jazdy stanowi dokument, który potwierdza umiejętność prowadzenia pojazdów. Ta zdolność może mieć istotne znaczenie przy poszukiwaniu bądź wykonywaniu określonej pracy. Fakt zatrzymania prawa jazdy może negatywnie wpłynąć na możliwości zarobkowe danej osoby.

Zobacz również: Kiedy można stracić prawo jazdy za niepłacenie alimentów?

Stanowisko TK

Trybunał odparł ten argument. Zatrzymanie dokumentu nie następuje bowiem automatycznie. Ma miejsce tylko w sytuacji, gdy dłużnik utrudnia egzekucję lub pozostaje bierny – nie wykazuje żadnej aktywności. To dłużnik a konkretnie jego zachowanie wywiera decydujący wpływ na zatrzymanie/ nie prawa jazdy. Dokument nie zostanie bowiem zatrzymany, gdy dłużnik wyrazi chęć i będzie współpracował z gminą. Przepis nie znajdzie więc zastosowania wobec osób, które współpracują z administracją. Zatrzymanie prawa jazdy stanowi instrument mobilizowania i dyscyplinowania rodziców do płacenia alimentów. Pełni więc funkcję prewencyjną.

Zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego nie narusza wyrażonej w ustawie zasadniczej zasady proporcjonalności.